Döviz Riskinden Korunma Yöntemleri ve Kullanılma Nedenleri: İMKB Örneği

Yıl 2009, Sayı: 41, 156 - 170, 01.01.2009

Sezgin Demir

Öz

Bu çalışmanın bir amacı gelişmekte olan piyasalarda döviz riskinden korunma stratejileri olan döviz türev ürün kullanımı ve dövizli borçlanmanın nedenlerini belirlemektir. Diğer bir amacı ise bu iki stratejinin birbirlerine alternatif ya da tamamlayıcı stratejiler olup olmadığını belirlemektir. Bu amaçlardan yola çıkarak öncelikle döviz riskinden korunma nedenlerini en iyi temsil edebilecek göstergelerin neler olabileceği araştırılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler, 2006 yılında hisse senetleri İMKB’ye kote edilmiş ve imalat sektöründe faaliyet gösteren 147 firmaya aittir. İncelenen işletmelerin öncelikle döviz riskinden korunma stratejilerinden hangilerini kullandıkları belirlenmiştir. Aynı veri setinden yararlanılarak işletmelerin döviz riskine maruz kalma, finansal sıkıntı, vekillik sorunu nedeniyle yatırımdan kaçınma, likidite, borçlanma, büyüme ve faaliyet döngüsü ile ilgili göstergeleri oluşturulmuştur. Elde edilen göstergeler ile döviz riskinden korunma stratejileri arasındaki ilişki çoklu lojistik regresyon analizi kullanılarak ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar, döviz riskinden korunma stratejilerinin nedenlerine ilişkin en uygun göstergenin,döviz riskine maruz kalmanın ölçüsü olan döviz açık pozisyonu olduğunu göstermiştir. Elde edilen diğer bir sonuç, incelenen işletmeler açısından döviz türev araçların kullanımı ve dövizli borç kullanımının birbirlerini tamamlayıcı stratejiler olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Riskten korunma, döviz türev araçlar, dövizli borç, döviz açık pozisyonu.

Abstract: (Exchange Risk Management Techniques and Usage Reasons: ISE Application)

Öz

(Exchange Risk Management Techniques and Usage Reasons: ISE Application) The first aim of this article is to underline the reasons of foreign currency derivatives and foreign currency debt usage which are the hedging strategies in developing markets. Other aim is to determine whether these strategies are complementary or alternative each other. By doing so, firstly which indicators present well reasons of foreign currency hedging. Used the data in this article belongs to 147 firms operating in the manufacturing sector and listed at the ISE in 2006. It is underlined that foreign currency hedging strategies are used by investigated companies. By using the same data set, the indicators about exchange-rate risk exposure of companies are formed. The relationship between the indicators gathered and foreign currency hedging strategies is measured by using multiple logistic regression analysis. The findings show that the most appropriate indicator about reasons of foreign currency hedging strategies is the foreign currency short position which is a measurement of exchange risk exposure. The other findings are that foreign currency derivatives usage and foreign currency debt usage are complementsary to each other concerning with the companies investigated.

Anahtar Kelimeler

Hedging, foreign currency derivatives, foreign currency debt, foreign currency short position.