Borsa İstanbul'da Yatırımcıların Şirket Yönetimine Katılımını Etkileyen Şirket Düzeyindeki Finansal Faktörler

Yıl 2020, Sayı: 88, 275 - 296, 05.10.2020

Cüneyd Ebrar Levent

https://doi.org/10.25095/mufad.801497

Öz

Bu çalışmanın amacı, Borsa İstanbul'da şirket düzeyindeki finansal faktörlerin yatırımcıların şirket yönetimine katılmalarına etkisini belirlemektir. Araştırmanın kapsamını 2010-2017 yılları arasında Borsa İstanbul'da Metal Ana Endeksi ve Metal Eşya Makina Endeksinde yer alan 34 şirket oluşturmaktadır. Araştırmanın amacı doğrultusunda iki ekonometrik model kurulmuş, yöntem olarak panel veri analizi yöntemi seçilmiştir. Panel veri analizi bulguları, halka açıklık oranının artmasının yatırımcıların genel kurula katılımını istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde negatif etkilediğini göstermektedir. Araştırmada piyasa değerinin ve genel kurullarda uzaktan katılıma izin veren elektronik genel kurul sisteminin varlığının, hem genel katılımı hem de hakim hissedarlar dışındaki yatırımcıların yönetime katılmalarını pozitif yönde etkilediği bulunmuştur. Aktif kârlılık oranının da yatırımcı katılımına etkisinin bulunduğu, ancak bu etkinin negatif olduğu saptanmıştır. Borç oranı ile yatırımcıların yönetime katılmaları arasında ise istatistiksel bir kanıta ulaşılamamıştır. Benzer şekilde şirketin hisselerinde imtiyazlı payların bulunmasının da yatırımcıların yönetime katılımını etkilemediği bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Finansal Piyasalar, Borsa İstanbul, Yatırımcı Katılımı, Finansal Faktörler, Panel Veri.

