Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkilerinin BIST’de Araştırılması

Yıl 2018, Sayı: 80, 207 - 232, 01.10.2018

Khatereh Sadeghzadeh Bekir Elmas

https://doi.org/10.25095/mufad.465941

Cited By: 12

Öz

Bu çalışmada Borsa İstanbul’da (BIST) işlem gören hisse senetlerinin ortalama getirilerini etkileyen makroekonomik faktörler, dinamik panel veri analizi ile değerlendirilmiştir. Bu amaçla imalat sanayi sektöründe faaliyet gösteren ve 2000:Q1-2017:Q3 döneminde borsada kesintisiz işlem gören 130 firmaya ait 26 makroekonomik değişken ve 4 kukla değişken kullanılmış, bu değişkenler arasındaki ilişkileri araştırmak için 25 farklı ekonometrik model kurulmuştur. Çalışmada zaman serisi analiz yöntemlerinden Carrion-i Silvestre vd. (2009) çoklu yapısal kırılmalı birim kök testi ile Levin, Lin ve Chu (2002), Im, Pesaran ve Shin (2003) ve Hadri (2000) panel birim kök testleri ve Panel ARDL yöntemleri kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda BIST’de hisse senedi getirilerini en çok etkileyen makroekonomik faktörlerin; VIX korku endeksi, tüketici güven endeksi ve BIST işlem miktarı olduğu görülmüştür. Bu nedenle hisse senedi yatırımcılarının portföy oluştururken piyasa seçiminde BIST için özellikle bu faktörlere dikkat etmelerinde yarar olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hisse Senedi Getirisi, Makroekonomik Faktörler, Psikolojik Faktörler, Çoklu Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testi, Dinamik Panel ARDL.

