Borsa İstanbul’daki Yabancı Pay Değişiminin BİST Sektör Endeksleri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2021, , 473 - 490, 16.08.2021

Murat Atik Bülent Yılmaz

https://doi.org/10.25095/mufad.934431

Öz

Ülkelerin ekonomik büyümeleri için doğrudan yabancı yatırımlar reel sektör için önemli iken, hızlı bir
finansal gelişmeyi sağlayan yabancı portföy yatırımları da finansal piyasalar için gereklidir. Yabancı portföy
yatırımları sermaye piyasalarını etkileyerek, borsaya olan güveni ve özellikle gelişmekte olan ülkeler için hızlı
bir ekonomik büyüme sağlayabilmektedir. Bu yüzden gelişmekte olan ülkeler yabancı yatırımcıyı sermaye
piyasalarına çekmek istemektedir. Bu çalışmanın amacı Borsa İstanbul’da seçilen sektörler bazında aylık
yabancı pay oranındaki değişimin BIST sektör endeksleri üzerindeki etkisini incelemektir. Sektör endekslerinin
yabancı pay oranındaki değişimi ile ilişkisini tespit etmek için Granger ve Toda Yamamoto nedensellik analiz
yöntemleri kullanılmıştır. Sonuç olarak seçilen 6 sektörde yabancı pay oranı yüksek olsa da sanılanın aksine
yabancı paydaki değişimin mali ve bankacılık sektörleri hariç olmak üzere sektör endeksleri üzerinde bir
nedensellik etkisinin olmadığı, sektör endekslerindeki değişimin yabancı pay oranındaki değişime bağlı olmayıp
Borsa İstanbul’un kendi iç dinamik ve diğer faktörlerin etkisinden kaynaklandığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Pay, BIST Sektör, Yabancı Sermaye

The Effect of Foreign Share Changes on BİST Sector Indices in Borsa Istanbul

Öz

While foreign direct investments are important for the economic growth of countries, foreign portfolio
investments that provide a rapid financial development are also necessary for the financial markets. Foreign
portfolio investments can affect the capital markets, providing confidence in the stock market and a rapid
economic growth especially for developing countries. Therefore, developing countries want to attract foreign
investors to capital markets. The purpose of this study is to examine the effect of the change in the foreign share
ratio on the BIST sector indices on a monthly basis based on the selected sectors in Borsa Istanbul. Granger and
Toda Yamamoto causality analysis methods were used to determine the relationship between sector indices and
the change in foreign share ratio. As a result, although the foreign share ratio is high in the selected 6 sectors,
contrary to popular belief, the change in the foreign share does not have a causal effect on the sector indices
except financial and banking sectors, the change in the sector indices does not depend on the change in the
foreign share ratio, and Borsa İstanbul's own internal dynamic It has been determined that it is caused by the
effect. 

