DEVELOPMENT OF MAIN BALANCE SHEET ITEMS IN BANK GROUPS 2019-2023

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 1, 1 - 23, 01.04.2025

Fikret Kartal

https://doi.org/10.32951/mufider.1454800

Öz

After the exchange rate shock in August 2018, the pandemic crisis and the unconventional economic policy directly have impacted the banking sector. The study evaluating the period of 2019-2023 covers the development of key interest-related balance sheet items, namely performing loans, securities, and time deposits on a bank-group basis, as well as the presentation of interest income-expense ratios based on stock values. According to the results of the study, the strong positive correlation between the CBRT’s weighted average funding cost and loan-deposit interest rates has turned negative in some maturity periods between January 2022 and May 2023. In the period 2019-2023, the compound annual growth rate in the sector was 40.4% for total loans, 44.5% for total time deposits, and 53.3% for securities. While participation banks and public banks exceeded the average growth rate in the sector in the size of loans, deposit and interest income from loans, the lowest growth was observed in privately owned local deposit banks. The TRY Loan-TRY Deposit margin in the sector has been negative in 2019, 2021, and 2023. The Loan/Deposit ratio has significantly declined across all bank groups since 2021, with the highest decrease occurring in public banks (35.6 points).

Anahtar Kelimeler

Banking sector, Loan, Deposit, Interest Income

FAİZE DUYARLI ANA BİLANÇO KALEMLERİNDE FİYATLANDIRMANIN BANKA GRUPLARINA GÖRE GELİŞİMİ 2019-2023

Öz

2018 yılında yaşanan kur şokunu takiben, salgın krizi ve Eylül 2021 sonrasına damgasını vuran geleneksel olmayan ekonomi politikası bankacılık sektörü üzerinde etkiler yaratmıştır. Çalışma; 2019-2023 döneminde bankaların faizle ilintili ana bilanço kalemleri olan krediler, mevduat ve menkul değerlerin banka grupları bazında gelişimini ve stok değerler üzerinden hesaplanan faiz gelir-gider oranlarının sunumunu içermektedir. Mevduat ve kredilere odaklanan çalışmanın sonuçlarına göre; TCMB ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ile kredi-mevduat faiz oranları arasındaki güçlü pozitif korelasyon bazı vade dilimlerinde Ocak 2022-Mayıs 2023 döneminde negatife dönüşmüştür. 2019-2023 döneminde sektörün bileşik yıllık büyüme oranı kredilerde %40, vadeli mevduatta %44, menkul değerlerde %53’dür. Kredi ve mevduat hacmi ile kredilerden elde edilen faiz gelirindeki büyümede katılım ve kamu bankaları sektörün büyüme hızını aşarken, en düşük büyüme yerli özel mevduat bankalarında gerçekleşmiştir. TL Kredi-TL Mevduat faiz marjı sektörde 2019, 2021, 2023 yıllarında negatif, 2020 ve 2022 yıllarında pozitiftir. Kredi/Mevduat rasyosu 2021 yılından itibaren tüm banka gruplarında belirgin şekilde gerilemiş ve en yüksek gerileme kamu bankalarında (35,6 puan) meydana gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık Sektörü, Kredi, Mevduat, Faiz Geliri

