Toplumdilbilimin Dil Öğretimiyle İlişkisi Üzerine

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 229 - 260

Mehmet Kahraman

https://doi.org/10.21666/muefd.1206315

Öz

Toplumsal yaşamda, dil ve toplum bireylerin hayatında belirleyici role sahiptir. Dil öğretimi, Toplumdilbilim ile birçok yönden ilişkilidir. Toplumdilbilim’in temel iddiası, ‘‘dilin çeşitli olduğu ve sürekli değiştiği’’ tezine dayanmaktadır. Dil öğretiminde, öğretilen kayıt (resmi dil) ile öğrenilen kayıt (kullanılan dil) arasında oluşan farklar, öğreticinin toplumdilbilimsel farkındalığı nispetinde öğretilebilir.
Toplumdilbilim ile dil öğretimi arasında ne gibi ilişkiler kurularak, ne gibi katkılar sunabileceğini, dili iletişimsel yeterlik, toplumsal ve kültürel bağlamları ile sınıf, yaş, cinsiyet, etnik köken gibi sosyal etkenlerle ilişkilendirmek suretiyle ele alıp incelenmeye çalışılmıştır.
Bu çalışma, Toplumdilbilim konuları ile dil öğretimi arasındaki ilişkinin nasıl kurulabileceğini incelemeyi amaçlamaktadır. Bu araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmış, tarama, derleme ve gözlem yöntemlerinden yararlanılmıştır. Dil öğretiminde anadil veya ikinci/yabancı dil edinimi veya öğretiminde rol oynayan durum, bağlam, ortam ve sosyal etkenler ile dil seçimlerini etkileyen temel faktörleri tanımak ve çağdaş dil öğretim ortamlarında nasıl kullanılabileceğini değerlendirmeye çalışmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumdilbilim, Dil öğretimi, Toplumsal rol

On the Relationship of Sociolinguistics to Language Teaching

Öz

In social life, language and society have a decisive role in the life of individuals. Language teaching is related to sociolinguistics in many ways. The basic claim of sociolinguistics is based on the thesis that "language is diverse and constantly changing". In language teaching, the differences between the taught record (official language) and the learned record (the language used) can be taught in proportion to the sociolinguistic awareness of the instructor.
It has been tried to examine what kind of relations it can make between sociolinguistics and language teaching by associating it with communicative competence, social and cultural contexts and social factors such as class, age, gender, ethnicity.
This study aims to examine the relationship between sociolinguistics topics and language teaching. In this study, descriptive research method was used, scanning, compilation and observation methods were used. It has tried to recognize the situation, context, environment and social factors that play a role in the acquisition or teaching of mother tongue or second / foreign language in language teaching and the main factors affecting language choices and to evaluate how it can be used in contemporary language teaching environments.

