Elektronik Vergi Denetimindeki Teknolojik Gelişmeler ve Tam Denetime Geçiş Adımları

Yıl 2019, Sayı: 81, 143 - 162, 09.01.2019

İlker Calayoğlu

https://doi.org/10.25095/mufad.510619

Öz

Gelişen ve değişen iş yapma ortamı ve biçimi nedeniyle işletmelerde belge ve kayıt ortamı da değişmiştir. Bu sebeple Gelir İdaresi Başkanlığı da bir dizi mevzuat değişikliği ve altyapı geliştirmeleri yapmış ve yapmaya da devam etmektedir.

Vergi dairelerinin en önemli sorumluluğu mükelleflerin vergi mevzuatına göre hareket edip etmediklerini denetleyebilmesidir. Çünkü vergi kaçırma hali, kamu yararını azaltan bir suçtur. Kamu hakkının korunması için mükellefler bugüne kadar beyan ettikleri bilgiler üzerinden risk odaklı denetim anlayışı ile denetlenmiştir. Bu bağlamda, bu çalışmada söz konusu anlayış ile geliştirilen yazılımlar açıklanmıştır.

Buna ek olarak gelecekte uygulanması düşünülen ve tam denetime imkân verecek olan e-vergi denetim uygulaması Vergi Denetim Analiz Sistemi (VEDAS) ve getireceği ön vergi denetimi anlayışı açıklanmaktadır.

Son gelişmeler çerçevesinde vergi denetiminin tamamının elektronik olarak gerçekleşebilmesi için gerekli olan altyapı, mevzuat ve kontroller hakkında tartışma gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

