TMS 21 KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ: BORSA İSTANBUL’DA (BİST) FAALİYET GÖSTEREN İMALAT İŞLETMELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 28 - 41, 01.04.2023

Emrah Yıldız , Murat Kurtlar

https://doi.org/10.32951/mufider.1206353

Öz

Döviz kuru ekonomi ve finansal piyasaları derinden etkilediği için önemli bir belirleyicidir. Döviz kuru, bugünün finansal piyasaları açısından referans niteliğindedir. Çok sayıda faktörden gelen etkileri kapsadığı için değerlendirilmesi esastır. Aynı zamanda kur değişimlerinin işletmelerin finansal tabloları üzerindeki etkisi son derece önemlidir. İşletmeler yabancı para birimleri ile ilgili işlemler veya yurtdışında faaliyetler yapabilir. Dolayısıyla işletmelerin yabancı paralı işlemlerini ve yurtdışı faaliyetlerini finansal tablolarında nasıl raporlayacağı önem kazanmaktadır. Bu amaçla ülkemizde Türkiye Muhasebe Standartları (TMS) 21: Kur Değişiminin Etkileri Standardı uygulanmaktadır. Bu çalışmada, Borsa İstanbul’a (BİST) kayıtlı imalat sanayi alt sektörlerinde yer alan işletmelerin 2019-2021 yıllarını kapsayan dönemde esas faaliyetlerde raporlanan kur farkı geliri gideri kalemleri ile finansman faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan ve yabancı para çevrim farklarından doğan kur farklarının finansal tablolarındaki önem düzeyleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca esas faaliyetlerde raporlanan net kur farkı gelir giderlerinin Aktif, Hasılat, Net Kar/Zarar ve Özkaynaklar kalemlerine oranlarının alt sektörler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğini belirlemek için karşılaştırma analizleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kur Değişiminin Etkileri, Yabancı Paralı İşlemler, Kur Farkları, The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates, Foreign Currency Transactions, Exchange Difference

IAS 21 THE EFFECTS OF CHANGES IN FOREIGN EXCHANGE RATES: A RESEARCH ON MANUFACTURING COMPANIES OPERATING IN BORSA ISTANBUL (BIST)

Öz

Exchange rate is an important determinant as it deeply affects the economy and financial markets. The exchange rate is as a reference for today's financial markets. Since the exchange rate covers the effects from many factors, it is essential to evaluate. At the same time, the effect of exchange rate changes on the financial statements of companies is extremely important. Companies can carry out transactions related to foreign currencies or foreign operations. Therefore, it becomes important how companies will report their foreign currency transactions and foreign operations in their financial statements. For this purpose, Turkish Accounting Standards (TAS) 21: The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates Standard is applied in our country. In this study, it is tried to determine significance levels in the financial statements the foreign exchange incomes and expenses in other income/expenses from operating activities also arising from financing activities the foreign currency transactions differences in involved period 2019-2021 of the companies in the manufacturing industry sub-sectors registered in Borsa Istanbul (BIST). Also, comparison analyzes are made to determine whether the ratios of net foreign exchange difference income expenses reported in operating activities to Assets, Revenue, Net Profit/Loss and Equity items show a statistically significant difference between sub-sectors.

Anahtar Kelimeler

The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates, Foreign Currency Transactions, Exchange Difference

Kaynakça

• Altıntaş, A. T. (2013). Türkiye Finansal Raporlama Standartları Kapsamında Yabancı Para Cinsinden Yapılan Finansal Kiralama İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, (39), 103-124.
• Argun, D. ve Güneş, N. (2021). Yabancı Paralı Yükümlülüklerde Kur Farklarının Mali Tablolara Aktarılmasına İlişkin Öneri. Journal of Research in Business, 6(1), 127-140.
• Avcı, A. ve Avcı, Ö. B. (2016). Vade Farkı, Kur Farkı ve Kredi Faizlerinin Türkiye Muhasebe Standartları Ve Vergi Usul Kanunu Kapsamında Değerlendirilmesi. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, 26(134).
• Bekçioglu, S. ve Köroğlu, Ç. (2008). UMS-21, TMS-21 Kur Değişim Etkileri Standardına Göre Finansal Tabloların Çevrimi ve Kur Farklarının Muhasebeleştirilmesi. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, (86).
• Bozkurt, O. (2016). TMS 21 Kur Değişiminin Etkileri Standardının Uygulaması ve Finansal Tablolara Yansıması. Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 465-482.
• Bursal, M. (2017). SPSS ile Temel Veri Analizleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ceran, Y. ve Ortakarpuz, M. (2013). Kur Faklarının Muhasebe Uygulamaları ve Türkiye Muhasebe Standartları Kapsamında İncelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 65-80.
• Chan, C., Landry, S. P. and Jalbert, T. (2004). Effects of Exchange Rates in International Transfer Pricing Decisions. International Business and Economics Research Journal, 3(3), 35-48.
• Financial Reporting Standard No: 21 (1997), Institute of Chartered Accountants of New Zealand, https://www.xrb.govt.nz Erişim Tarihi: 26.10.2022
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• International Accounting Standards (IAS) 21. https://www.iasplus.com/en/standards/ias/ias21 Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK), (2023). TMS 21: Kur Değişiminin Etkileri
• Karacan, S., Çiftçioğlu, S., ve Kutlu, T. (2018). TMS–BOBİ FRS–VUK Kapsamında Kur Farklarının Değerlendirilmesinin Karşılaştırılması. Uluslararası Turizm Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi, 2(1), 1-10.
• Kılıç, İ. ve Önal, S. (2021). Uluslararası Ticaret İşlemlerinin BOBİ-FRS, TMS/TFRS ile VUK Kapsamında Karşılaştırmalı Olarak İnceleme ve Uygulaması. Asya Studies, 5(16), 183-194.
• Küçüker, Ü. M. ve Demirci, Ş. D. (2021). Bankalarda Yabancı Para İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi: Mevcut Uygulama ve Kur Değişiminin Etkileri Standardı Arasındaki Farklar. Mali Çözüm Dergisi/Financial Analysis, 31(167).
• Mert, H., Özçelik, D. ve Duyar, G. (2018). Kur Farklarının Finansal Tablolar Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi. Press Academia Procedia, 7(1), 316-320.
• Muthupandian, K. S. (2009). IAS 21 The Effects of Changes in Foreign Exchange Rates-A Closer Look.
• Özkan, Ş. (2021). Türkiye Muhasebe Standartları Çerçevesinde İthalat İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 8(23), 44-65.
• Rogowska, E. (2010). Effects of Changes in Foreign Exchange Rates in International Accounting Standards and in Polish Accounting Regulations. ECONOMIC, 135-144.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell. L.S. (2013). Using Multivariate Statistics (sixth ed.). Pearson, Boston (2013)
• Tereščenko, D. (2014). Foreign Exchange Rates in Consolidated Financial Statements Under IFRS. Scientific papers of the University of Pardubice. Series D, Faculty of Economics and Administration. 31 (2/2014).