1276 R. (1860/61) SENESİ BURDUR SANCAĞINA AİT MASÂRİFAT DEFTERİ MUHASEBE KAYITLARININ ÇÖZÜMLENMESİ

Yıl 2022, Sayı: 23, 37 - 62, 26.07.2022

İsmail Bekci Ali Apalı Tuğba Çulcu

Öz

Osmanlı Devleti’nde gelirler ve giderler yerelden merkeze doğru belirli bir sistem dahilinde kayıtlanmaktaydı. Gelirler varidat, giderler ise masarifat kalemleri aracılığıyla aynı isimle zikredilen defterlerde takip edilmekteydi. Bu bağlamda çalışmanın konusu, Osmanlı Devleti’nde masarifat defterlerinin muhasebe kayıtlarının incelenmesi olarak belirlenmiştir. Ancak, konu ve devletin uzun yıllar yaşamasından dolayı masarifat defterlerinin tamamını incelemek çalışmanın kapsamını aşacağı için Başbakanlık Osmanlı Arşivleri’nden elde edilen bir defterin transkripsiyonunun yapılması ve elde edilen sonuçların muhasebe bilim dünyası çerçevesinde incelenerek muhasebe tarihi literatürüne kazandırılması amaçlanmaktadır.
Çalışmada, Osmanlı Devleti Burdur Sancağı 1276 R. (1860/61 M.) senesine ait K.K.d. kodlu ve 06193 nolu belgenin transkripsiyonu yapılmıştır. Çalışma tamamlandığında yapılan masrafların ve ödenen maaşların açıklayıcı bir şekilde kaydedildiği ve mizanda yazılan 1.800.002 gurûş 38 paranın tahsil edilip gider olarak kaydedildiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, kayıtlar yapılırken merdiven kayıt yöntemine ait bulguların olduğu, bununla birlikte tam açıklama, önemlilik, dönemsellik ve para ile ölçme kavramlarının uygulandığı ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Burdur Sancağı, Masarifât, Masarifat Muhasebeciliği.

Kaynakça

• Apalı, A. (2017). 1262 H. Tarihli Aydın Sancağına Bağlı Kazalardaki Emekli Personel Maaşlarının Muhasebe Defterinin Çözümlenmesi. Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi 9.1 45-60.
• Apalı, A. (2018). 1259 (R.) Senesi Aydın Sancağı Masarifat Muhasebesi Defterinin Çözümlenmesi. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4(6), 1-21.
• Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, KK.d. 6193 Nolu Belge.
• Güvemli, O., & Güvemli, B. (2015). Osmanlı Devlet Muhasebesinde Kayıt Düzeni ve Defter Sistemi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (9), 18-42.
• Güvemli, O., Toraman, C., & Güvemli, B. (2014). Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Muhasebesi: -Anadolu muhasebe kayıt kültürü. Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu. Ankara.
• Işıktaş, E. (2021). 3862, 3863, 3865 ve 3866 Numaralı Masraf Defterleri Işığında Şah Sultan’ın Yapmış Olduğu Harcamaların Sosyo-İktisadî Açıdan Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 411-428.
• Karta, N. (2018). Osmanlı Devleti’nde Bütçe Uygulamaları ve Bir Yıllık Maaş Örneği. Ekonomi Finans ve Muhasebe Dergisi, 5 (3), 296-304.
• Kaya, S., & Durmuş, M. E. (2019) Muhasebe Kayıtları Işığında Mektep Vakıflarının Gelir Giderleri: 18. Yüzyıl Sonları Üsküdar Örneği. Vakıflar Dergisi, 159-186.
• Kiş, S. (2011). Osmanlı Mali Denetiminden Bir Kesit: Divan-I Muhasebat Reis-İ Evveli Ve Sanileri (1862-1908). Pursuit of History, 3(6).
• Özlü, Z. (2013). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Istabl-ı Âmirenin Gelir ve Giderleri ile İlgili Bir Değerlendirme. Bilig/Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, (65), 259-284.
• Parlak, M., & Parlak, Z. (2012). Osmanlı Mali Sistemi Ve Divan-I Muhasebata Giden Yol. Sayıştay Dergisi, (87), 19-38.
• Sahillioğlu, H. (1985). 1524-1525 Osmanlı Bütçesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41(1-4).
• Şahin, H. (2013). Osmanlı Bütçe Sisteminin Tekâmülü, 1839–1922. International Journal of Social Science, 6(2), 853–868
• Şensoy, F. (2014). Muhasebe Defterlerinden Vakıfların Çok Yönlü Boyutlarını İzlemek-Bir Örnek XVIII. yy. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (7), 76-103.
• Terzi Tozduman, A. (2015) Osmanlı İktisat Tarihi, http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/tarih_ao/osmanliiktisattarihi.pdf (Erişim: 26.12.2021)
• Uzun, A. (2001). 1257/1841 Tarihli Bir Belgeye Göre Osmanlı Devleti’nde Mevcut Olan Askeri Birlikler Ve Bunlara Yapılan Harcamaların Türü Ve Miktarları. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, Cilt: 25 No: 2 235-245
• Ünal, U. (2017). Başbakanlık Osmanlı Arşivi Rehberi, Seçil Ofset, İstanbul, www.devletarsivleri.gov.tr/varlıklar/dosyalar/eskisiteden/yayınlar/osmanli-arsivi yayinlar/osmanli_arsivi_rehberi_2017.pdf. (Erişim: 25.12.2012).
• Türk Dil Kurumu, Masarif, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim: 27.12.2021).
• Yardımcı, M. E., & Ayvaz, E. (2017). Osmanlı Mali Sisteminde İrâd-I Cedid Hazinesi Ve Muhasebe Kayıtları (1799-1800). Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7, 253-287.