Türkiye’de Banka Ve Sigorta İşlemlerinden Kaynaklanan Uyuşmazlıkların Çözümünde Tahkim Uygulaması

Yıl 2019, Sayı: 83, 213 - 230, 01.07.2019

Derviş Boztosun , Selahattin Koç , Barış Aksoy

https://doi.org/10.25095/mufad.580002

Öz

Bu çalışmada İstanbul’da kurulan tahkim merkezi ile devletin hukuki müdahale aracı olarak oluşturacağı etkinin Türkiye’nin finansallaşma sürecine olan etkileri incelenmektedir. Finans sektörünün yaklaşık %90’ı banka ve sigorta şirketlerinden oluştuğundan çalışmamızda banka ve sigorta şirketlerinin işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıkların çözümünde tahkim uygulamasının gelişim düzeyi ele alınmaktadır. Türkiye Bankalar Birliği bünyesinde kurulan Bireysel Müşteri Hakem Heyetine 2014-2017 yılları arasında krediler, sigorta işlemleri, mevduat işlemleri, fatura ve diğer ödemelerle ilgili yapılan başvuru sayısı yıllar itibariyle sürekli azalmaktadır. Bireysel Müşteri Hakem Heyetine yapılan başvuruların müşteri lehine sonuçlandırma oranları da 2014 yılından itibaren sürekli azalmaktadır. Banka ve kredi kartları başvuruları her yıl artmakta iken müşteri lehine sonuçlandırma oranı yıllar itibariyle azalmaktadır. Sigorta Tahkim Komisyonuna olan başvurular ise 2012 yılından 2017 yılına kadar devamlı artış göstermiştir.  Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuruların hızlı şekilde artması sigortacılık alanındaki uyuşmazlıkların çözümünde hakemlik kurumunun taraflarca benimsendiği ve başarılı bir şekilde uygulandığı hakkında genel olarak bilgi vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık İşlemleri, Sigortacılık İşlemleri, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, Tahkim, Bireysel Müşteri Hakem Heyeti, Sigorta Tahkim Komisyonu

Kaynakça

• Akıncı, Ziya (2013), "Neden İstanbul Tahkim Merkezi?", Yaşar Üniversitesi Dergisi, ss.79-96.
• Aksoy, Barış- Koç, Selahattin- Boztosun, Derviş. (2017), "Analysis of Mediation Practices in the Solution of Financial Disputes in Turkey", International Journal of Social Sciences and Education Research, 3 (5), pp.1868-1880.
• Baykal, C. Murat (2008), "Hukuk-Ekonomi İlişkisi ve Ekonomi Hukuku Üzerine", Ankara Barosu Dergisi, 4, ss. 76-87.
• Bacanlı, Mehmet Rıfat (2016), "Bir Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolu Olarak İstanbul Tahkim ve Arabuluculuk Merkezi (ISTAC) Tahkim Yargılamasında Delillerin İbrazı ve Değerlendirilmesi", Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, ss.75-113.
• Budnitz, Mark E. (1995), "Arbitration of Disputes Between Consumers and Financial Institutions: A Serious Threat to Consumer Protection", Ohio State Journal on Dispute Resolution, 10(2), pp.267-342.
• Bulur, Alper (2007), "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Arabuluculuk Yöntemi", Ankara Barosu Dergisi , 4, ss.30-46.
• Caner, Oğuz (2014), 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Özel Sigorta Sözleşmelerine Etkisi , Prof. Dr. Feridun Yenisey'e Armağan Cilt II, İstanbul: Beta Basım Yayınları. ss. 2501-2534.
• Dağlı, M. Kubilay- Çakır, Yasemin (2009), "Türk Sermaye Piyasasında Tahkim Uygulaması ve Etkinleştirilmesine Yönelik Öneriler", Sayıştay Dergisi, Sayı 72, ss.27-50.
• Golann, Dwight. (1989), "Taking ADR to the Bank: Arbitration and Mediation in Financial Services Disputes", The Arbitration Journal , pp.3-14.
• Gündoğdu, Aysel- Dizman, Arzu Seçil (2013), "İstanbul Finans Merkezi Projesinin SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi ve Dünya Finans Merkezleri ile Kıyaslanması", Ekonomi Bilimleri Dergisi,1,ss. 1-15.
• Kayıhan, Şaban- Eski, Mehmet (2015), "Uluslararası Ekonomi Hukuku Kavramı ve Uluslararası Ekonomi Hukukunun Kaynakları", International Conference on Eurasian Economies. Kazan: Eurasian Economists Association, ss. 591-600.
• Özbek, Mustafa (2007), "Avrupa Birliğinde Alternatif Uyuşmazlık Çözümü", Türkiye Barolar Birliği Dergisi , 68, ss.265-320.
• Özdamar, Mehmet (2013), "Sigorta Hukukunda Uyuşmazlıkların Çözümünde Tahkim Sistemi", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17, ss.831-855.
• Park, William W. (1998), "Arbitration in Banking and Finance", Annual Revıew of Bankıng Law, 17, 2pp.13-285.
• Perçin, Gizem Ersen (2011), "Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinden Arabuluculuğun Hukuksal Düzenlemelerdeki Yeri", Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, 2, ss.177-201.
• Petrauskas, Feliksas- Gasiūnaitė, Aida (2012), "Alternative Dispute Resolution in The Field of Consumer Financial Service", Jurisprudence, pp.179-194.
• Scarpino, Julia A. (2002), "Mandatory Arbitration of Consumer Disputes: A Proposal to Ease the Financial Burden on Low-Income Consumers", Journal Of Gender, Socıal Polıcy & The Law, 10(3), pp.680-710.
• Şahin, İlhan (2013), "İstanbul’un Küresel Finans Merkezi Olması Projesinin Ülke Örnekleri ve SWOT Analizi ile Değerlendirilmesi", TİSK Akademi, 2, ss.134-169.
• Tanrıver, Süha (2006), "Hukuk Uyuşmazlıkları Bağlamında Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları ve Özellikle Arabuluculuk", Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 64, ss.151-177.
• Ulusoy, Erol (2014), Finans Hukukunda Tahkim. II. Uluslararası Özel Hukuk Sempozyumu "TAHKİM" İstanbul : Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi , ss. 203-251.
• Uyumaz, Alper- Akdağ, İdris (2016), "Bankacılık Faaliyetlerinde Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Alınan Ücret ve Masraflar ile Bunların İadesi", İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası , 74, ss.423-459.
• Yanase, Shuji (2013), "The Standards of Judgment For Dispute Resolution in Financial ADR of Japan", Columbia Journal of Asian Law, 26, pp.29-104.
• Zhu, Weidong (2013), "Arbitration as the Best Option for the Settlement of China-African Trade and Investment Disputes", Journal of African Law, 57, pp.149-163. İstanbul Uluslararası Finans Merkezi Eylem Planı, http://www.sgb.adalet.gov.tr (05 08. 2017)
• Sigorta Tahkim Komisyonu, http://www.sigortatahkim.org, ( 08. 07.2018)
• Türkiye Bankalar Birliği, http://www.tbb.org.tr (06. 11. 2017)
• Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, http://www.adlisicil.adalet.gov.tr , (06. 10.2017)