Kaynakça

• Alper, K., Binici, M., Demiralp, S., Kara, H. ve Özlü, P. (2014). Reserve Requirements, Liquidity Risk and Credit Growth. TCMB Tartışma Tebliği, 14/24.
• Banerjee, A., Bystrov V. ve Mizen, P.D. (2013). How Do Anticipated Changes to Short-Term Market Rates Influence Banks' Retail Interest Rates? Evidence from the Four Major Euro Area Economies. Journal of Money, Credit and Banking, 45, 1375-1414.
• BDDK. Aylık Bülten. https://www.bddk.org.tr/bultenaylik (Erişim Tarihi: 10-20 Ocak 2024)
• BDDK. Aylık Bülten-Gelişmiş Gösterim. https://www.bddk.org.tr/BultenAylik/tr/Home/Gelismis (Erişim Tarihi: 10-20 Ocak 2024)
• BDDK. Haftalık Bülten. https://www.bddk.org.tr/BultenHaftalik (Erişim Tarihi: 10-20 Ocak 2024)
• Bikker, J.A. ve Gerritsen, D.F. (2017). Determinants of Interest Rates on Time Deposits and Savings Accounts: Macro Factors, Bank Risk, and Account Features. International Review of Finance, 18(2), 169-216.
• Binici, M., Kara, H. ve Özlü, P. (2016). Faiz Koridoru ve Banka Faizleri: Parasal Aktarım Mekanizmasına Dair Bazı Bulgular. TCMB Çalışma Tebliği, 16/08.
• Boungou, W. ve Hubert, P. (2021). The Channels of Banks’ Response to Negative Interest Rates. Journal of Economic Dynamics and Control, 131.
• Brunnermeier, M.K. ve Koby, Y. (2018). The Reversal Interest Rate. NBER Working Paper, 25406.
• Bulut, Ü. (2020). Para Politikasının Kredi Faiz Oranlarına Geçişkenliği: Türkiye Örneği. TBB Bankacılar Dergisi, 31(114), 17-29.
• Büberkökü, Ö. ve Kızıldere, C. (2019). Geleneksel Olmayan Para Politikası Uygulamaları Döneminde Faiz Oranı Geçişkenliğinin İncelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(8), 216-244.
• Çağlarırmak Uslu, N. ve Karahan, P. (2016). Para Politikasının Kredi Faiz Oranlarına Geçişkenliği Üzerine Dinamik Bir Analiz: Türkiye Örneği. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23(3), 671-690.
• Çavuşoğlu, F. (2010). Mevduat ve Kredi Faiz Oranlarında Geçişkenlik: Türkiye Örneği. TCMB Bankacılık ve Finans Kuruluşları Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi.
• Darracq Parıes, M. Moccero, D., Krylova, E. ve Marchini, C. (2014). Recent Development in the Retail Bank Interest Rate Pass-Through in the Euro Area. ECB Occasional Paper, 155.
• Das, S. (2015). Monetary Policy in India: Transmission to Bank Interest Rates. IMF Working Paper, WP/15/129.
• Demiralp, S., Eisenschmidt, J. ve Vlassopoulos, T. (2019). Negative Interest Rates, Excess Liquidity and Retail Deposits: Banks’ Reaction To Unconventional Monetary Policy in the Euro Area. ECB Working Paper Series, 2283.
• Demirgil, B. ve Türkay, H. (2017). Türkiye’de Faiz Oranlarını Etkileyen Faktörler: Bir ARDL/Sınır Testi Uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(3), 907-928.
• ECB. (2009). Recent Development in the Retail Bank Interest Rate Pass-Through in the Euro Area. ECB Monthly Bulletin, August 2007, 93-105.
• ECB. (2007). Recent Development in the Retail Bank Interest Rate Pass-Through in the Euro Area. ECB Monthly Bulletin, July 2007, 27-30.
• Eggertsson, G.B., Juelsrud, R.E., Summers, L.H. ve Wold, E.G. (2019). Negative Nominal Interest Rates and the Bank Lending Channel. NBER Working Paper, 25416.
• Green, C.J. (1998). Banks as Interest Rate Managers. Journal of Financial Services Research, 14, 189–208.
• Güneş, H. (2022). TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyetinin Banka Faizlerine Etkisi. Finans Ekonomi Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 565-574.
• Illes, A., Lombardi, M. ve Mizen, P. (2015). Why Did Bank Lending Rates Diverge From Policy Rates After The Financial Crisis? BIS Working Paper, No: 486.
• Karagiannis, S., Panagopoulos, Y. ve Prodromos, V. (2010). Interest Rate pass-through in Europe and the US: Monetary Policy after the Financial Crisis. Journal of Policy Modeling, 32, 323-338.
• Kartal, F. (2023a). Türk Bankacılık Sektöründe 2022 Yılı Kârlılığının Belirleyicileri. Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19, 1-25.
• Kartal, F. (2023b). Bankalarda Menkul Değerlerin Sınıflandırılması ve 2022 İtibarıyla Menkul Değer Kaynaklı Gelir ve Riskler. Journal of Banking and Financial Research, 10(1), 53-68.
• Mishra, P., Montiel, P., Pedroni, P. ve Spilimbergo, A. (2014). Monetary Policy and Bank Lending Rates in Low-Income Countries: Heterogeneous Panel Estimates. Journal of Development Economics, 111, 117–131.
• Öztürk, N. ve Durgut, D. (2011). Faiz Oranlarının Belirleyicileri: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 117-144.
• Salihoğlu, E. ve Hepsağ, A. (2021). Banka Faiz Oranı Geçişkenliği: RALS Eşbütünleşme Yöntemiyle Normal Dağılmamayı Dikkate Alan Bir Yaklaşım. TBB Bankacılar Dergisi, 117, 40-57. TCMB. EVDS. https://evds2.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 10-20 Ocak 2024)
• Uğur, A. ve Bingöl, N. (2018). Türkiye’de Politika Faiz Oranı ve Bankacılık Kredi Faiz Oranları Arasındaki Geçişkenliğin Nedensellik Analizleri ile Yorumlanması. Journal of Management and Economics Research, 16(1), 258-274.
• Uslu, H. (2020). Enflasyon ile Mevduat ve Kredi Faizleri Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Fisher Eşitliği Çerçevesinde Ekonometrik Bir Analiz. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 201-229.
• Yücel, E. (2023). Ticari Kredi Faiz Oranının Belirleyicileri. Journal of Empirical Economics and Social Sciences, 5(1), 1-13.