LATİN AMERİKA’DA MUHAFAZAKÂRLIK VE DIŞ POLİTİKA: BREZİLYA ÖRNEĞİ

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 51, 83 - 105, 15.08.2017

Sagah Tekin

Öz

Latin Amerika’da sömürgecilik döneminde uygulanan ihracata dayalı ekonomi modeli, kırsal oligarşinin bir güç odağı olarak ortaya çıkmasına neden olmuştur. Kurulu düzenin sürdürülmesindeki çıkarları ile uyumlu olarak, kırsal oligarşi, muhafazakâr siyasal görüşler ve düzen ve ilerleme söylemine dayanan pozitivist bir ulus inşası gündemi benimsemiştir. Brezilya siyasetinde muhafazakâr görüşün ortaya çıkışı da büyük ölçüde benzer bir yol takip etmiştir. Bununla beraber, muhafazakâr görüşün Brezilya siyaseti üzerindeki etkisi ülke içinde ve dışında yaşanan çeşitli değişimler ekseninde çeşitlilik göstermiştir. İmparatorluk döneminde şekillenen muhafazakâr düşünce, Birinci
Cumhuriyet döneminde siyasal yaşamı yönlendirmiştir. 1930 sonrasında muhafazakârlık, ulusal kimliğin inşasındaki belirleyici rolünü korumuş fakat siyasetteki belirleyici konumunu yitirmiştir. 1964-85 döneminde ülkeyi yöneten askeri hükümetin izlediği muhafazakâr politikalar ise bu durumun istisnasıdır. Muhafazakârlığın
Brezilya siyasetindeki yolculuğu ile ilişkili olarak fakat her zaman uyumlu biçimde şekillenmeyen Brezilya dış politikasının muhafazakârlık ile ilişkisi, uluslararası sisteme katılım ve ABD ile uyum eksenlerinde ortaya çıkan iki temel parametre etrafında şekillenmiştir. Brezilyalı siyasetçiler ülkenin bağımsızlığın korunması (otonomi), uluslararası alanda saygın bir konum elde etme ve kalkınmacı politikalar izleme gibi geleneksel hedeflerini paylaşmakta fakat bunlara nasıl erişileceği noktasında görü farklılıkları yaşamaktadırlar. Bu farklılıklar aynı zamanda Brezilya’da muhafazakâr dış politikanın da sınırlarını çizmektedir.

Anahtar Kelimeler

Brezilya, Latin Amerika, muhafazakârlık, demokratikleşme, modernleşme, kalkınma, Birinci Cumhuriyet