e-Denetim, Risk Odaklı Denetim, Tam Denetim, VEDAS

Kaynakça

• Alptürk, E. (2008), Elektronik Denetim Rehberi, 1. Baskı, Kurtiş Matbaacılık, İstanbul.
• Bakar, F. - Gerçek, A. (2016), “Vergi Denetiminde Risk Analizinin Yeri: Bazı Ülke Uygulamaları ve Türkiye İçin Bir Değerlendirme”, 31. Maliye Sempozyumu, s. 217-241, Mersin. http://maliyesempozyumu2016.mersin.edu.tr/31_turkiye_maliye_sempozyumu.pdf
• Bakar, F. (2012), “Vergi İdareleri Arası İşbirliği: Fiscalis Fiscus Programları”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, s.35-44. http://www.sobiad.org/ejournals/dergi_EBD/arsiv/2012_2/feride_bakar.pdf
• Bayar, S. - Ülkar, M. G. (2015), “E-Defter ve E-Fatura Teknik Analizi: Örnek Bir Uygulama”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 322, s. 102-110. http://vergisorunlari.com.tr/makale/e-defter-ve-e-fatura-teknik-analizi-ornek-bir-uygulama/8007
• Calayoğlu, İ. (2017), “Türkiye'deki Ön Lisans ve Lisans Düzeyinde Muhasebe ve Denetim Alanlarının Öğretiminde Yazılımın Yeri ve Elektronikleşen İş Ortamı”, 1. Uluslararası Uygulamalı Sosyal Bilimler Kongresi, s. 30-34, Uşak.
• Centre for Tax Policy and Andministration, (2005), Guidance for the Standard Audit File – Tax, http://www.oecd.org/tax/administration/34910277.zip [Erişim Tarihi: 11.11.2017]
• Doğan, U. (2012), “Kdv İadesi Risk Analiz Sistemi (KDVİRA)”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 288, s.53-61. http://vergisorunlari.com.tr/makale/kdv-iadesi-risk-analiz-sistemi--kdvira-/6455
• Doğan, U. (2013), 550 Soruda e-Fatura ve e-Defter, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Doğan, U. (2014), Elektronik Vergisel Uygulamalar, 1. Baskı, TURMOB Yayınları, Ankara.
• Doğan, U. (2015), “Vergi Teknolojileri”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 322, s. 9-40. http://www.vergisorunlari.com.tr/makale/vergi-teknolojileri/7994
• Doğan, U. (2016), “Robotik Denetim”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 329, s.7-22. http://www.vergisorunlari.com.tr/makale/robotik-denetim/8083
• Eray, B. (2011), “Elektronik Ortamda Defter Tutma Dönemi Geliyor”, https://www.burhaneray.com/Makale/elektronik-ortamda-defter-tutma-donemi-geliyor_191.aspx [Erişim Tarihi: 13.10.2017]
• Eurepean Commission, (2015), Participating in Fiscalis 2020, https://ec.europa.eu/taxation_customs/fiscalis-programme/participating-fiscalis-2020_en [Erişim Tarihi: 18.10.2017]
• European Parliament and of the Council, (2013), On 11 December 2013 Establishing an Action Programme to Improve the Operation of Taxation Systems in the European Union for the Period 2014-2020 (Fiscalis 2020) and Repealing Decision No 1482/2007/EC. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2013.347.01.0025.01.ENG&toc=OJ:L:2013:347:TOC
• European Parliment and of the Council. (2007). On 11 December 2007 Establishing a Community Programme to Improve the Operation of Taxation Systems in the Internal Market (Fiscalis 2013) and Repealing Decision no 2235/2002/EC. http://eur-lex.europa.eu/legalcontent/EN/TXT/?uri=celex%3A32007D1482
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2009). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2009/2009_faaliyet_raporu.pdf
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2010). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2010/Faaliyet_raporu_2010.pdf
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2012), Fiscalis 2013 Programı, http://www.gib.gov.tr/node/102506 [Erişim Tarihi: 16.10.2017]
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2014). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2014/2014_Faaliyet_Raporu.pdf
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2015). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2015/2015_faaliyet_raporu.pdf
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2016). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2016/2016_faaliyet_raporu.pdf
• Gelir İdaresi Başkanlığı, (2017). Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/faaliyetraporlari/2017/2017_faaliyet_raporu.pdf
• Güney, A. (2014), “Role of Technology in Acconting and e-Accounting”, Social and Behavioral Sciences, Sayı: 152, s.852-855. doi:https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.333
• Hacırüstemoğlu, R. (2008), “Bilgi Çağında Muhasebe Eğitimi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 3, s.1-6.
• Karabacak, N. S. (2010), Avrupa Birliği'nin Vergilendirme Alanındaki Fiscalis Programı ve Türkiye'nin Katılımı, Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Ankara. http://www.abmaliye.gov.tr/ABDID%20Raporlar/Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20ve%20%C4%B0nceleme%20Serisi/ABnin%20Vergilendirme%20Alan%C4%B1ndaki%20Fiscalis%20Program%C4%B1.pdf
• Özer, E. (2015), “Vergi İncelemesinde Yeni Dönem: E-Defter”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 322, s.65-70. http://vergisorunlari.com.tr/makale/vergi-incelemesinde-yeni-donem-e-defter/7999
• Resmi Gazete, (2003), 2003/5797 Türkiye’nin Fiscalis 2003-2007 Topluluk Programına Katılımı Hakkında Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Topluluğu Arasında Mutabakat Zaptı’nın Onaylanması Hakkında Karar, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2003/07/20030704.htm#4
• Resmi Gazete, (2012), Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği – Sıra No: 421, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/12/20121214-15.htm
• Resmi Gazete, (2013), Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği – Sıra No: 431 Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131229-3.htm
• Resmi Gazete, (2014), 2014/6809 Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği Arasında Türkiye Cumhuriyeti'nin Birliğin Fiscalis 2020 Programına Katılımına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasına İlişkin Karar, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/10/20141002-1.htm
• Resmi Gazete, (2015), Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği – Sıra No: 454, Maliye Bakanlığı, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/06/20150620-18.htm
• T.C. Maliye Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, (2016), Fiscalis 2020 Programı ve Türkiye'nin Katılımı, http://www.abmaliye.gov.tr/Sayfalar/35FISCALIS.aspx [Erişim Tarihi: 25.08.2017]
• Tercan, Y. (2015), “Elektronik Defter Standardı: XBRL”, Vergi Sorunları, Sayı: 322, s.71-85. http://www.vergisorunlari.com.tr/makale/elektronik-defter-standardi-xbrl/8000
• Ubay, B. (2012), “Vergilendirme Alanında Avrupa Birliğinin İşbirliği Aracı: Fiscalis 2013 Programı”, Maliye Dergisi, Sayı: 162, s.538-560. https://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/162/27.pdf
• Vergi Denetim Kurulu, (2015), Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. https://www.vdk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fDosya%2fFaaliyetRaporu_2015.pdf
• Vergi Denetim Kurulu, (2016), Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. https://www.vdk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fDosya%2fVDK%202016%20Faaliyet%20Raporu_22.05.17.pdf
• Vergi Denetim Kurulu, (2017), Faaliyet Raporu, Maliye Bakanlığı, Ankara. https://www.vdk.gov.tr/File/?path=ROOT%2f1%2fDocuments%2fDosya%2f2017VDKFaaliyetRaporu.pdf
• Yıldız, C. - Balandı, C. (2015), “Elektronik Denetime Doğru”, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 322, s.41-44. http://vergisorunlari.com.tr/makale/elektronik-denetime-dogru%E2%80%A6/7995
• http://saf-t.pl/index.html, [Erişim Tarihi: 23.09.2017]
• http://verde.ideateknoloji.com.tr/, [14.09.2017]
• http://www.edefter.gov.tr/edefterkayitlikullanicilar.html, [12.05.2018]
• http://www.ey.com/gl/en/services/tax/vat--gst-and-other-sales-taxes/ey-ch1-4-deliver-your-data-on-time-and-in-the-right-format, [23.09.2017]
• http://www.irisbusiness.com/solution/government-regulator [14.09.2017]
• https://fitsolutions.com.tr/tr/e-denetleme, [14.09.2017]
• https://www.btom.org.tr/Upload/doc01893920160427150510.pdf [18.12.2017]