Meslek Yüksekokulu Çocuk Gelişimi Bölümü Öğrencilerinin Geri Dönüşüme Yönelik Görüşleri

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 127 - 141, 01.05.2023

Bilge Koçak Tumer

https://doi.org/10.21666/muefd.1107081

Öz

Meslek yüksekokulunda öğrenim görmekte olan Çocuk Gelişimi bölümü öğrencilerinin geri dönüşüm farkındalıklarını ortaya koymak amacıyla yapılmış olan çalışmada betimsel alan çalışmalarından tarama modeli kullanılmıştır. Nitel ve nicel verilerin kullanıldığı araştırmanın çalışma grubunu Ankara ilinde yer alan devlet üniversitesinin meslek yüksekokulunda çocuk bakımı ve gençlik hizmetleri bölümü 1. (N=55) ve 2. (N=64) sınıfında öğrenim görmekte olan 119 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışma grubu kolay ulaşılabilir örneklem metoduyla belirlenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Dinler, Simsar ve Doğan (2020) tarafından geliştirilen “Geri Dönüşüm Farkındalık Bilgi Anketi” kullanılmıştır. Veriler 2021-2022 eğitim-öğretim yılının güz döneminde aralık ayında, çalışmaya katılmaya gönüllü olan yüksekokul öğrencilerden online ortamda toplanmıştır. Frekans ve yüzde dağılımları hesaplanan verilerin, betimsel ve içerik analizleri kodlama yöntemiyle yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda çocuk gelişimi bölümü öğrencilerinin geri dönüşüm kavramı konusunda yeterli bilgiye sahip olurken, geri dönüşümün amacı ve faydaları konusundaki bilgilerinin yüzeysel olduğu belirlenmiştir. Katılımcılar günlük hayatta en çok kullandıkları geri dönüşüm malzemesinin kâğıt ve plastik olduğunu, benzer şekilde en çok geri dönüştürdükleri malzemenin de kağıt ve plastik olduğunu ifade etmişlerdir. Katılımcılar geri dönüşümün önündeki en büyük engeli bilgisizlik olarak görmekte, bilgisizlik için alınacak önlemin eğitim olası gerektiğini belirtmekte ve bu eğitimin okul öncesi dönemde başlaması gerektiğini ifade etmektedirler.

Anahtar Kelimeler

geri dönüşüm, çevre farkındalığı, geri dönüşüm farkındalığı, çocuk gelişimi

Investigation The Opinion of Vocational School Students In Child Development Department About Recycling

Öz

The study was carried out in order to reveal the recycling awareness of the Child Development department students. The scanning model from descriptive field studies and both qualitative and quantitative data were used in the research. The study group, consists of 119 students studying in the 1st (N=55) and 2nd (N=64) classes of the child care and youth services department at the vocational school of the state university in Ankara, was determined by the easily accessible sampling method. The "Recycling Awareness Information Questionaire" developed by Dinler, Simsar and Doğan (2020) was used as a data collection tool. The data were collected online from volunteered students to participate in the study in December, semester of the 2021-2022 academic year. Descriptive and content analyzes of the data, whose frequency and percentage distributions were calculated, were made by coding method. As a result of the research, it was determined that the students of the child development department had sufficient knowledge about the concept of recycling, their knowledge about the purpose and benefits of recycling was superficial. The participants stated that the biggest obstacle to recycling is ignorance, they stated that the precaution to be taken for ignorance is education in the pre-school period.

