Aydın, Sultanhisar Akharaka Antik Kentinde M.S. I. Yüzyıl Muhasebe Kavramları

Yıl 2014, Sayı: 7 - Sayı: 7, 151 - 169, 01.07.2014

Prof. Dr. Süleyman Yükçü Dr. Emre Kaplanoğlu

Öz

Atina, M.Ö. beşinci yüzyılın ortalarında Atina İmparatorluğu’na dönüşmüştür. Atinalılar, ekonomik zenginliklerini dağıtmayı ve biriktirmeyi desteklemek için artan ticareti kontrol etme, gelirlerini ve giderlerini yönetme ihtiyacı duyduklarından öncelikle liderlere ve kamu hizmetinde çalışan belirli kişilere finansal sorumluluk ve hesap verme yükümlüğü getiren bir muhasebe sistemi geliştirdiler. Ancak bu kişiler için hesap verme yükümlülüğü zorunlulukken, finansal sorumluluklar sadece tek bir kişiye devredilmemiş ve bu sorumluluklar şehir devletinin vatandaşlarına bildirilmiştir. Bu dönemle ilgili keşfedilen bazı anıtlar üzerindeki yazıtlarda ve ostrakalardaki yazılarda bu muhasebe uygulamaları görülmektedir.Aydın ili Sultanhisar ilçesinin modern ismi Salavatlı eski ismiyle Akharaka antik kentinde, Pluto ve Kore tapınağı pronaos’unda 2002 yılında bulunan ve M.S. I. yüzyıla ait bir sunak masası bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. O dönemde yaşamış varlıklı bir kadın olan Clodia Cognita’nın sunak masası üzerindeki yazıt ile günümüz muhasebesinin temel kavramları ilişkilendirilerek anlatılmıştır. Muhasebenin kaydetme fonksiyonu, çalışma konusu olan sunak üzerinde çift taraflı kayıt olarak yer almasa bile yazı ile mermer üzerine kalıcı bir biçimde kaydedildiğini görüyoruz. Ayrıca sunak üzerindeki yazıttan muhasebe uygulamalarına temel oluşturan dönemsellik, mahsup etme, sosyal sorumluluk, tarafsızlık, belgelendirme, vergi, vergi muafiyeti, bağış, yardımlar, envanter ve envanter listeleri gibi kavramlar tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Temel Muhasebe Kavramları, Sunak, Antik, Milattan Sonra I

Kaynakça

• AMEMIYA, T. (2007) Economy and Economics of Ancient Greece, Routledge Explorations in Economic History.
• BAKIREZER, G. (2008) Antik Yunan Düşüncesinde Kölelik, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt:63, Sayı:1, ss.18-54.
• BİLİCİ, N. (2009) Vergi Hukuku, Seçkin Yayıncılık, 21. Baskı, Ankara.
• DEGOS, J. G. (Çev. Ümmühan ASLAN) (2008) Muhasebenin Geleceği Geleceğin Muhasebesiyle Uyumlu Mu?, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:37, ss.205-221.
• ERDEMİR, H. P. & GÖKBUNAR, R. (2007) Efes Gümrük Yazıtında Gümrük Vergileri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9/1, ss.227-234. http://212.174.133.188/calismalar/maliye_dergisi/maliyedergisi.asp?dergi_no=135
• ERTUĞRUL, F. & MALAY, H. (2010) An Honorary Decree From Nysa, Epigraphica Anatolica, 43, pp.31-42.
• GİRAY, F. (2001) Maliye Tarihi, Ezgi Yayınları, Bursa.
• GÜNGÖR, Y. (2005) Bergama Krallık Kültü, Bergama Kültür ve Sanat Vakfı, Bergama Belleten-14, Bergama, İzmir.
• KAYAN, A. (2000) Verginin Tarihsel Gelişimi ve Sebep Olduğu Bazı Önemli Olaylar,_Maliye_Dergisi,_Sayı:135,_ss.80-87. http://dergiler.sgb.gov.tr/calismalar/maliye_dergisi/yayinlar/md/135/AhmetKAYAN.pdf
• KURŞUN, Z., KANLIDERE, A., YAKUT, K., ÖZGÜDENLİ, G. O., AFYONCU, E., GÜLEÇ, M. ve ÖZTÜRK, H. S. (2011) Tarih Metodu, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2286, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1283, 1. Baskı, Eskişehir.
• MALAY, H. (1987) Epigrafi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No:41, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir.
• ROBERT, L. (Çev. Nuran ŞAHİN) (1995) Epigrafi ve Yunan-Latin Epigrafisi, Arkeoloji Dergisi III, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, ISSN 1300-5685, ss.7-33. http://www.dlir.org/archive/archive/files/arkeoloji_dergisi_v-3_p7-33_7dc56d33df.pdf
• SUR, F. H. (1949) Maliye Tarihine Kısa Bir Bakış, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 6, Sayı 2-4, ss.246-278. http://auhf.ankara.edu.tr/dergiler/auhfd-arsiv/AUHF-1949-06-02-03-04/AUHF-1949-06-02-03-04-Sur.pdf
• UĞUR, A. (2003) Aydın Şehrinin Kuruluşu ve Gelişme Evreleri, Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı: 2, ss.41-62.
• ÜRETEN, H. (2005) Roma Dönemi’ne Kadar Tralleis Tarihi ve Attaloslar İle İlişkileri, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 38, ss.195-212.
• VIOLET, W. & ALEXANDER M. W. (2009) An Overview Of Accounting Developments in Archaic and Classical Greece, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, Volume 13, Number 2, pp.123-131.