Kaynakça

• ABREU, R., CARMONA, R. & DINIZ R. (2013). Elementos para um Balanço de uma Decada de uma Política Externa Soberana e Independente (2003-2013). Seminário A Nova Políca Externa Brasileira (2003-2013): Balanço e Perspectivas, 04.07.2013, São Paulo, IECInt: São Paulo.
• AMORIM, C. & FELDMAN, L. (2011). A Política Externa do Governo Lula em Perspectiva Histórica. Política Externa Independente: San Tiago Dantas, Brasília: FUNAG.
• ANDREWS, G.R. & Chapman, H. (1995). The Social Construction of Democracy, 1870-1990: An Introduction. G.R. Andrews & H. Chapman (Ed.) The Social Construction of Democracy: 1870-1990. New York: New York University Press.
• BETHELL, L. (1992). Brazil. L. Bethell & I. Roxborough (Ed.) Latin America between the Second World War and the Cold War, 1944-1948. New York: Cambridge University Press.
• BLINKHORN, M. (2003). Allies, Rivals or Antagonists? Fascists and Conservatives in Modern Europe. M. Blinkhorn (Ed.) Fascists and Conservatives: The Radical Right and the Establishment in Twentieth Century Europe. London: Routledge.
• BONAZZI, T. (2004). Conservadorismo. N. Bobbio, N. Matteucci & G. Pasquino (Ed.) Dicionário de Política. Vol. 1. Brasília: Editora da UnB; São Paulo: Imprensa Oficial do Estado de São Paulo.
• BRAUDEL, F. (1995). Uygarlıkların Grameri (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi. CAPELATO, M.H.R. (2013). Ensaios latino-americanos: “caráter nacional” e construção de estereótipos. História (São Paulo), (32)1, 162-174.
• CAPELATO, M.H.R. (1996). História Política. Revista Estudos Históricos, (9)17.
• CARDOSO, F.H. (2012, January 19). Fernando Henrique Cardoso on Brazil’s future: More personal security, less inequality. The Economist online. http://www.economist.com/ blogs/americasview/2012/01/fernando-henrique-cardoso-brazils-future-0
• CASARÕES, G.S. P. e. (2012). Media and Foreign Policy in Lula’s Brazil, Brazilian Journal of Strategy & International Relations, (1)2, 201-224.
• CASTRO, G. (2011, Nisan 3). “O incrível caso do país sem direita”, Veja, http://veja.abril.com. br/brasil/o-incrivel-caso-do-pais-sem-direita/
• CERVO, A.L. (2003). Política Exterior e Relações Internacionais do Brasil: Enfoque Paradigmático. Revista Brasileira de Política Internacional. 46(2).
• CHODOR, T. (2015). Neoliberal Hegemony and the Pink Tide in Latin America: Breaking up with TINA? Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• COPPEDGE, M. (1997, November). A Classifıcation of Latin American Political Parties. Kellogg Institute Working Paper #244.
• COPPEDGE, M. (1998). The Dynamic Diversity of Latin American Party Systems. Party Politics, 4(4), 547-568.
• DINIZ, E. (1999). Engenharia institucional e políticas públicas: dos conselhos técnicos às câmaras setoriais. D. Pandolfi (Org.), Repensando o Estado Novo. Rio de Janeiro: Editora Fundação Getulio Vargas.
• DOURADO, F. (2015, 22 Temmuz). Identity-Based Nationalism in Focus. http://www.iea.usp.br/ en/news/identity
• GARCIA, M. A. (2003, July 17). “Brazilian Future”, 17.07.2003, http://www.opendemocracy. net/democracy-think_tank/article_1367.jsp
• GIACALONE, R. (2012). Latin American Foreign Policy Analysis: External Influences and Internal Circumstances. Foreign Policy Analysis, (8).
• FAUSTO, B. (1999). A Concise History of Brazil. New York: Cambridge University Press.
• FERREIRA, J. (2000). Propaganda Política Estatal: Comparando Diaduras. Tempo (Rio de Janeiro), (5)9, 179-183.
• FIORI, J.L. (1992). The Political Economy of the Developmentalist State in Brazil. CEPAL Review, (47), 173-186.
• FREYRE, G. [1933 (2003)]. Casa-Grande e Senzala, Recife: Global Editora.
• GRAHAM, R. (1990). Patronage and Politics in Nineteenth-Century Brazil, Stanford: Stanford University Press.
• GRASCHAGEN, B. (2016, Temmuz 25). História e tradição do conservadorismo brasileiro. http:// www.gazetadopovo.com.br/opiniao/colunistas/bruno-garschagen/historia-e-tradicaodo- conservadorismo-brasileiro-8qlhl00pnfgvr3cb27qln44gp
• HICKS, G. (2011). Introduction: The View from Knowsley. G. Hicks (Ed.), Conservatism and British Foreign Policy, 1820–1920: The Derbys and Their World, Surrey: Ashgate.
