KISAKÜREK’IN “AKSIYON”UNDAN TOPÇU’NUN “HAREKET”INE: MUKAYESELI BIR OKUMA DENEMESI

Yıl 2016, Cilt: 12 Sayı: 47, 181 - 200, 15.04.2016

Ahmet Güven

Öz

Necip Fazıl Kısakürek ve Nurettin Topçu İslamcı ve muhafazakâr camianın önemli fikir önderlerinde ikisidir. Cumhuriyetin ilanını takip eden radikal reform yıllarında, resmi devlet ideolojisi tarafından baskı altına alınan camianın yol arayışlarının temsilcilerinden olmuşlardır. Her iki fikir adamı da, pozitivist dünya görüşüne karşı çıkan ve Blondel’in kurucusu olarak kabul edildiği, metafizik çevreler tarafından benimsenen hareket/aksiyon felsefesini düşüncelerinin temeline koymuşlardır. Ancak hareket felsefesi etrafında birleşen bu iki düşünürün “hareketi/aksiyonu” yorumlamaları birbirlerinden oldukça farklıdır. Topçu, hareket felsefesini merhmamet, sorumluluk, hareket ve hürriyet kavramları çerçevesinde ele alır. Merhamet duyan insanda oluşan sorumluluk hissi hareketi meydana getirir. Böyle bir hareket sonunda insan hürriyetine kavuşur. Bu manevi yolculuk bir isyan hareketidir, hareket ise Allah’ın insanda isyanıdır. Kısakürek ise “aksiyon” kelimesini kullanmayı tercih eder. Onun aksiyon süreci iman, fikir ve aksiyon şeklindedir. Aksiyon, soyut bir şey olan imanın madde üzerine görünür hale gelmesidir. Dolayısıyla Kısakürek’in aksiyonu maddeye hakim olmakla neticelenir. Topçu ile Kısakürek’in birbirlerinden oldukça farklı olan hareket/aksiyon yorumları Topçu’yu daha metafizik ve derin bir felsefeye çekerken Kısakürek daha “reaksiyoner” bir yaklaşım içinde kalmıştır. Bu sebeple Topçu’nun düşüncesinde bir kurucu felsefe arayışının işaretlerini görmek mümkündür. Ancak yine bu sebepten Kısakürek kitlelere mâl olmayı başarırken Topçu daha entelektüel fakat kısıtlı bir çevrede var olabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Necip Fazıl Kısakürek, Nurettin Topçu, Hareket, Aksiyon

Kaynakça

• ARSLAN, Hüsamettin (1995), “Pozitivizm: Bir Bilim ideolojisinin Anatomisi”, Türk Aydını ve Kimlik Sorunu, (ed.) Sebahattin Şen, İstanbul, Bağlam Yayınları, ss. 541-583.
• DURAN, Burhanettin (2004), “Kısakürek’in Siyasi Fikirleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Hece Dergisi Necip Fazıl Özel Sayısı, Ankara, ss. 75-82.
• DURAN, Burhanettin, AYDIN, Cemil (2014), “Competing Occidentalisms of Modern Islamist Thought: Necip Fazıl Kısakürek and Nurettin Topçu on Christianity, the West and Modernity”, The Müslim World, DOI: 10.1111/muwo.12028, ss. 479-500.
• ELİBOL, Sadettin (1991), “Bergson Felsefesi ve Türkiye”, Felsefe Dünyası Dergisi, Sayı: 2 Ankara.
• EMRE, Akif (2004), “Büyük Doğu ve Gelecek Tasavvuru”, Hece Dergisi Necip Fazıl Özel Sayısı, Ankara, ss. 48-55.
• ERKİLET, Alev (2004), “Büyük Doğu Nereden Doğar? İslâmcılık, Doğu-Batı Sentezciliği ve Necip Fazıl”, Hece Dergisi Necip Fazıl Özel Sayısı, Ankara, ss. 66-74.
• GÜNDOĞAN, Ali Osman Gündoğan, “Eylemde Sorumluluk Ve Özgürlük İlişkisi”, http://aliosmangundogan.com/PDF/Bildiri/Ali-Osman-Gundogan-Eylemde-Sorumluluk-ve-Ozgurluk.pdf (07.01.2015): 1
• GÜNDOĞAN, Ali Osman (1994), “Aksiyon Felsefesi”, Felsefe Dünyası, Sayı: 11, Ankara.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1968), İdeolocya Örgüsü, İstanbul, Kayseri Yüksek İslam Enstitüsü Talebe Derneği Yayınları..
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1976), Sahte Kahramanlar-İman ve Aksiyon-Özlediğimiz Nesil-İslam ve Öbürleri, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1981), Ulu Hakan Abdülhamid Han, Büyük Dogu Yayınları, İstanbul, 1981.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (1990), Çerçeve 3, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2000), İman ve İslam Atlası, İstanbul, Büyük Doğu Yayınları.
• KISAKÜREK, Necip Fazıl (2003), Sahte Kahramanlar, İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• MOLLAER, Fırat (2007), Anadolu Sosyalizmine Bir Katkı, İstanbul, Dergah Yayınları.
• NASR, Seyyid Hüseyin (2012), Bilgi ve Kutsal, İstanbul, İz Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (1999), Ahlak Nizamı, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2010a), Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2010b), Var Olmak, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2011a), İsyan Ahlakı, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2011b), İslam ve İnsan-Mevlana ve Tasavvuf, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2011c), Felsefe, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2011d), Yarınki Türkiye, İstanbul, Dergah Yayınları.
• TOPÇU, Nurettin (2012), İradenin Davası Devlet ve Demokrasi, İstanbul, Dergah Yayınları.
• YANAR, Işık, (2004) “Necip Fazıl Düşüncesinde Doğu-Batı ve Modernleşme”, Hece Dergisi Necip Fazıl Özel Sayısı, Ankara, ss. 37-47.