İslam Ülkeleri Arasındaki Ticaretin Geliştirilmesinde "Çok Taraflı Kliring Birliği" Projesinin Rolü ve Önemi

Yıl 2010, Sayı: 48, 172 - 190, 01.10.2010

Nur Ersun Kahraman Arslan

Öz

İslam ülkelerinin sahip olduğu ticaret potansiyeli gözönünde bulundurulduğunda, İslam ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin oldukça yetersiz olduğu görülmektedir. Söz konusu ilişkilerin geliştirilmesi ve İslam ülkelerinin bir topluluk olarak ekonomik büyümesi ve refah seviyeleri artırabilmeleri için gerekli maddi ve tarihi koşullar mevcuttur. Önemli olan kendi aralarında etkin bir işbirliği mekanizması oluşturmalarıve bunu hayata geçirmeleridir. İslam Kalkınma Teşkilatı (İKT) üyesi 57 ülkeden 22'si "Çok az gelişmiş" ülke olarak tanımlanmakta ve İslam ülkelerinin ekonomik başarısı birkaç ülkenin egemenliği altında bulunmaktadır. Bu durum, İslam ülkeleri arasındaki derin uçurumu yansıtmakta ve işbirliğini engelleyen bir unsur olarak ortaya çıkmaktadır. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler, dış ticaret uygulamalarında çeşitli zorluklarla başetmek durumunda kalmaktadırlar. Bunların başında dış borç sorunu, ihtiyaç duydukları temel hammadde fiyatlarındaki istikrarsızlıklar, döviz kontrolü, mal stokları, kredi sağlamada pazarlık güçlerinin yetersizliği, yeni pazarlara girmedeki zorluklar, çeşitli ülkeler tarafından uygulanan koruma önlemlerini aşma, atıl kapasitelerin değerlendirilmesi ve uluslararası kuruluşlar tarafından uygulanan kısıtlayıcı programların aşılması gibi sorunlar yer almaktadır. Bu sorunların çözümü için çeşitli projeler geliştirilmiş ve uygulamaya konulmuştur. Bunlardan biri "Çok Taraflı İslam Kliring Birliği" projesidir. Bu çalışmada, İslam ülkeleri arasında karşılıklı ticarete yol açan nedenler üzerinde durulmuş, çok taraflı kliring birliğinin sağlayacağı yararların İslam ülkeleri arasındaki ticaretin geliştirilmesine etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kliring, karşılıklı ticaret, islam ülkeleri, dış ticaret

The Role and Importance of "Multılateral Clearıng Unıon" Project for the Development of Trade Among Islamıc Countries

Öz

When the trade potential of İslamic countries is considered, the economic relations among the İslamic countries are seen to be insufficient. For the development of the mentioned relations and their economic development and wealth level increase as a whole İslamic community, the materialistic and historic conditions are present. Before all, the establishment of an effective cooperation mechanism among themselves and its implementation is of importance. Out of 57 members of the Islamic Development Organization, 22 countries are defined to have a "very low development" and the economic success of Islamic countries are under the sovereignty of a few countries. This condition reflects the deep precipice among the Islamic countries and becomes a factor preventing cooperation. Specially, underdeveloped and developing countries confront various difficulties in their foreign trade pratices. Foreign debt problem leading the way, several problems are present like the inconsistenciy of the required basic raw material prices, control of foreign exchange, goods inventories, the insufficiency of their bargaining power in maintaining credits, the evaluation of unused capacity and the overcoming of preventive programs of international organizations. In order to solve these problems several projects have been developed and put inta implemention. One of them is "Multilateral Islamic Clearing Union". In this project the reasons for bilateral trade have been stressed, the effects of the benefits that are to be provided by multilateral clearing union on developing trade among Islamic countries have been studied

Anahtar Kelimeler

Clearing, counter trade, Islamic countries, foreign trade