• KIRK, R. [1953 (2001)]. The Conservative Mind: From Burke to Eliot, Washington, D.C.: Regnery Publishing.
• KIRKPATRICK, J.J. (1993). Defining a Conservative Foreign Policy, The Heritage Lectures, 453, http://www.heritage.org/political-process/report/defining-conservative-foreign-policy LEVINE, R.M. (1998). Father of the Poor?: Vargas and His Era. Cambridge: Cambridge University Press.
• LOPES, D.B. (2014, Mart 17). Recuo estratégico ou normalização da curva?. Folha de S. Paulo, http://www1.folha.uol.com.br/opiniao/2014/03/1425918-dawisson-belem-lopes-recuoestrategico- ou-normalizacao-da-curva.shtml
• MIGNOLO, W.D. (2005). The Idea of Latin America. Malden, MA: Blackwell Publishing.
• MILLER, N. (2008). Reinventing Modernity in Latin America: Intellectuals Imagine the Future, 1900-1930s. New York: Palgrave Macmillan.
• MOTTA, R.P.S. (2015, Novembro). O anticomunismo no Brasil: ontem e hoje. Revista de História da Biblioteca Nacional.
• MOTTA, R.P.S. (2000). Em Guarda contra o Perigo Vermelho: O Anticomunismo no Brasil (1917- 1964). Tese (Doutorado em História Econômica) - Universidade de São Paulo. São Paulo.
• MUNCK, R. (2003). Contemporary Latin America. New York: Palgrave Macmillan. PAZ, O. (1974). Los Hijos del Limo: Del Romanticismo a la Vanguardia. Barcelona: Editorial Seix Barral.
• PAZ, O. (1976). The Siren and the Seashell: And other Essays on Poets and Poetry. Austin: University of Texas Press.
• POWER, M. (2015). Who but a Woman? The Transnational Diffusion of Anti-Communism among Conservative Women in Brazil, Chile and the United States during the Cold War. Journal of Latin American Studies, (47)1, 93-119.
• RODRIGUEZ, R.G. (2014). Re-Assessing the Rise of the Latin American Left. The Midsouth Political Science Review, (15)1, 53-80.
• PIMENTA, G.F. & ARANTES, P.C. (2014, July 23-25). Rethinking Integration in Latin America: The “Pink Tide” and the PostNeoliberal Regionalism. Paper Presented at FLACSO-ISA Joint International Conference. Buenos Aires, Argentina.
• SANTANA, E.L.de (2009). Campanha de desestabilização de Jango: as ‘donas’ saem às ruas!. G.C. Zachariadhes (Org.) Ditadura militar na Bahia: novos olhares, novos objetivos, novos horizontes. Vol. 1. Salvador: EDUFBA.
• SARAIVA, M.G. (2010). Brazilian Foreign Policy towards South America During the Lula Administration: Caught between South America and Mercosur. Rev. Bras. Polít. Int. (53), 151-168.
• SKIDMORE, T.E. (2009). Brazil: Five Centuries of Change. New York: Oxford University Press.
• TEKİN, S. (2017). Brezilya Dış Politikası: Gelenek ve Değişim, İstanbul: Der Yayınevi.
• TEKİN, S. (2016, Mayıs 13). Brezilya’da Yeni Dönem. http://www.sde.org.tr/tr/newsdetail/ brezilyada-yeni-donem/4537
• VENTURINI, F. (2014). Da Ditadura á Democracia Aperente: A Constituição da República Federativa do Brasil na Consolidação da Autocracia Burguesa, Tese (Doutorado em História) - Pontifícia Universidade Católica de São Paulo. São Paulo.
• VIGEVANI, T. & CEPALUNI, G. (2007). A Política Externa de Lula da Silva: A Estratégia da Autonomia pela Diversificação. Contexto Internacional. (29)2, 275-276.
• VIGEVANI, T. & RAMANZINI JÚNIOR, H. (2013). Autonomia, Integração Regional e Política Externa Brasileira: Mercosul e UNASUL. Seminário A Nova Políca Externa Brasileira (2003- 2013): Balanço e Perspectivas, (2013: São Paulo). IECInt: São Paulo.
• VIGIDAL, C.E. (2012). A Integração Sul-Americana como um Projeto Brasileiro: de Uruguaiana às Malvinas. A America do Sul e A Integração Regional, (2011: Rio de Janeiro). Brasília: FUNAG.
• WEINSTEIN, B. (2010). Postcolonial Brazil. Jose C. Moya (Ed.), The Oxford Handbook of Latin Amerikan History. New York: Oxford University Press.
• WILLIAMS, D. (2001). Culture Wars in Brazil: The First Vargas Regime, 1930–1945. Durham & London: Duke University Press.
• WILLIAMS, D. & WEINSTEIN, B. (2004). Vargas Morto: The Death and Life of a Brazilian Statesman. L. Johnson (Ed.). Death, Dismemberment, and Memory: Politics of the Body in Latin America. Albuquerque: University of New Mexico Press.