Anahtar Kelimeler

recycling, environmental awereness, recycling awereness, child development

Kaynakça

• Akdur, R. (2005). Avrupa Birliği ve Türkiye'de çevre koruma politikaları:" Türkiye'nin Avrupa birliğine uyumu". Avrupa Topluluğu Araştırma ve Uygulama Merkezi Araştırma Dizisi, 23.
• Atasoy, E. (2006). Çevre için eğitim çocuk doğa etkileşimi. Ezgi Kitabevi.
• Aydın, F. & Kaya, H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi. 24, 229-257.
• Ballantyne, R., Fien, J. & Packer, J. (2001). School environmental education programme impacts upon student and family learning: A case study analysis. Environmental Education Research, 7(1), 23-37. https://doi.org/10.1080/13504620124123.
• Bayraktaroğlu, Ö. E. (2014). Mimarlıkta ekosistem düşüncesiyle tasarlamak. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul Teknik Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Billington, R. (2011). Felsefeti yaşamak ahlak düşüncesine giriş. (Çev. Abdullah Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Bozdemir, H. & Faiz, M. (2018). Öğretmen adaylarının çevreye yönelik ekosentrik, antroposentrik ve antipatik tutumları. Sakarya University Journal of Education, 8 (1), 61-75. DOI: 10.19126/suje.330546.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. & Köklü, N. (2012). Sosyal bilimler için istatistik (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi
• Cansaran, A. & Yıldırım, C. (2014). Çevre bilimi ile ilgili başlıca terimler ve kavramlar. İçinde O. Bozkurt (Ed.), Çevre eğitimi (ss.1-17). Ankara: Pegem Akademi.
• Cici, M.t, Şahin, N., Şeker, H., Görgen, İ. & Deniz, S. (2005). Öğretmen adaylarının katı atık kirliliği bağlamında çevresel farkındalık ve bilgi düzeyleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama 4 (7), 37-50.
• Creswell, J. W. & Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into Practice, 39(3), 124-130.
• Çalışkan, M. (2002). Yetişkinlerde çevre duyarlılığını etkileyen etmenler [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi. Ankara
• Çelik, Z. (2011). İlköğretim müfredatında ambalaj atıklarının geri dönüşümü eğitiminin yeri ve ilköğretim kurumlarındaki geri dönüşüm uygulamalarının araştırılması (İstanbul ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi. İstanbul
• Çimen, O. & Yılmaz, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin geri dönüşümle ilgili bilgileri ve geri dönüşüm davranışları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 63-67.
• Çepel, N. (2006). Ekoloji, doğal yaşam dünyaları ve insan. İstanbul: Palme Yayıncılık.
• Dinler, H., Simsar, A. & Doğan, Y. (2020). Okul öncesi öğretmen adaylarının geri dönüşüme yönelik düşüncelerinin incelenmesi. Çocuk ve Gelişim Dergisi, 3 (5), 1-11. DOI: 10.36731/cg.659567
• Erdal, H., Erdal, G. & Yücel, M. (2013). Üniversite öğrencilerinin çevre bilinç düzeyi araştırması: Gaziosmanpaşa Üniversitesi örneği, Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 4, 57-65.
• Erdaş Kartal, E. & Ada, E. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre problemleri ve geri dönüşüm hakkındaki görüşleri. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 818-847. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/yyuefd/issue/50700/660043
• Erol, G., H. (2005). Sınıf öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin çevre ve çevre sorunlarına yönelik tutumları [Yüksek Lisans Tezi]. Pamukkale Üniversitesi. Denizli https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Ferreira, J. A., Ryan, L. & Tilbury, D. (2006). Whole-school approaches to sustainability: A review of models for professional development in pre-service teacher education.
• Goldsmith, E. B. & Goldsmith, R. E. (2011). Social influence and sustainability in households, International Journal of Consumer Studies, 35,117–121.
• Gülay, H. & Ekici, G. (2010). MEB okul öncesi eğitim programının çevre eğitimi açısından analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 74-84.
• Güllü, T. (2007). Halkın çevre sorunlarını algılayışı, İzmit ili örneği [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi. İstanbul. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Gürer A. & Sakız, G. (2018). Yetişkinlerin küresel ısınma ile ilgili bilgi düzeyleri ve geri dönüşüm farkındalıkları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 7(2), 1364-1391.
• Güngör, H. & Cevher Kalburan, F. N. (2022). Okul öncesi eğitim kurumu çalışanlarının ekolojik ayak izi farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education (IJTASE), 11(1), 17-26.
• Harman G. & Çelikler, D. (2016). Fen bilgisi öğretmen adaylarının geri dönüşüm kavramı hakkındaki farkındalıkları. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 331-353.
• Hekimoğlu, B. & Altındeğer, M., (2008). Ülkemizde ve Samsun ilinde; süt hayvancılığı ve süt sektöründeki mevcut durum, sorunlar ve öneriler. Samsun İl Tarım Müdürlüğü Strateji Geliştirme Birimi Yayını, (1-3).
• Ilgar, R. (2007). Çevre eğitiminde yaygın eğitimin rolü ve önemi. On Dokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 38-50.
• Kaçtıoğlu, S. & Şengül, Ü. (2010). Erzurum kenti ambalaj atıklarının geri dönüşümü için tersine lojistik ağı tasarımı ve bir karma tam sayılı programlama modeli. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24, (1), 89-112.
• Kapyla, D. & Wahlstrom, J. (2000). Evaluating the effectiveness of residential environmental education program. The Journal of Environmental Education. 31(2), 31-37
