Araştırma Makalesi
BİST Holding ve Yatırım Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Performanslarının MCDM Yöntemleri İle Ölçümü
Öz
Finansal performansların ölçülmesi küçük ölçekli işletmelerden büyük ölçekli işletmelere kadar her işletme için önem arz etmektedir. Özellikle finansal piyasalarda işlem gören şirketler için bu önemin çok daha fazla olduğu söylenebilir. Buradan hareketle çalışmada Borsa İstanbul’da işlem gören BİST Holding ve Yatırım Endeksinde yer alan 43 holding ve yatırım şirketinin 2000-2017 yıllık verileri dikkate alınarak 18 yıllık finansal performansları hesaplanmıştır. Şirketlerin performans göstergesi olarak fiyat kazanç oranı, piyasa değeri / defter değeri oranı, hisse senedi başına kar payı oranı, kar payı verim oranı ve kar payı dağıtım oranı olmak üzere toplam 5 borsa performans göstergesi kullanılmıştır.
Çalışmada kullanılan kriterlerin ağırlıklarını belirlemek için Entropi tekniğinden yararlanılmıştır. Multiple Criteria Decision Making (MCDM) yöntemlerinden Additive Ratio Assesment (ARAS) ve Weighted Aggregated Sum Product Assessment (WASPAS) yöntemleri ile yapılan analizlerde şirketlerin finansal performansları ölçülmüştür. Analizlerin sonuçlarının başarısını ve sonuçlar arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman korelasyon analizi yapılmıştır. Spearman korelasyon analizi sonucunda ARAS ve WASPAS yöntemi arasında pozitif yönlü ve güçlü bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Borsa Performansı Çok Kriterli Karar Verme Tekniği Entropi Aras ve Waspas Yöntemleri
Kaynakça
- Akdoğan, Nalan - Tenker, Nejat (2003), Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, 8. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara.
- Baourakis, George - Doumpos, Michael - Kalogeras, Nikos - Zopounidis, Constantin (2002), “Multicriteria Analysis and Assessment of Financial Viability of Agribusinesses: The Case of Marketing Co-Operatives and Juice-Producing Companies”, Agribusiness, Vol. 18, No. 4, pp. 543-558.
- Berk, Niyazi (2003), Finansal Yönetim, 7. Baskı, Türkmen Kitabevi, İstanbul.
- Bülbül, Serpil - Köse, Ali (2011), “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, ss. 71-92.
- Ceyhan, İsmail Fatih - Demirci, Ferhat (2017), “Multimoora Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü: Leasing Şirketlerinde Bir Uygulama”, Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt. 8, Sayı. 15, ss. 277-296.
- Chakraborty, Shankar - Zavadskas, Edmundas Kazimieras (2014), “Applications of Waspas Method In Manufacturing Decision Making”, Informatica, Vol. 25, No. 1, pp. 1–20.
- Çabuk, Adem - Lazol, İbrahim (2009), Mali Tablolar Analizi, 7. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara.
- Deng, Ju-Long (1982), “Control Problem of Grey System”, System And Control Letters, Vol. 5, pp. 288-294.
- Deng, Ju-Long (1989), “Introduction to Grey System Theory”, The Journal of Grey System, Vol. 1, pp. 1-24.
- Ece, Nalan (2019), “Holding Şirketlerinin Finansal Performans Sıralamasının Entropi Tabanlı Topsis Yöntemleri ile İncelenmesi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt. 4, Sayı. 1, ss. 63-73.
- Fu, Daihong (2019), “The Mechanism of Dividend Distribution and Management Equity Ratio Interaction Based On Wireless Network Mode”, EURASIP Journal On Wireless Communications and Networking, Vol. 29, pp. 1-9.
- Gibson, Charles H. (2009), Financial Reporting and Analysis: Using Financial Accounting Information, 11th Edition, South Western Cengage Learning, USA.
- Gill, Amarjit - Biger, Nahum - Tibrewala, Rajendra (2010) “Determinants Of Dividend Payout Ratios: Evidence From United States”, The Open Business Journal, Vol. 3, pp. 8-14.
- Haftacı, Vasfi (2005), İşletme Bütçeleri, 5. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul.
- Hemmati, Mohammad - Dalghandi, Seyed Abolfazl - Nazari, Hossein (2013), “Measuring Relative Performance of Banking Industry Using a DEA and TOPSIS”, Management Science Letters, Vol. 3, pp. 499-504.
- Jiang, Zhengjun - Pistorius, Martijn (2012), “Optimal Dividend Distribution Under Markov Regime Switching”, Finance and Stochastics, Vol. 16, Iss. 3, pp. 449-476.
- Kalogeras, Nikos - Baourakis, George - Zopounidis, Constantin - Dijk, Gert Van (2005), “Evaluating The Financial Performance of Agri-Food Firms: A Multicriteria Decision-Aid Approach”, Journal of Food Engineering, Vol. 70, pp. 365-371.
- Kayalıdere Koray - Kargın, Sibel (2004), “Çimento ve Tekstil Sektörlerinde Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt. 6, Sayı. 1, ss. 196-219.
- Kuloğlu, Eşref (2019), “Holding Firmalarının Değer Tespiti ve Borsa İstanbul (BİST) Uygulaması”, Unpublished pHd Dissertation, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Ankara.
- Lashgari, Shima - Antuchevičienė, Jurgita - Delavari, Alireza - Kheirkhah, Omid (2014), “Using QSPM And WASPAS Methods For Determining Outsourcing Strategies”, Journal Of Business Economics and Management, Vol. 15, No. 4, pp. 729-743.