Anahtar Kelimeler

Sociolinguistics, Language teaching, Social role, Situation and Contex

Kaynakça

• Aktaş, T. (2005). Yabancı dil öğretiminde iletişimsel yeti. Journal of Language and Linguistic Studies. 1(1), 89-100.
• Bayburt, Y. (2013). Current perspectives on sociolinguistics and english language education. The Journal of Language Teachinga and Learning, 3(1), 69-78.
• Bernstein, B. (1971). Class, Codes and Control, Volume 1–3. London: Routledge ve Kegan Paul.
• Bloome, D. ve Green, J. (1991). Educational Contexts of Literacy. Annual Review of Applied Linguistics. Volume 12, 49 –70. DOI:10.1017/S0267190500002142.
• Bybee, J. ve Morder, C. (1983). Morphological classes as natural categories. Language 59(2), 51–70.
• Canale, M. ve Swain, M. (1980). Theoretical bases of communicative approaches to second language teaching and testing. Applied linguistics, 1(1), 1-47. DOI:10.1093/I.1.1
• Chambers, J. K. (1995). Sociolinguistic theory: linguistic variation and ıt's social significance. Oxford: Blackwell.
• Council of Europe. (2001). Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment. Strasbourg: Council of Europe/Cambridge University Press.
• Corbett, G. (2005). The number of genders. In M. Haspelmath, M. S. Dryer, D. Gil, ve B. Comrie (ed.), The world atlas of language structures (pp. 126-129). Oxford: Oxford University Press.
• Çakır, İ. (2011). Yabancı dil öğrenme ortamlarında kültürün rolü. Milli Eğitim Dergisi, 41 (190), 248-256.
• Çolak, G. (2019). Toplumdilblilim, toplumsal cinsiyet ve dil. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Demirci, K. (2012). Türkoloji için dilbilim, konular kavramalar teoriler. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Dittmar, N. (1976). Sociolinguistics. A critical survey of theory and application. London: Edward Arnold.
• Eckert, P. (2000). Linguistic variation as social practice. Oxford: Blackwell.
• Ferguson, C. A. (1971). Language structure and language use: essays. Stanford: Stanford University Press.
• Fidan, N. ve Erden, M. (1996). Eğitime giriş. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Fillmore, L. W. (1989). Language learning in social context. The view from research in second language learning. North-Holland Linguistic Series: Linguistic Variations, Volume 52, 277-302. DOI:10.1016/B978-0-444-87144-2.50014-8
• Fishman, J. A. (1998). Language and ethnicity: The view from within. F. Coulmas (ed.) İn, The Handbook of Sociolinguistics (223-234). Oxford: Blackwell Publishing.
• Fought, C. (2006). Languge and Ethnicity. Cambridge: Cambridge University Press.
• Gemalmaz, E., Alyılmaz, C., ve Mert, O. (2010). Türkçenin derin yapısı. Ankara: Belen Yayınları.
• Günday, R. (2013). Çok dillilik ve çok kültürlülük bağlamında yabancı dil öğretimine toplumdilbilimsel yaklaşım. Turkish Studies,8(10), 13-330. DOI:10.7827/5121
• Hymes, D. (1972). On communicative competence. In J. Pride, ve J. Holmes (ed.), Sociolinguistics (pp. 269-285). Harmondsworth: Penguin Books.
• Holmes, J. (2013). An introduction to sociolinguistic. London And New York: Routledge.
• Hornberger, Nancy H. (2011). Dell H. Hymes: His scholarship and legacy in anthropology and education. Anthropology and Education Quarterly 42(4), 310–18. DOI:10.1111/j.1548-1492.2011.01141.x
• İmer, K. (2001). Dil ve toplum. İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Kahraman, M. (2019). Türkoloji öğrencilerinin söz edimlerini anlama ve kullanma durumu üzerine bir araştırma: Zenica üniversitesi örneği. Route Educational and Social Science Journal Volume 6(11), 879-897. DOI: 10.17121/2442.
• Kasap, S. (2020). Sosyodilbilim ve dil eğitimi. Fuat Tanhan & Halil İbrahim Özok (Ed.) Eğitim ortamlarında nitelik (içinde). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kiesling, S.F. (2011). Linguistic variation and change. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Kocaman, A. (1983). Orta öğretim kurumlarında yabancı dil öğretimi ve sorunları. Ankara: Şafak Matbaası. König, G. (1985). Toplum dilbilimin tarihsel dilbilime katkıları. H.Ü. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 33-42. DOI: 10.41166/500877
• Kumaravadivelu, B. (2001). Toward a postmethod pedagogy. TESOL Quarterly, 35(4), 537-560. DOI:10.2307/3588427
• Labov, W. (1972). Sociolinguistic patterns. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Labov, W. (1983). Modelos sociolingüísticos, Madrid: Cátedra. Labov, W. 2001: Principles of Linguistic Change, Volume II: Social Factors, Oxford: Blackwell.
• Labov, W. (2010). Principles of Linguistic Change, Volume III, Cognitive and Cultural Factors. Chichester, West Sussex; Malden, MA: Wiley-Blackwell.
• Leech, G. ve Süvarilik, J. (1975). A communicative grammar of english. London: Longman.
• Nancy. H. H. ve Sandra. L. M. (2010). Sociolinguistics and language education. Harlow: Pearson Education.
• Norton, B. (2010). Identity and language learning: gender, ethnicity and educational change. Harlow: Pearson Education.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal cinsiyet ve yansımaları. L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung ve A. Şimşek (ed.) (İçinde) Toplumsal Cinsiyet. (27-34). Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Vardar, B. (2007). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Multilingual Yayınları.