• Karakaş, H., Taş Divrik, M. & Divrik, B. (2018). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin plastik atıklar ve geri dönüşüm kavramına yönelik tutumları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 21 (2), 448-470. Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/selcuksbmyd/issue/39843/439533.
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi. Ankara. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Keleş, R., Hamamcı, C. & Çoban, A. (2009). Çevre politikası, İmge Kitabevi Yayınları.
• Kışoğlu, M., Gürbüz, H., Sülün, A., Alaş, A. & Erkol M. (2010). Çevre okuryazarlığı il ilgili Türkiye’de yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 2(3), 772–791.
• Koçak Tümer, N. B. (2021). Çevre. İçinde F. Alisinanoğlu, (Eds.), Çocuk ve Çevre (ss.1-19). Ankara: İzge Yayıncılık.
• Kolomuç, A. & Açışlı, S. (2013). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çevreye karşı tutumlarının karşılaştırılması. The Journal of Academic Social Science Studies. 7(6), 687-696. doi: 10.9761/JASSS1739.
• Külköylüoğlu, O. (2006). Çevre ve çevre (İnsan doğa ilişkisi). Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi Vakfı Yayınları.
• Lincoln, Y. S. & Guba, E. G. (1985). Naturalistic Inquiry. Newbury Park: Sage Publications.
• Merriam, S. B. (2009). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. S. Turan). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Mutlu, M. (2013). “Recycling” concepts perceptions of grade eihgth students: phenomenographic analysis. Anthropologist 16(3), 663-669. https://doi.org/10.1080/09720073.2013.11891391
• Oğuz D, Çakcı I. & Kavas S. (2011). Yükseköğretimde öğrencilerin çevre bilinci. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, (12), 34-39.
• Otto, S., & Pensini, P. (2017). Nature-based environmental education of children: Environmental knowledge and connectedness to nature, together, are related to ecological behaviour. Global Environmental Change, 47, 88-94. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2017.09.009.
• Özbakır, U., Topuz, Y. V. & Nurtanış Velioğlu, M. (2015). Çöpten geri dönüşüme giden yolda sürdürülebilir tüketiciler. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 13(2), 263-288.
• Özcan, A. (2008). Türkiye üniversitelerinin çevre işlevleri ve kentsel gelişmeye katkıları [Doktora tezi]. Malatya İnönü Üniversitesi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Özdemir, O., Yıldız, A., Ocaktan, E. & Sarışen, Ö. (2004). Tıp fakültesi öğrencilerinin çevre sorunları konusundaki farkındalık ve duyarlılıkları. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(3), 117-127.
• Özmen, D., Çetinkaya, Ç. & Nehir, S. (2005). Üniversite öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (6), 330-344.
• Sargın, S., Baltacı, F., Katipoğlu, M., Erdik, C., Arbatlı, M., Karaardıç, H., Yumuşak, A. & Büyükcengiz, M. (2016). Öğretmen adaylarının çevreye karşı bilgi, davranış ve tutum düzeylerinin araştırılması. Education Sciences, 11(1), 1-22. http://dx.doi.org/10.12739/NWSA.2016.11.1.1C0650.
• Schmidt, J.E., 2007. From intentions to actions: The role of environmental awareness on college students. www.uwlax.edu/urc/JUR-online/PDF/2007/schmidt.pdf.
• Schultz, P.W. (1998). Changing behavior with normative feedback ınterventions: a field experiment on curbside recycling. Basic and Applied Social Psychology, 2(1), 25-36.
• Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S., Atav, E. & Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(18),128-139.
• Spence, C. (2007). Küresel ısınma. (Çev. S. Gönen ve S. Ağar). İstanbul: Pegasus.
• Spiegelman, H. & Sheehan, B. (2004). The future of waste, BioCycle. 45(1), 59.
• Şahin, H. G. & Doğu, S. (2018). Okul öncesi öğretmen adaylarının çevre sorunlarına ilişkin tutum ve davranışlarının incelenmesi. İlköğretim Online, 17(3). doi 10.17051/ilkonline.2018.466359
• Taştepe, T. & Aral, N. (2014). Üniversite öğrencilerinin çevresel bilgi ve tutumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 142-153.
• Timur, S., Yılmaz, Ş. & Timur, B. (2013). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumlarının belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 191-203.
• Uluğ, M., Özden, M. S. & Eryılmaz, A. (2011). Öğretmen tutumlarının öğrencilerin kişilikleri ve performansları üzerindeki etkileri. Procedia-Sosyal ve Davranış Bilimleri, 30, 738-742.
• Usulcan, S. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların (60-72 ay) çevreye yönelik tutumlarına çevre eğitim programının etkisi (Çanakkale il örneği) [Yüksek Lisans Tezi]. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi. Çanakkale. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Viscusi, W.K., Huber, J. & Bell, J. (2011). Promoting recycling: private values, social norms, and economic incentives. american Economic Review: Papers & Proceedings, 101(3), 65–70.
• Yanarateş E. & Yılmaz A. (2020). Öğretmen adaylarının "çevre duyarlılığı" kavramına yönelik metaforik algıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi (GUJGEF). 40(3), 1019-1050.
• Yılmaz, A., Morgil, İ., Aktuğ, P. & Göbekli, İ. (2002). Ortaöğretim ve üniversite öğrencilerinin çevre, çevre kavramları ve sorunları konusundaki bilgileri ve öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22, 156-162.