Dikey Gelir Tablosunun Öyküsü

Yıl 2006, Sayı: 32, 1 - 10, 01.10.2006

Oktay Güvemli

Öz

Muhasebede iki ana tablodan birisi olan Gelir Tablosunun bugün global dünyada kabul gören biçimi, dikey gelir tablosu biçimidir. Bu dikey şekil, çift yanlı kayıt yönteminin borç ve alacak taraflı kayıt ilkelerine uymamaktadır. Dikey gelir tablosunun ilk denemelerine 19. yüzyılın ikinci yarısının sonlarına doğru, sanayi devrimi yıllarında rastlanılmaktadır. Yönetim muhasebesinin doğuşu da ayni dönemdedir. 20. Yüzyıl başlarında Birinci Dünya Harbi yıllarında (1917) ABD’de bankaların kredi verdikleri firmaları değerlendirirken, riskli müşterilerin sadece bilançolarındaki borçlanma olanakları ve karları ile yetinmedikleri, bunun yanında, elde olunan sonucun (kar) satışlar ile ilişkisini kurmak gereğini duymaları ile dikey gelir tablosu uygulama alanında yer bulmaya başlamıştır. Başlangıçta satışlar, satılan malın maloluşu, brüt kar, genel yönetim giderleri (finansman giderleri dahil), kar biçiminde yukardan aşağıya sıralanan dikey gelir tablosu, 20. Yüzyıl boyunca gelişerek bugünkü biçimini almıştır. Bu gelişme sürecinde dikey gelir tablosu, yönetim muhasebesinden büyük destek bulmuştur. Denilebilir ki her ikisi birlikte gelişmiştir. Bu desteğin nedeni, dikey gelir tablosunun mali analiz tekniklerine uygun bir yapıda olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Çift yanlı kayıt yöntemi, dikey gelir tablosu, yönetim muhasebesi

The History of Vertical Income Statement

Öz

The vertical income statement, which is one of the main income statements of accounting, is the one that is accepted all across the world. Nevertheless, this vertical form is not compatible with the principles of double entry accounting system. The first usage of vertical income statement started in the second half of 19th century. The emergence of managerial accounting occurred at the same period. In the years of First World War (1917), the banks were not only examining the balance sheets of risky customers before lending credits, they were also putting forward the relationship between the profits and sales. As a result of this, the vertical income statements started to be applied. In the beginning, the vertical income satement was based on a system which was arranged as sales, gross magrin from the top to the bottom. This system has developed during the 20th century and has reached its today’s shape. During this development period, the vertical income statement has advanced together with managerial accounting. This was because the vertical income statement system was compatible with financial analysis techniques.

Anahtar Kelimeler

Double-entry, accounting system, vertical income statement, managerial accounting