Osmanlı’da Vakıf Muhasebesi ve Lala Sinan Paşa Vakfı Muhasebe Örneği

Yıl 2009, Sayı: 41, 229 - 232, 01.01.2009

Oktay Güvemli

Öz

Vakıfların, İslam devletlerinde VIII. Yüzyılın ortalarından XIX. Yüzyılın sonlarına kadar iktisadi ve sosyal yaşamda önemli etkileri olan sosyal ve dini bir kurum olarak varlığını koruduğu görülmektedir (İslam Ansiklopedisi, 13.cilt, vakıf maddesi). Osmanlı devletinde de vakıfların toplumsal etkinlikleri nedeniyle hemen her şehirde birden çok vakıfın olduğu kayıtlardan tespit edilmektedir. Afyonkarahisar bölgesinde de Osmanlı dönemine dayanan çok sayıda vakıf bulunmaktadır. Bunlardan bir tanesi de Lala Sinan Paşa Vakfıdır. Bu vakıf Afyonkarahisar Sinanpaşa ilçesinde Sinan Paşa tarafından tesis edilmiş olup Sinan Paşa’nın türbesi de (Öl: 932/1526) vakıf külliyesinin içerisinde yer almaktadır (Gönçer, 1991, 226).Vakıfın, gelir ve giderlerinin kaydedilmesinde Osmanlı devlet muhasebesi olan Merdiven Yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmamızda Sinan Paşa vakıf kayıt örneği ele alınarak vakıflarda uygulanan muhasebe sistemi incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Vakıf, Vakıf Muhasebesi, Osmanlı Vakıf Muhasebesi.

(Developments that effect the accounting education, practices and shape the beginnings of the new century and its effects towards MUFAD’s activities)

Öz

(Foundation Accounting in Ottoman Empire and Lala Sinan Paşa Foundation Accounting Example) It is seen that foundations continued their existence from the middle of VIII. century to the end of XIX. century as social and religious institutions having important impacts on economical and social life (İslam Ansiklopedisi, Vol. 13, foundation item). It is determined by means of records that because of social activities of foundations in Ottoman Empire, there were more than one foundation in almost every city. There were also many foundations in Afyonkarahisar region in Ottoman Empire era. One of these is Lala Sinan Paşa Foundation. This foundation was founded by Sinan Paşa in Sinanpaşa, Afyonkarahisar. The sepulcher of Sinan Paşa is inside of this foundation social complex (Gönçer, 1991, 226).Stairs method, Ottoman state accounting system, was used for recording income and expenditure of foundation. In this study, we analyzed the accounting system used for foundations through Sinan Paşa foundation record sample.

Anahtar Kelimeler

Foundation, Foundation Accounting, Ottoman Foundation Accounting.