1929 ve 2008 Krizlerinin Karşılaştırılması: Dünya ve Türkiye Örneği

Yıl 2009, Sayı: 41, 6 - 16, 01.01.2009

Sudi Apak

Öz

1929 ve 2008 krizleri ABD, Avrupa ve Türkiye’de karşılaştırıldığında önemli benzerlikler ve farklar oluşmaktadır. Her iki kriz de ABD’de başlamış, sonra Avrupa ve Türkiye gibi ülkeleri etkilemiştir. Her iki krizde önce borsadan başlayan çöküş, daha sonra reel sektörü de küçültmüştür. 1929 yılında ABD hükümeti tedbir almakta gecikmiş, kriz spekülasyonlar ile gelişmiştir. Faizler yükselmiş ve dört yıl sonra düzenlemelere gidilmiştir. Ülkelerarası işbirliği fazla gelişmemiş, ülkelerin ticaret hacimleri daralmış ve devletçilik ön plana çıkmıştır. 2008 krizine neden ise mortgage bağlı türev piyasaların denetimsizliğinden kaynaklanmıştır. Ülkelerarası işbirliği devletin düzenleyici rolü, faiz düşüşü, banka kapatmama garantileri ile çözüme gidilmiştir. 2008 sonlarında ise reel sektör tüm ülkelerde etkilenmeye başlamıştır. Türkiye’nin bu krizden etkilenmemesi kurumsal etkinlik ve makroekonomik dengelere bağlıdır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Krizler, mortgage, devlet garantileri, reel sektör, bankacılık düzenlemeleri.

The Comparison of the 1929 and 2008 Crisis: The Example of Turkey and the World)

Öz

(The Comparison of the 1929 and 2008 Crisis: The Example of Turkey and the World) When 1929 and 2008 crises in USA, Europe and Turkey are campared, the important similarities and differences exist. Both crises are started in USA, then they are effected Europe and countries like Turkey. Both crises started in stock exchanges then they declined the growth rates of the real sectors. In 1929, U.S. government was late to adapt the necessary economic decisions. Then crise widened with the speculations. Interest rates increased and they introduced the regulations four years later. The cooperation among the countries were not developed, trade volumes decreased and New Deal rules are applied. The main reason of the 2008 crise was the inefficiency of the regulatory applications which are started from the mortgage derivative products. The cooperation among the countries, the new regulatory work of the governments, decline of interest rates, the government guarantees of allowance of all banks in the system were the main points of the international decisions. Towards the end of 2008, the real sector is affected by the crise. The destructive results of the crise in Turkey are directly related to the institutional efficiency and macroeconomic balances.

Anahtar Kelimeler

Financial Crises, mortgage, government guarantees, real sector, banking regulations.