Karşılaştırmalı Bir Perspektiften Kamu Mali Yönetiminde Türk Bütçe Sistemi ve Analitik Bütçe Sistemine Geçiş

Yıl 2005, Sayı: 25, 60 - 69, 01.01.2005

Esra Siverekli Demircan

Öz

Bütçe devletin mali işlemlerinin kapsamlı ve bir bütün olarak görünmesini sağlayan mali araçlardan biridir. Bütçelerin, kamu mali yönetiminde kurumsal, işlevsel ve ekonomik sonuçların net olarak ortaya konulmasını sağlayacak şekilde belirli bir sınıflandırmaya tabi tutularak hazırlanması önemli bir gerekliliktir. Türkiye mali tarihinde, devletin mali işlemlerinin görülmesinde ve ekonominin yönlendiril-mesinde her zaman önemli bir yere sahip olan bütçe; Osmanlı Devleti'nde Tanzimat Öncesi Dönemde hesap cetveli niteliğini taşıyan belgeler iken, Tanzimat Sonrası Dönemde gerçek niteliğine kavuşmuştur.Cumhuriyet Dönemi ile birlikte, bütçe özellikle hukuki açıdan mali yapının temelini oluşturan bir hüviyete sahip olmuştur. Bununla birlikte, bütçede harcamacı birimlerin ihtiyaçlarını dikkate alan klasik sınıflandırma anlayışı, Cumhuriyet döneminden 1973 yılına kadar devam etmiştir. 1973 yılı Türk Bütçe Sistemi için program bütçe sistemine geçiş bakımından yeni bir dönemin başlangıcı olmakla birlikte klasik bütçe sisteminin etkileri devam etmiştir. Kamu mali yönetiminde mali disiplin ve düzenin sağlanması ve denetime ağırlık verilen bir yapının benimsenmesi ile 19901ı yılların sonlarında yeni bir bütçe sistemi olan Analitik Bütçe Sistemi'ne geçiş planlanmış ve 2004 yılında devlet tanımına giren tüm kuruluşlarda bu sistem uygulaması başlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Bütçe, Bütçe Sistemi, Türk Bütçe Sistemi, Analitik Bütçe Sistemi.

İn Public Fiscal Administration Turkish Budgetory System and Transition to Analytical Budgetory System: A Comperative Perspective)

Öz

(In Public Fiscal Administration Turkish Budgetory System and Transition to Analytical Budgetory System: A Comperative Perspective) The budget is a majör regulatory tool that provides ali fiscal events in a modern society. However, it states basic financial, economical, institutional and functional aims in public fiscal administration. İn this content, it is necessary that to make special classification in the budget. İn the Turkish fiscal history, the budget almost has been an important regulatory tool providing ali fiscal events and to direct national economy. Before Administrative Reforms the era of İn the Ottoman Empire, budgets have been defined as slide rules. After Administrative Reforms İn that era budgets have became more closer as their modern meanings.Furthermore, İn the Turkish Republic era it has been also a fundamental legal aspect of Turkish fiscal framevvork. On the other hand, the classical classification approch has been practiced in the budgetory process by the governmental bodies until 1973 and later time. After 1973, in Turkish public fiscal administration, in spite of transition to program budgetory system, the effects of classical budgetory system had been continued. İn this subject, the analytical budgetory system has been planned at the end of 1990's. As a result, nowadays, The analytical budgetory approach has implemented by the Turkish govermental bodies to obtain fiscal stability and supervision.

Anahtar Kelimeler

Budget, Budgetory System, Turkish Budgetory System, Analytical Budgetory System.