Kişilik Özelliklerinin Finansal Risk Toleransı Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2020, Sayı: 87, 203 - 224, 05.07.2020

Kezban Hitay Adem Anbar

https://doi.org/10.25095/mufad.756296

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı, bireylerin beş faktör kişilik özellikleri ile finansal risk toleransları arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Bu kapsamda, Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde üçüncü ve dördüncü sınıflarda okuyan öğrencilerden anket tekniği kullanılarak veri toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve hiyerarşik regresyon analizi kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, demografik özelliklerden cinsiyet, gelir ve bölüm değişkenlerine göre katılımcıların finansal risk toleransı düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılığın olduğu ve beş faktör kişilik özelliklerinden deneyime açıklık boyutu ile finansal risk toleransı arasında anlamlı ve pozitif bir ilişkinin olduğu bulgularına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Risk, Finansal Risk Toleransı, Kişilik Özellikleri.

Kaynakça

• Alarcon, Gene - Eschleman, Kevin - Bowling, Nathan (2009), “Relationships Between Personality Variables and Burnout: A Meta-analysis”, Work & Stress, 23(3), pp. 244-263.
• Albayrak, Ali Sait (2005), “Çoklu Doğrusal Bağlantı Halinde En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Yanlı Tahmin Teknikleri ve Bir Uygulama”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), ss. 105-126.
• Anastasia, Njo - Malelak, Mariana Ing (2019), “Effects of Personality Trait in Financial Risk Tolerance Investor in Surabaya”. In: The 3rd International Conference Postgraduate School - ICPS 2019, 30-07-2019 - 30-07-2019, Surabaya - Indonesia.
• Anbar, Adem – Eker, Melek (2009), “Bireysel Yatırımcıların Finansal Risk Algılamalarını Etkileyen Demografik ve Sosyoekonomik Faktörler”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), ss. 129-150.
• Baffour, Priscilla Twumasi – Mohammed, Ibrahim – Rahaman, Wassiuw Abdul (2019), “Personality and Gender Differences in Revealed Risk Preference: Evidence from Ghana”, International Journal of Social Economics, 46(5), pp. 631-647.
• Bursa Uludağ Üniversitesi 2019 Yılı İdare Faaliyet Raporu, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/J11ou+Uludag_19_FR.pdf (Erişim Tarihi: 25.03.2020).
• Ceyhan, Gökşen (2008), “Yaşam Biçimlerinin Finansal Risk Toleransına Olan Etkileri Üzerine Bir Uygulama” Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Chaulk, Barbara – Johnson, Phyllis J. – Bulcroft, Richard (2013), “Effects of Marriage and Children on Financial Risk Tolerance: A Synthesis of Family Development and Prospect Theory”, Journal of Family and Economic Issues, 24(3), pp. 257-279.
• Costa, Paul T. - McCrae, Robert R. - Dye, David A. (1991), “Facet Scales for Agreeableness and Conscientiousness: A Revision of The Neo Personality Inventory”, Personality and Individual Differences, 12(9), pp. 887-898.
• Czerwonka, Monika (2019), “Cultural, Cognitive and Personality Traits in Risk Taking Behaviour: Rvidence from Poland and the United States of America”, Economic Research Ekonomska Istraživanja, 32(1), pp. 894-908.
• Çelebi, Nurhayat - Uğurlu, Baran (2014), “Resmi Liselerde Çalışan Öğretmenlerin Kişilik Özelliklerinin Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(18), ss. 537-569.
• Demireli, Erhan (2007), “Finansal Yatırım Kararlarında Risk Unsuru ve Riske Maruz Değer”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), ss. 122-134.
• Deniz, Arzu - Erciş, Aysel (2008), “Kişilik Özellikleri İle Algılanan Risk Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 301-330.
• Dickason, Zandri - Ferreira, Sune (2018), “Establishing a Link Between Risk Tolerance, Investor Personality and Behavioural Finance in South Africa”, Cogent Economics & Finance, 6, 1519898.
• Dinç Aydemir, Sibel – Aren, Selim, (2016), “Bireylerin Risk Azaltma Stratejilerini Etkileyen Faktörler Üzerine Ampirik Bir Araştırma’’, Maliye Finans Yazıları, 105, ss. 75-92.