Kaynakça

• Alıcı, Aslı Akgüç – Ucal, Meltem Şengün (2003), “Foreign Direct Investment, Exports and Output Growth of Turkey: Causality Analysis”, Paper to be presented at the European Trade Study Group (ETSG) Fifth Annual Conference, Universidad Carlos III de Madrid.
• Asheghian, Parviz (2011), “Economic Growth Determinants and Foreign Direct Investment Causality in Canada”, International Journal of Business and Social Science, 2 (11), pp.5-6.
• Aslanoğlu, Erhan (2002), “The Structure and the Impact of Foreign Direct Investments in Turkey”, M. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, XVII, 1, ss.31-50.
• Arnold, Jens – Javorcik, Beata – Mattoo, Aaditya (2011), “Does Services Liberalization Benefit Manufacturing Firms? Evidence from the Czech Republic.”, Journal of International Economics, 85 (1), pp.136–46.
• Atik, Murat (2020), “Uluslararası Sermaye Hareketliliği İle Sağlanan Yabancı Yatırımcı Oranındaki Değişimin Borsa İstanbul Üzerine Etkisi”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (4), 4097-4112.
• Bijsterbosch, Martin- Kolasa, Marcin (2009), “FDI and Productivity Convergence in Central and Eastern Europe: An Industry-Level Investigation.” ECB Working Paper 992, European Central Bank, Frankfurt.
• Borensztein, E. - De Gregorio, Jose. - Lee, Jong Wha (1998), "How Does Foreign Direct İnvestment Affect Economic Growth?", Journal of International Economics, Elsevier, 45(1), pp. 115-135.
• Christopher, F. Baum (2004), “CLEMAO_IO: Stata module to perform unit root tests with one or two structural breaks”, Statistical Software Components S444302, Boston College Department of Economics.
• Clemente, Jesús - Montanes, Antonio - Reyes, Marcelo (1998), “Testing for a unit root in variables with a double change in the mean”, Economics Letters 59, 175-182.
• Cömert, Fatih (1998), “Yabancı Sermayenin Dünü, Bugünü ve Geleceği”, Hazine Dergisi, Sayı: 12, ss.1- 25.
• Dahlquist, Magnus - Robertsson, Goran (2004), “A Note On Foreigners' Trading And Price Effects Across firms”, Journal of Banking and Finance”, 28(3), pp.615-632.
• De Mello, Luiz R (1997), “Foreign Direct Investment in Developing Countries and Growth: A Selective Survey”, The Journal Development Studies, 34 (1), pp.1-34.
• Demsetz, Harold - Villalonga, Belen (2001), “Ownership Structure and Corporate Performance”, Journal of Corporate Finance, 7, pp.209-233.
• Echandi, Roberto – Krajcovicova, Jana – Qiang, Christine Zhenwei (2015), “The Impact of Investment Policy in a Changing Global Economy: A Review of the Literature.”, Policy Research Working Paper 7437 World Bank, Washington, pp.30-31.
• Garg, Reetika - Dua, Pami (2014), “Foreign Portfolio Investment Flows to India: Determinants and Analysis”, World Development 59, pp.16-28.
• Gujarati, N.Damodar (2006), Temel Ekonometri (Çev. Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), Literatür Yayıncılık, İstanbul.
• Hu, Yabei - Izumida, Shigemi (2008), “Ownership Concentration and Corporate Performance: A Causal Analysis with Japanese Panel Data”, Corporate Governance, 16(4), ss.342-358
• Karademir, Ferhat - Evci, Samet (2020), “Borsa İstanbul’da Zayıf Formda Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesi: Sektörel Çerçevede Bir Analiz”, Business & Management Studies: An International Journal, 8(1), ss.94.
• Karagöz, Kadir (2007), “Türkiye’de Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: 1970-2005”, Journal of Yasar University, 2(8), ss.927-948.
• Karimi, Mohammad Sharif - Yusop, Zulkornain (2009), “FDI and Economic Growth in Malaysia”, Forthcoming in: Asian-African Journal of Economics and Econometrics, pp.
• MKK, Merkezi Kayıt Kuruluşu. (2020), “Yerli Yabancı (Pay Senedi) Analizi”, https://www.vap.org.tr/Saklama-Verileri/Sayfalar/Yerli-Yabanci-Pay-Piyasasi-Analizi.aspx Erişim Tarihi:30.03.2021
• Perron, Pierre (1989), The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis, Econometrica, 57(4), pp.1361-1401.
• Saray, Mehmet Ozan (2011), “Doğrudan Yabancı Yatırımlar-İstihdam İlişkisi: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, Sayı 161, ss.381-403.
• Tiwari, Aviral Kumar - Kyophilavong, Phouphet (2014), “New Evidence from the Random Walk Hypothesis for BRICS Stock Indices: AWavelet Unit Root Test Approach”, Economic Modelling, Vol.43 (C), pp.38-41.
• Tuna, Gülfen - Öztürk, Mahmut (2016), “Piyasa Etkinliğinin Yapısal Kırılmalı Birim Kök Testleri İle İncelenmesi: Türkiye Pay Senedi Piyasası Uygulaması”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (12), ss.548-559.
• Wooldridge, Jeffrey M. (2013), Introductory Econometrics (Çev. Ebru Çağlayan), Nobel Akademik Yayıncılık, pp.649.
• Zivot, Eric - Andrews, Donald W.K. (1992), “Further evidence of the great crash, the oil-price shock and the unitroot hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 10 (3), pp.251-270.