Öz
Günümüzde teknoloji ve iletişim araçlarının gelişmesiyle sermaye hareketleri ve menkul kıymetlerle ilgili işlemler kolay, etkili ve daha yoğun şekilde gerçekleşmektedir. Finansal piyasaların küreselleşmesi, ülkeler açısından menkul kıymet borsalarının önemini arttırmıştır. Bu çalışmada, ülkemiz için de büyük önem taşıyan menkul kıymet borsasının gelişim sürecini göz önüne serebilmek amacıyla, Osmanlı devleti dönemindeki menkul kıymet işlemleri araştırılmaktadır. Osmanlı döneminde menkul kıymetlerle ilgili alım ve satım işlemlerinin kesin olarak ne zaman başladığıyla ilgili net bir şey söylemek mümkün değildir. Fakat Galata ve çevresindeki tüccar, sarraf ve bankerler tarafından bu tür ve benzeri işlemlerin yapıldığı bilinmektedir. Dünya’daki gelişimine bakıldığı zaman, Avrupa’da borsa faaliyetleri Osmanlı’ya göre daha erken başlamıştır. Fakat Avrupa’daki borsaların da gelişimi 19. yüzyılda gerçekleşmiştir. Bunun en büyük sebeplerinden bir tanesi ise sanayileşme ve şirketleşmedir. Ayrıca, bu dönemde deniz aşırı ticaretin ve yatırımlarında arttığı görülmektedir. Buna paralel olarak, tezgâh üstü de olsa Osmanlıdaki borsa faaliyetleri de yine 19. yüzyılda artmaya başlamıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akar, Ş. K., Al, H., Bayraktar, K. (2012). Osmanlı Finans Sisteminde Çağdaşlaşma: Para, Banka ve Borsa Alanında Gelişmeler (1840-1875). İstanbul: Tübitak Proje Sonuç Raporu : 108K571.
- Al, H., Akar, Ş. K. (2013). Galata Borsası 1830-1873. İstanbul: Borsa İstanbul Yayınları.
- Anbar, A. (2009, 23(84)). Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'yla Finansal Entegrasyonu: 1800-1914. Maliye Finans Yazıları, 17-36.
- Beşirli, M. (2009, Cilt: 19, Sayı: 1). Osmanlı'da Borsa: Dersaadet Tahvilât Borsası'ndan Eshâm ve Tahvilât Borsası'na Yeni Düzenleme Girişimleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 185-208.
- Coşkun, Y. (2015). 1908-1918 Millî İktisat Dönemi Üzerine Bazı Notlar. Birinci Dünya Savaşı’nın Yüzüncü Yılında Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Vatan Savunması (s. 127-139). içinde Ankara: Koleksiyoncular Derneği, Mattek Matbaacılık.
- Dikmen, N. (2005; 19(2)). Osmanlı Dış Borçlarının Ekonomik ve Siyasi Sonuçları. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 137-159.
- Eyüboğlu, K., Bulut, H. İ. (2016). Şirketlere Özgü Haberlerin Hisse Performansına Etkisi: Bist-30 Şirketleri Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 113-137.
- Gökbunar, R., Gökbunar, A. R., Uğur, A. (2010, Sayı: 159). 17. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Batı Avrupa Devletleri'nde Mali Yapı Üzerine Savaşların Etkileri. Maliye Dergisi, 70-87.
- Işık, O. (2012, 1(1)). Hukuki Açıdan Borsa ve Borsa Türleri. Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 215-258.
- Kazgan, H. (2006). Galata Bankerleri Cilt: 2. Ankara: Orion Yayınevi.
- Köse, M. (2001, (18)). Osmanlı'da Borsa ve Galata Bankerlerinin Devletin Mali Yapısındaki Yeri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 229-251.
- Öksüz, M. (2016, (58)). Amerikan Belgelerine Göre Mondros Mütarekesi'nden 1929 Dünya Ekonomik Buhranı'na Kadar Türkiye'de Para Politikası. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 195-244.
- Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Törüner, Y. (2019, 01 25). Hava Oyunları. milliyet.com.tr: http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/yaman-toruner/hava-oyunlari-1529190/ adresinden alındı
- Uğur, A. (2018). Osmanlıda Menkul Kıymetler Borsası. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
- Yılmaz, C. (2011). Abidin Paşa Hava Oyunları Osmanlı Borsasında Finansal İşlemler. İstanbul: Scala Yayıncılık.