• Dinç, Mehmet - Bitlisli, Ferhat - Çetinceli, Esra - Aydın, Sonay Zeki (2013), “Öğretim Elemanlarının Tükenmişliğinde Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Etkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Meslek Yüksekokulları Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(9), ss.44-69.
• Dorn, Daniel - Huberman, Gur (2005), “Talk and Action: What Individual İInvestors Say and What They Do?”, Review of Finance, 9(4), pp. 437-481.
• Erkuş, Ahmet – Tabak, Akif (2009), “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Çalışanların Çatışma Yönetim Tarzlarına Etkisi: Savunma Sanayiinde Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), ss. 213-242.
• Eroğluer, Kemal - Kahraman, Çağdaş Akif (2019), “Çalışanların Kişilik Özelliklerinin İşe Cezbolma Algıları Üzerine Etkisi: Bir Firma Uygulaması”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 5(1), ss. 21- 33.
• Ferreira, Susara Johanna (2019), “Is Financial Risk Tolerance Influenced By Personality Traits?”, 27 August 2019, 12th Economics & Finance Conference, Dubrovnik ISBN 978-80-87927-80-9, IISES.
• Fisher, Patti J. - Yao, Rui (2017), “Gender Differences in Financial Risk Tolerance”, Journal of Economic Psychology, 61, pp. 191-202.
• Gilliam, John – Chatterjee, Swarn – Grable, John (2010), “Measuring the Perception of Financial Risk Tolerance: A Tale of Two Measures”, Journal of Financial Counseling and Planning, 21(2), pp. 40-53.
• Golberg, Lewis R. (1990), “An Alternative "Description of Personality": The Big-Five Factor Structure”, Journal of Personality and Social Psychologs, 59(6), pp. 1216-1229.
• Grable, John - Lytton, Ruth H. (1999), “Financial Risk Tolerance Revisited: The Development of a Risk Assessment Instrument”, Financial Services Review, 8, pp. 163–181.
• Grable, John (2000), “Financial Risk Tolerance and Additional Factors That Affect Risk Taking in Everyday Money Matters”, Journal of Business and Psychology, 14(4), pp. 625-630.
• Grable, John E. – Joo, So-Hyun (2004), “Environmental and Biopsychosocial Factors Associated with Financial Risk Tolerance”, Journal of Financial Counseling and Planning, 15(1), pp. 73-82.
• Hallahan, Terrence - Faff, Robert - Mckenzie, McKenzie (2003), “An Exploratory Investigation of The Relation Between Risk Tolerance Scores and Demographic Characteristics”, Journal of Multinational Financial Management, 13(4–5), pp. 483-502.
• Hoffmann, Arvid O. I. - Post, Thomas – Pennings, Joost M. E. (2015), “How Investor Perceptions Drive Actual Trading and Risk-Taking Behavior”, Journal of Behavioral Finance, 16(1), pp. 94-103.
• Horzum, Mehmet Barış - Ayas, Tuncay - Padır, Mehmet Ali (2017), “Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması”, Sakarya University Journal of Education, 7(2), ss. 398-408.
• Howard, Pierce J. - Howard, Jane M. (1998), “The Big Five Quickstart an Introduction to The Five Factor Model of Personality For Human Resource Professionals”, Charlotte, NC: Centre for Applied Cognitive Studies.
• İçerli, Leyla - Uğuz Arsu, Şerife (2019), “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Kariyer Değerleri Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, İktisadi İdari ve Siyasal Araştırmalar Dergisi, 4(8), ss. 21-45.
• Jameel, Qurat-ul-ain - Siddiqui, Danish Ahmed (2019), “Effect of Demographics, Personality Traits, and Financial Literacy on Risk Tolerance and Behavioral Biases in Individual Investors of Pakistan Stock Exchange”, Electronic copy available at: https://ssrn.com/abstract=3510620.
• John, Oliver P. - Donahue, Eileen M. - Kentle, Robert L. (1991), The Big-Five Inventory-Version 4a and 54. CA, Berkeley: Berkeley Institute of Personality and Social Research.
• Kalaycı, Şeref (2014), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karaman, Neslihan Güney – Dogan, Turkan – Coban, Aysel Esen (2010), “A Study to Adapt The Big Five Inventory to Turkish”, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, pp. 2357-2359.
