İBN HALDUN VE MACHİAVELLİ’DE SİYASETİN NİTELİĞİ: KARŞILAŞTIRMALI BİR DOĞU-BATI ANALİZİ

Yıl 2015, Cilt: 12 Sayı: 45/46, 65 - 77, 15.12.2015

Armağan Öztürk

Öz

Bu makalede İbn Haldun ve Machiavelli düşünüşleri için karşılaştırmalı bir analiz yapılmıştır. Bu bağlamda İbn Haldun’un asabiye kavramıyla Machiavelli’nin virtu kavramı arasındaki benzerliğe dikkat çekilebilir. İki düşünürün insana, tarihe ve devlete bakışı realist bir içeriğe sahiptir. Tarih döngüsel bir içerikle ele alınır. Devlet daha çok zor aygıtı olarak betimlenir. Her iki düşünür için de aslında insan bencildir. Hem İbn Haldun hem de Machiavelli hayatla savaş ve savaş ile siyaset arasında ciddi paralellikler öngörür.

Anahtar Kelimeler

İbn Haldun, Machiavelli, Tarih, Devlet, Siyaset

Kaynakça

• AĞAOĞULLARI, Mehmet Ali ve Levent Köker (2008). Tanrı Devletinden Kral Devlete, Ankara: İmge Yayınları.
• AKAL, Cemal Bali, (2005). “Bir Devlet Kuramı İçin Giriş”, (Der.), Cemal Bali Akal, Devlet Kuramı, Ankara: Dost Yayınları, ss. 13-30.
• ARSLAN, Ahmet (2002). İbn-i Haldun’un İlim ve Fikir Dünyası, Ankara: Vadi Yayınları.
• BERLİN, Isaiah (2014). “Güncelliğe Karşı Machiavelli’nin Özgünlüğü”, Felsefelogos 54, ss. 91-119.
• BLOCH, Ernst (2010). Rönesans Felsefesi, Çev: Hüseyin Portokal, İstanbul: Cem Yayınları.
• BUMİN, Tülin (2012). “Machiavelli Okumaları”, (Der.) Cemal Bali Akal, Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite, Ankara: Dost Yayınları, ss. 81-95.
• ELMALI, Osman (2003). “İbn Haldun ve Machiavelli’nin Realist Siyaset Kuramları”, EKEV Akademi Dergisi, Cilt 7, Sayı 15, ss. 133-142.
• EL-HUSRİ, Sati (2001). İbn Haldun Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Dergah Yayınları.
• HASSAN, Ümit (1998). İbni Haldun’un Metodu ve Siyaset Teorisi, İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• HEATER, Derek (2007). Yurttaşlığın Kısa Tarihi, Çev: M. Delikara Üst, Ankara: İmge Yayınları.
• IBN HALDUN (1988). Mukaddime, Cilt 1, Çev: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yayınları.
• IBN HALDUN (1991). Mukaddime, Cilt 2, Çev: Süleyman Uludağ, İstanbul: Dergah Yayınları.
• IBN HALDUN (1997a). Mukaddime, Çev: Turan Dursun, Ankara: Onur Yayınları.
• IBN HALDUN (1997b). Mukaddime, Çev: Turan Dursun, Ankara: Onur Yayınları.
• IBN KHALDUN (1989). The Mugaddimah: An Introduction to History, Ing. Çev: Franz Rosenthal, Princeton: Princeton University.
• KURTOĞLU, Zerrin (2006). “İbn Haldun’la Çağımızı Okumak”, Toplum ve Bilim, 107/1, ss. 43-65.
• KURTOĞLU, Zerrin (2013). İslam Düşüncesinin Siyasal Ufku, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KIZILÇELİK, Sezgin (2006). Sosyoloji I, Ankara: Anı Yayınları.
• KING, Ross (2011). Machiavelli, İktidar Filozofu, Çev: Volkan Atmaca, İstanbul: Alfa Yayınları.
• MACHİAVELLİ, Niccolo (1999). Prens, Çev: Rekin Teksoy, İstanbul: Oğlak Yayınları.
• MACHİAVELLİ, Niccolo (2008). Askerlik Sanatı, Çev: Nazım Güvenç, İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• MACHİAVELLİ, Niccolo (2009). Söylevler, Çev: Alev Tolga, İstanbul: Say Yayınları.
• MACLNTYRE, Alasdair (2001). Ethik’in Kısa Tarihi, çev: Hakkı Hünler ve Solmaz Zelyüt Hünler, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• MAİRET, Gerard (2005). “Padova’lı Marsilius’dan Louis XIV’e Laik Devletin Doğuşu”, Devlet Kuramı, (Der.), Cemal Bali Akal, Ankara: Dost Yayınları, ss. 215-242
• OLDFIELD, Adrian (1990) “Citizenship: An Unnatural Practice?”, Political Quarterly 61, ss. 177-187.
• ORÇAN, Mustafa (2004). “Cemaatten Cemiyete Türkiye’nin Modernleşme Pratiği”, Muhafazakar Düşünce 2, ss. 71-91.
• ÖZTÜRK, Armağan (2008). “Düzenin Meşruluğu Sorunu Bağlamında İbni Haldun Felsefesinin Değerlendirilmesi”, Ankara SBF Dergisi, Cilt 63, No: 1, ss. 175-206.
• ÖZTÜRK, Armağan (2013). “Machiavelli Düşünüşünde Cumhuriyetçi Özgürlük ve Kurucu Lider İmgesi”, Ankara SBF Dergisi, Cilt 68, No: 2, ss. 181-204.
• POPPER, Karl (2000). Açık Toplum ve Düşmanları, Çev: Mete Tunçay, İstanbul: Remzi Yayınları.
• SHUMER S. M. (1979). “Machiavelli: Republican Politics and Its Corruption”, Political Theory, Vol. 7, No: 1, ss. 5-34.
• SKINNER, Quentin (1993). “The Republican Ideal of Political Liberty”, Machiavelli and Republicanism, (Der.), Quentin Skinner ve diğerleri, Cambridge: Cambridge University Press, 293-309.
• SKİNNER, Quentin (2004). Machiavelli, Çev: Cemal Atilla, İstanbul: Altın Yayınları.
• STRAUSS, Leo (2014). “Machiavelli’nin Niyeti: Prens”, Felsefelogos 54, ss. 11-33.
• TUNÇEL, Ahu (2010). Cumhuriyetçi Özgürlük, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ZELYUT, Solmaz (2012). “Makyevelyen Virtu”, (Der.) Cemal Bali Akal, Machiavelli, Makyavelizm ve Modernite, Ankara: Dost Yayınları, ss. 51-62.