Kaynakça

• Ağır, Hüseyin (2010). Türkiye’de Finansal Liberalizasyon ve Finansal Gelişme İlişkisinin Ekonometrik Analizi. Ankara: BDDK Kitapları, No: 8.
• Aktaş, Metin - Akdağ, Saffet (2013). “Türkiye’de Ekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Fiyatları ile İlişkilerinin Araştırılması”, International Journal Social Science Research, 2(2), ss.50-67.
• Albeni, Mesut - Demir, Yusuf (2005), “Makro Ekonomik Göstergelerin Mali Sektör Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”, MU Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(6), ss. 1-18.
• Alper, Değer -Kara, Esen (2017), “Borsa İstanbul’da Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Faktörler: BIST Sınai Endeksi Üzerine Bir Araştırma”, Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(3), ss: 710-730.
• Bahmani”- Oskooee, Mohsen - Brooks, Taggert (1999).“Bilateral J-Curve Between U.S. and Her Trading Partners”,Review of World Economics, 135(1), pp: 156-165.
• Bahmani-Oskooee, Mohsen - Hajilee, Massomeh (2009). “The J-Curve at Industry Level: Evidence from Sweden–US Trade”, Economic Systems, 33, pp: 83-92.
• Bahmani-Oskooee, Mohsen - Wang, Yomgqing (2007), “The J-Curve at The Industry Level: Evidence From Trade Between The US and Australia”, Australian Economic Papers, 46(4), pp. 315-328.
• Burucu, Hümeyra - Öndeş, Turan (2015). “Finansal Hiyerarşi ve Dengeleme Teorisinin Geçerliliğinin Türk İmalat Sanayi Firmalarında Test Edilmesi”. Sakarya İktisat Dergisi, 3, ss:60-76
• Carrion-i-Silvestre- Josep Lluis- Kim, Dukpa - Perron, Pierre (2009), “GLS-Based Unit Root Tests with Multiple Structural Breaks Under Both the Null and the Alternative Hypotheses”, Econometric Theory, 25, pp: 1754-1792.
• Çınar, Serkan (2015), “Uluslararası Sermaye Akımları Üzerindeki Kontroller ve Büyüme Dinamikleri Üzerindeki Etkileri”, Sosyal ve Beşeri Bilimleri Dergisi, 7(1),ss: 50-64.
• Engle, Robert Fry - Granger, Clive William John (1987), “Co-integration and Error Correction: Representation”, Estimation. and Testing. Econometrica, 55, pp: 251–276.
• Erataş, Filiz- Başçı, Hayriye Nur - Çınar, Serkan (2015), “Para Arzının Post Keynesyen Yorumu: Gelişmiş Ülkeler Örneği”. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(15), ss: 398-409.
• Granger, Clive William John (1980), “Testing for Causality: A Personal Viewpoint”, J. Econ. Dynamics and Control, 2, pp: 329-352.
• Gujarati, Damodar.N. (2003). Basic Econometrics. (4th Edition). McGraw Hill.
• Güngör, Bener - Kaygın Yerdelen, Ceyda. (2015). “Dinamik Panel Veri Analizi ile Hisse Senedi Fiyatını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 6(9), ss: 149-168.
• Hadri, Kaddour (2000). “Testing for Stationarity in Heterogeneous Panel Data”. Econometric Journal, 3, ss: 148–161.
• Im. Kyung, So. Pesaran- M. Hashem - Shin. Yongcheol (2003). “Testing for Unit Roots in Heterogeneous Panels”, Journal of Econometrics. 115, pp. 53–74.
• Johansen, Soren (1988), “Statistical Analysis of Cointegration Vectors”, Journal of Economic Dynamics and Control, 12, pp. 231-254.
• Johansen, Soren -Juselius, Katarina (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inferences on Cointegration With Applications to the Demand For Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52, p: 169–210.
• Johansen, Soren (1995), Likelihood-based Inference in Cointegrated Vector Autoregressive Models, Oxford: Oxford University Press.
• Kao, Chihwa (1999), “Spurious Regression and Residual-Based Tests for Cointegration in Panel Data”, Journal of Econometrics, 90, pp : 1–44.
• Karslı, Muharrem (2004), Sermaye Piyasası Borsa Menkul Kıymetler, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Levin. Andrew- Lin, Chien-Fu - Chu. Chia (2002). “Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties”, Journal of Econometrics, 108, pp.1–24.
• Omağ, Aclan (2009), “Türkiye’de 1991-2006 Dönemlerinde Makro Ekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatlarına Etkisi”, Marmara Üniversitesi SBE Öneri Dergisi, 8(32), ss. 283-288.
• Özcan, Burcu (2015), “ÇKE Hipotezi Yükselen Piyasa Ekonomileri İçin Geçerli mi? Panel Veri Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 16(1), ss. 1-14.
• Pedroni, Peter (2004), “Panel Cointegration; Asymptotic and Finite Sample Properties of Pooled Time Series Tests with an Application to the PPP Hypothesis” Econometric Theory, 20, pp. 597–625.
• Peiro, Amado (2015), “Stock Prices and Macroeconomic Factors: Some European Evidence”, International Review of Economics and Finance: 41, pp.287-294.
• Pesaran, Mohmmad- Hashem, Shin Yongcheol - Smith, Ronald Patrik (1999), “Pooled Mean Group Estimation of Dynamic Heterogeneous Panels”. Journal of the American Statistical Association, 94, pp. 621-634.
• Rjoub, Husam- Civcir, İrfan - Reşatoğlu, Nil Gunsel (2017), “Micro and Macroeconomic Determinants of Stock Prices: The Case of Turkish Banking Sector”, Romanian Journal of Economic Forecasting, 20(1), pp. 150-166.
• Ross, Stephen.A.- Westerfield, Randolph.W. - Jordan, Bradfor D. (1999, Essentials of Corporate Finance, (2. Baskı). Irwin McGraw-Hill.
• Sadeghzadeh, Khatereh (2017), Mikroekonomik ve Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: BIST'de Bir Uygulama (Yayınlanmamış doktora tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Erzurum.
• Sevinç, Erkan (2014), “Makroekonomik Değişkenlerin, BİST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi”.,İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43(2), ss. 271-292.
• Tarı, Recep (2012). Ekonometri. (8. Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Tükenmez, Mine-Yükçü, Süleyman - Durukan, Banu (1999), Muhasebe Sistemi Uygulama Tebliği’ne Göre Finansal Yönetim, İzmir: Vizyon Yayınları, 917-1020, 1131-1169.
• Yahyazadehfar, Mahmood - Babaie, Ahmad.(2012), “Macroeconomic Variables and Stock Price: New Evidence from Iran”. Middle-East Journal of Scientific Research, 11(4), pp. 408-441.