• Kourtidis, Dimitrios - Chatzoglou, Prodromos – Sevic, Zeljko (2017), The Role of Personality Taits in Investors Trading Behaviour: Empirical Evidence from Greek”, International Journal of Social Economics, 44(11), pp. 1402-1420.
• Köylüoğlu, A. Selçuk - Gümrah, Abdurahman - Doğan, Mesut (2019), “Tüketicilerin Kişilik Özellikleri ile Finansal İyilik Hâli ve Risk Alma Tutumu Arasındaki İlişki”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), ss. 903-913.
• Kuzniak, Stephen - Grable, John E. (2017), “Does Financial Risk Tolerance Change over Time? A Test of The Role Macroeconomic, Biopsychosocial and Environmental, and Social Support Factors Play in Shaping Changes in Risk Attitudes”, Financial Services Review, 26, pp. 315-338.
• Kübilay, Bilgehan - Bayrakdaroğlu, Ali (2016), “An Empirical Research on Investor Biases in Financial Decision-Making, Financial Risk Tolerance and Financial Personality”, International Journal of Financial Research, 7(2), pp. 171-182.
• Mathur, Garima – Nathani, Navita (2019), “Personality Traits and Risk Tolerance among Young Investors”, International Journal of Innovative Technology and Exploring Engineering (IJITEE), 8(10), pp. 2019-2013.
• Nitelik Ödemiş, Sibel (2011), “Beş Faktör Kişilik Özelliklerinin Üretkenlik Karşıtı Davranışlar Üzerine Etkileri: Bir Araştırma”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Pak, Olga - Mahmood, Monowar (2013), “Impact of Personality on Risk Tolerance and Investment Decisions”, International Journal of Commerce and Management, 25(4), pp. 370-384.
• Paksoy, H. Mustafa - Özbezek, B. Dilek - Gül, Meryem (2019), “Kişilik Özellikleri ve Davranışsal Finans: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma”, International Social Sciences Studies Journal, 5(40), ss. 3861-3878.
• Pinjisakikool, Teerapong (2017), “The Influence of Personality Traits on Households’ Financial Risk Tolerance and Financial Behaviour”, Journal of Interdisciplinary Economics, 30(1), 32–54.
• Rabbani, Abed G. - Yao, Zheying - Wang, Christina (2019), “Does Personality Predict Financial Risk Tolerance of Pre-Retiree Baby Boomers?”, Journal of Behavioral and Experimental Finance, 23, pp. 124–132.
• Roberts, Brent W. (2009). Back to the Future: Personality and Assessment and Personality Development”, Journal of Research in Personality, 43(2), pp. 137-145. Seibert, Scott E. - Kraimer, Maria L. (2001), “The Five-Factor Model of Prsonality and Career Success”, Journal of Vocational Behavior, 58(1), pp. 1-21.
• Somer, Oya - Korkmaz, Mediha - Tatar, Arkun (2002), “Beş Faktör Kişilik Envanteri’nin Geliştirilmesi-I: Ölçek ve Alt Ölçeklerin Oluşturulması” Türk Psikoloji Dergisi, 17(49), ss. 21 – 33.
• Sümer, Nebi - Sümer, H. Canan (2005). Beş Faktör Kişilik Özellikleri Ölçeği. Yayımlanmamış Çalışma.
• Tatar, Arkun - Bildik, Tezan - Saltukoğlu, Gaye - Dinçel, Münevver Güler (2014), “Klinik Olmayan Örneklemde Beş Faktör Kişilik Envanteri Belirti Tarama Amaçlı Kullanılabilir mi?: Ön Çalışma”, FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 4, ss. 181 – 199.
• Temeloğlu, Erdem - Karaman, Sebahattin (2014), “Tüketicilerin Kişilik Özelliklerine Göre Algıladıkları Risk Türlerini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma: Dört ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Uygulama”, Balıkesir Üniversitesi, Bandırma İ.İ.B.F. 9. International Conferance: New Perspectives in Tourism and Hospitality, ISBN : 978-975-6993-19-4.
• Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü, https://sozluk.gov.tr/
• Uyar, Metin (2019), “Maliyet Yapısı, Yönetim Muhasebesi ve Üretim Performansı İlişkisi”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(1), ss. 89-120.
• Van de Venter, Gerhard - Michayluk, David - Davey, Geoff (2012), “A Longitudinal Study of Financial Risk Tolerance”, Journal of Economic Psychology, 33, pp. 794–800.
• Wong, Alan - Carducci, Bernardo (2013), “Does Personality Affect Personal Financial Risk Tolerance Behavior?”, The IUP Journal of Applied Finance, 19(3), pp. 5-18.
• Yao, Rui – Hanna, Sherman D. (2005), “The Effect of Gender and Marital Status on Financial Risk Tolerance”, Journal of Personal Finance, 4(1), pp. 66-85.