Kaynakça

• Agarwal, Sumit - Liu, Chunlin - Rhee, S. Ghon (2008), "Investor Demand for IPOs and Aftermarket Performance: Evidence from the Hong Kong Stock Market", Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), pp.176-190.
• Akpınar, Onur (2016), "Sermaye Yapısının Firma Performansına Etkisi: Borsa İstanbul'da Bir Uygulama", Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11, ss.290-302.
• Ararat, Melsa - Black, Bernard S. - Yurtoglu, B.Burcin (2017), "The Effect of Corporate Governance on Firm Value and Profitability: Time-series Evidence from Turkey", Emerging Markets Review, 30, pp.113-132.
• Aytekin, Sinan - İbiş, Ayşenur (2014), "Mülkiyet Yapısının İşletmelerin Finansal Performansı Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi: BIST Metal Eşya, Makina Endeksi (XMESY) Üzerinde Bir Uygulama", Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40, ss.119-130.
• Balasubramanian, N. - Black, Bernard S. - Khanna, Vikramaditya (2010), "The Relation between Firm-level Corporate Governance and Market Value: A Case Study of India", Emerging Markets Review, 11(4), pp.319-340.
• Baltagi, Badi H. (2005), Econometric Analysis of Panel Data Third Edition, John Wiley & Sons, England.
• Bayrakdaroğlu, Ali (2010), "Mülkiyet Yapısı ve Finansal Performans: İMKB Örneği", Ekonomi Bilimler Dergisi, 2(2), ss.11-20.
• BİST (2018), "BİST Pay Endeksleri Temel Kuralları", https://www.borsaistanbul.com/docs/default-source/endeksler/bist-pay-endeksleri-temel-kurallari.pdf?sfvrsn=4 ( Erişim tarihi 28.11.2019)
• Black, Bernard, (2001), "The Corporate Governance Behavior and Market Value of Russian Firms", Emerging Markets Review, 2(2), pp.89-108.
• Çalal, Salih (2017), "Anonim Şirketlerde İmtiyazlı Paylara Ayrıntılı Bir Bakış", Mali Çözüm Dergisi, 141, ss.161-174.
• Çalışkan, M.M. Tuncer - Kerestecioğlu, Semih (2013), "Effects of Free Float Ratios on Stock Prices: An Application on ISE", Doğuş Üniversitesi Dergisi, 14(2), pp.165-174.
• Dimitrov, Valentin - Jain, Prem C. (2011), "It's Showtime: Do Managers Report Better News Before Annual Shareholder Meetings?", Journal of Accounting Research, 49(5), pp.1193-1221.
• Er, Bünyamin - Güneysu, Yusuf - Ergün, Tolga (2017), "Halka Arz Olan Firmaların Hisse Senedi Fiyatlarının Belirlenmesinde Kullanılan Yöntemlerin Karşılaştırmalı Analizi", Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18, ss.157-166.
• Gao, Huasheng - Huang, Jun - Zhang, Tianshu (2019), "Can Online Annual General Meetings Increase Shareholders' Participation in Corporate Governance?", https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2689618 (Erişim tarihi 13.12.2019)
• Greene, William H (2012), Econometric Analysis, Seventh Edition, Prentice Hall, Boston
• Gujarati, Damodar N. (2004), Basic Econometrics Fourth Edition, McGraw-Hill, NewYork
• Hausman, J.A. (1978), "Specification Tests in Econometrics", Econometrica, 46(6), pp.1251-1271.
• James, Christopher - Edmister, Robert O. (1983), "The Relation Between Common Stock Returns Trading Activity and Market Value", The Journal of Finance, 38(4), pp.1075-1086.
• Kandemir, Hatice Kübra (2019), "Kurumsal Yönetim ve Şeffaflığın Güçlendirilmesinde Mülkiyet Açıklama Kurallarının Rolü ve Pay Sahipliğinin Tanımlanması Sorunu", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 21(2), ss.427-453.
• Karadeniz, Erdinç – Koşan, Levent – Günay, Fatih - Dalak, Selda (2019), "Otel İşletmelerinde Kârlılığı Etkileyen Değişkenlerin DuPont Analiz Tekniğiyle Ölçülmesi: Avrupa Borsalarında Ekonometrik Bir Analiz", Muhasebe ve Finansman Dergisi, 81, ss.21-36.
• Karasu, Rauf (2016), "Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Yönetime Katılma Yöntemleri", Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 43(9), ss.1909-1916.
• Karayel, Mete - Koçak, Mehmet Alaaddin (2015), "Türkiye'de Anonim Şirketlerde Elektronik Genel Kurul Sisteminin Pay Sahiplerinin Yönetime Katılımına Etkileri: BİST 100 Şirketlerinde Bir Araştırma", KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(29), ss.100-110.
• Kesbiç, Cüneyt Yenal - Taşdemir, Beyza Mıynat (2019), "Halka Açıklık Oranının Finansal Performans Üzerindeki Etkisi", Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), ss.689-703.