- Yılmaz, C. (2014). Osmanlı Borsasının İşlem Hacmi Ne Kadardı? Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 49-60.
Öz
Today, with the development of technology and communication tools, transactions in capital movements and securities are realized more easily, effectively and intensively. The globalization of financial markets has increased the importance of stock markets in terms of countries. In this study, securities transactions in the Ottoman period are being investigated in order to consider the development process of the securities market, which is also important for our country. There were no clear findings about when the purchase and sale of securities were started During the Ottoman period. However, it is known that such and similar operations have been done by merchants, sarrafs and the bankers in and around Galata. When we look at the development in the world, stock market activities in Europe started earlier than in the Ottoman Empire. However, the development of the stock markets in Europe took place in the 19th century. Industrialization and corporatization are the biggest reasons of this situation. In addition, it is observed that overseas trade and investments increased during this period. at the same time, the stock market activities in the Ottoman Empire have started to increase again in the 19th century.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akar, Ş. K., Al, H., Bayraktar, K. (2012). Osmanlı Finans Sisteminde Çağdaşlaşma: Para, Banka ve Borsa Alanında Gelişmeler (1840-1875). İstanbul: Tübitak Proje Sonuç Raporu : 108K571.
- Al, H., Akar, Ş. K. (2013). Galata Borsası 1830-1873. İstanbul: Borsa İstanbul Yayınları.
- Anbar, A. (2009, 23(84)). Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'yla Finansal Entegrasyonu: 1800-1914. Maliye Finans Yazıları, 17-36.
- Beşirli, M. (2009, Cilt: 19, Sayı: 1). Osmanlı'da Borsa: Dersaadet Tahvilât Borsası'ndan Eshâm ve Tahvilât Borsası'na Yeni Düzenleme Girişimleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 185-208.
- Coşkun, Y. (2015). 1908-1918 Millî İktisat Dönemi Üzerine Bazı Notlar. Birinci Dünya Savaşı’nın Yüzüncü Yılında Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Vatan Savunması (s. 127-139). içinde Ankara: Koleksiyoncular Derneği, Mattek Matbaacılık.
- Dikmen, N. (2005; 19(2)). Osmanlı Dış Borçlarının Ekonomik ve Siyasi Sonuçları. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 137-159.
- Eyüboğlu, K., Bulut, H. İ. (2016). Şirketlere Özgü Haberlerin Hisse Performansına Etkisi: Bist-30 Şirketleri Örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 113-137.
- Gökbunar, R., Gökbunar, A. R., Uğur, A. (2010, Sayı: 159). 17. Yüzyılda Osmanlı Devleti ve Batı Avrupa Devletleri'nde Mali Yapı Üzerine Savaşların Etkileri. Maliye Dergisi, 70-87.
- Işık, O. (2012, 1(1)). Hukuki Açıdan Borsa ve Borsa Türleri. Yalova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 215-258.
- Kazgan, H. (2006). Galata Bankerleri Cilt: 2. Ankara: Orion Yayınevi.
- Köse, M. (2001, (18)). Osmanlı'da Borsa ve Galata Bankerlerinin Devletin Mali Yapısındaki Yeri. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 229-251.
- Öksüz, M. (2016, (58)). Amerikan Belgelerine Göre Mondros Mütarekesi'nden 1929 Dünya Ekonomik Buhranı'na Kadar Türkiye'de Para Politikası. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 195-244.
- Pamuk, Ş. (1999). Osmanlı İmparatorluğu'nda Paranın Tarihi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- Törüner, Y. (2019, 01 25). Hava Oyunları. milliyet.com.tr: http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/yaman-toruner/hava-oyunlari-1529190/ adresinden alındı
- Uğur, A. (2018). Osmanlıda Menkul Kıymetler Borsası. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
- Yılmaz, C. (2011). Abidin Paşa Hava Oyunları Osmanlı Borsasında Finansal İşlemler. İstanbul: Scala Yayıncılık.
- Yılmaz, C. (2014). Osmanlı Borsasının İşlem Hacmi Ne Kadardı? Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 49-60.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 9 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Sayı: 17 |