- Li, Bob - Lajbcygier, Paul - Chen, Cindy (2015), “Book-To-Market Ration, Default Risk and Return Implications: From A Negative Perspective”, JASSA The Finsia Journal of Applied Finance, Vol. 3, pp. 26-32.
- Lin, Yi - Chen, Mian-yun - Liu, Sifeng (2004), “Theory of Grey Systems: Capturing Uncertainties of Grey Infor¬mation, Grey Systems Theory and Applications”, Kybernetes, The International Journal Of Systems And Cybernetics, Vol. 33, No. 2, pp. 196-218.
- Liu, Sifeng - Lin, Yi (2006), Grey Information: The¬ory And Pratical Applications With 60 Figu¬res, Springer-Verlag London Limited, Springer Science+Business Media, United States Of America.
- Mary Auxilia, P. A. - Krithika, J. (2018), “A Study On The Investment Performance of High Dividend Yield Stocks With Reference to Nifty”, IOSR Journal Of Economics and Finance, Vol. 9, No. 1, pp. 67-74.
- Mcnichols, Maureen - Rajan, Madhav V. - Reichelstein, Stefan (2014), “Conservatism Correction For The Market-To-Book Ratio and Tobin’s Q”, Review Of Accounting Studies, Vol. 19, No. 4, pp. 1393-1435.
- Okka, Osman (2009), Analitik Finansal Yönetim, 1. Baskı, Nobel Yayınevi, Ankara.
- Oloidi, Adebayo G. - Adeyeye, Patrick Olufemi (2014), “Determinants of Dividend Per Share: Evidence From The Nigerian Stock Exchange”, International Journal Of Economics And Empirical Research, Vol. 2, No. 12, pp. 496-501.
- Otlu, Fikret (1999), “Holding Şirketlerde Mali Tabloların Konsolidasyonu”, Atatürk İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt. 13, Sayı. 1, ss. 101-115.
- Pearson, Barrie (1998), Stockmarket Ratio Analysis. In: Boost Your Company’s Profits, Thorogood Publishing Ltd.
- Rezaie, Kamran - Ramiyani, Sara Saeidi - Shirkouhi, Salman Nazari - Badizadeh, Ali (2014), “Evaluating Performance of Iranian Cement Firms Using An Integrated Fuzzy AHP-VIKOR Method”, Applied Mathematical Modelling, Vol. 38, pp. 5033-5046.
- Sead, Omerhodzic (2014), “Identification and Evaluation of Factors of Dividend Policy”, Economic Analysis, Vol. 47, No. 1, pp. 42-58.
- Sharma, Aditi - Kaur, Gurjeet - Bansal, Jatin (2018), A Comparative Analysis of Promethee, AHP and Topsis Aiding in Financial Analysis of Firm Performance, Proceedings of The First International Conference On Information Technology and Knowledge Management, Vol. 14: pp. 145-150.
- Shaverdi, Meysam - Ramezani, Iman - Tahmasebi, Reza - Rostamy, Ali Asghar Anvary (2016), “Combining Fuzzy AHP and Fuzzy Topsis with Financial Ratios to Design A Novel Performance Evaluation Model”, International Journal Of Fuzzy Systems, Vol. 18, No. 2, pp. 248-262.
- Voulgaris, Fotini - Doumpos, Michael - Zopounidis, Constantin (2000), “On The Evaluation of Greek Industrial Smes’ Performance Via Multicriteria Analysis of Financial Ratios”, Small Business Economics, Vol.15, pp. 127-136.
- Wang, Tien-Chin - Lee, Hsien-Da (2009), “Developing A Fuzzy Topsis Approach Based On Subjective Weights and Objective Weights”, Expert Systems With Applications, Vol. 36, No. 5, pp. 8980-8985.
- Yurdakul, Mustafa - İç, Yusuf Tansel (2003), “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü ve Analizine Yönelik Topsis Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 18, Sayı. 1, ss. 1-18.
- Zarei, Taleb (2018), “Role of Institutional Ownership Mechanism Under The Effect Of Price-To-Earnings Ratio On The Performance and Efficiency of Companies Listed In Tehran Stock Exchange, International Journal Of Management, Accounting & Economics, Vol. 5, No. 7, pp. 566-618.
- Zavadskas, Edmundas Kazimieras - Turskis, Zenonas (2010), “A New Additive Ratio Assessment (ARAS) Method in Multicriteria Decision-Making”, Technological and Economic Development of Economy, Vol. 16, No. 2, pp. 159-172.
- Zavadskas, Edmundas Kazimieras - Turskis, Zenonas - Vilutiene, Tatjana (2010), “Multiple Criteria Analysis of Foundation Installment Alternatives By Applying Additive Ratio Assessment (ARAS) Method”, Archives of Civil and Mechanical Engineering, Vol. 10, No. 3, pp. 123–141.
- Zavadskas, Edmundas Kazimieras - Turskis, Zenonas - Antucheviviene, Jurgita - Zakarevicius, Algimantas (2012), “Optimization of Weighted Aggregated Sum Product Assessment”, Electronics and Electrical Engineering, Vol. 122, No. 6, pp. 3-6.
- Zhai, Lian-Yin - Khoo, Li-Pheng - Zhong, Zhao-Wei (2009), “Design Concept Evaluation In Product Development Using Rough Sets and Grey Relation Analysis”, Expert System With Applications, Vol. 36, pp. 7072-7079.
Toplam 41 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Temmuz 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 87 |