• Kılıç, Saim - Alp, Ali - Delikanlı, İhsan Uğur (2014), "Borsa Şirketlerinde Genel Kurula Katılma ve Oy Haklarının Kullanılması: Pay Blokajı Şartının Kaldırılması Sonrasındaki Uygulama, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri", BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 8(2), ss.75-98.
• Korkmaz, Özge - Erer, Deniz - Erer, Elif (2016), "Bankacılık Sektöründe Yoğunlaşma İle Finansal Kırılganlık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği (2007-2014)", Muhasebe ve Finansman Dergisi, 69, ss.127-146.
• Kutlar, Aziz (2012), Ekonometriye Giriş, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Lattemann, Christoph (2005), "The Use of ICT in Annual Shareholder Meetings and Investor Relations: An Examination of the German Stock Market", Corporate Reputation Review, 8(2), pp.110-120.
• Levent, Cüneyd Ebrar (2018), "Halka Açık Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Elektronik Ortamda Yapılması: BİST 30 Şirketleri Üzerinde Bir Araştırma", http://www.sbe.yildiz.edu.tr/images/files/V_%20Y%C4%B1ld%C4%B1z%20Sosyal%20Bilimler%20Kongresi%20Ozet%20Kitab%C4%B1_%20v3.pdf (Erişim tarihi 01.12.2019)
• Levin, Andrew - Lin, Chien-Fu - Chu, Chia-Shang James, (2002), "Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-sample Properties", Journal of Econometrics, 108(1), pp.1-24.
• OECD (2004), OECD Principles of Corporate Governance, OECD Publications Service.
• Pamukçu, Ayşe - Öztürk, Evren (2018), "Halka Arzlarda Düşük Fiyatlama ve Borsa İstanbul'a Arz Olma Kriterleri", Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 1(2), ss.21-35.
• Pesaran, M. Hashem (2004), "General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels", University of Cambridge, Faculty of Economics, Cambridge Working Papers in Economics No. 0435, pp.1-39.
• Pulaşlı, Hasan (2011), "Elektronik Ortamda Anonim Şirket Genel Kuruluna İlişkin Düzenlemelerin Evrimi ve 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunundaki Durum", Elektronik Nehir Dergi Halil Arslanlı Bilim Arşivi, http://arslanlibilimarsivi.com/sites/default/files/makale/HasanPulasli-internetOrtamindaGenelKurul.pdf, ss.1-76 ( Erişim tarihi 15.11.2019)
• Salvatore, Dominick - Reagle, Derrick (2002), Schaum's Outline of Statistics and Econometrics, Second Edition, McGraw-Hill, New York
• Strätling, Rebecca (2003), "General Meetings: A Dispensable Tool for Corporate Governance of Listed Companies?", Corporate Governance: An International Review, 11(1), pp.74-82.
• Tarı, Recep (2014), Ekonometri, 10.Baskı, Umuttepe Yayınları, Kocaeli
• Tatoğlu, Ferda Yerdelen (2018), Panel Zaman Serileri Analizi Stata Uygulamalı 2.Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Tekten, Emel (2018), "Anonim Şirket Genel Kurul Toplantılarında Pay Sahibinin Temsilinde Güncel Gelişmeler", Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 52, ss.279-300.
• Topal, Yusuf (2006), "İMKB'ye Kayıtlı İşletmelerin Sermaye Yapıları ve Finansal Kaldıraç Oranlarının Kârlılıklarına Etkisi", Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27, ss.45-70.
• Torres-Reyna, Oscar (2007), "Panel Data Analysis. Fixed and Random Effects using Stata (v. 4.2)", https://www.princeton.edu/~otorres/Panel101.pdf ( Erişim tarihi 08.11.2019)
• Ünal, Oğuz Kürşat (2000), "Anonim Ortaklık Yönetim Kurulunun İmtiyazlı Hisse Senedi Çıkarma Yetkisi", Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 4(2), ss.1-10.
• Vanlı, Veliye (2015), "Halka Açık Şirketlerde Önemli Nitelikteki İşlemler", İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 6(2), ss.459-472.
• Wang, Maobin - Qiu, Chun - Kong, Dongmin (2011), "Corporate Social Responsibility, Investor Behaviors, and Stock Market Returns: Evidence from a Natural Experiment in China", Journal of Business Ethics, 101(1), pp.127-141.
• Webb, Robert - Beck, Matthias - McKinnon, Roddy (2003), "Problems and Limitations of Institutional Investor Participation in Corporate Governance", Corporate Governance: An International Review, 11(1), pp.65-73.
• Wooldridge, Jeffrey M (2002), Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data, The MIT Press, Cambridge
• Yılmaz, Özge Seçkin (2017), "Çok Ortaklı Anonim Şirketlerde Hissedarların Yönetime Tam Katılımlarının Sağlanabilmesi Amacıyla Vekaleten Oy Kullanma Sistemi'nin Güncel Yasa ve Gelişmeler Işığında Değerlendirmesi ve Bazı Öneriler", Journal of Social Policy Conferences, 73(2), ss.185-193.