TÜRKİYE’DE MUHAFAZAKÂR DÜŞÜNCENİN RUHU: CEMİL MERİÇ

Yıl 2014, Cilt: 10 Sayı: 39, 71 - 90, 15.03.2014

Mustafa Acar Hatice Bıyık

Öz

Cemil Meriç, , Türk ilim ve irfan dünyasının en abidevi şahsiyetlerinden biridir. Hayatını Türk irfanına adayan bu fikir işçisi dimağımızda silinmez izler bıraktı. Mehmet Akif’le Tevfik Fikret’i, Cevdet Paşa ile Namık Kemal’i barıştırma fikrini biz ondan öğrendik; aynı doğrultuda Necip Fazıl’ı Nazım Hikmet’le, Barış Manço’yu Cem Karaca’yla barıştırarak Bu Ülkenin önünü açabileceğimiz fikrine öyle vardık. Bu ülkede neden çaplı düşünce adamı yetişmediğinin ipuçlarını onda bulduk. Bir dönem devlet büyüklerimizin köprüleri attığı, bize de aynısını tavsiye ettiği Osmanlı ile yeniden köprüler kurma gereğini onun eserlerini okurken daha iyi idrak ettik. Meriç’in muhafazakâr işlevlerinden en öne çıkanı yerlilik endişesini sembolize edişidir. Bu yerlilik arayışı yerli olmayanı reddetmekten ziyade yerli olanı keşfetmek arayışının göstergesidir. Bu çalışmada Türk düşünce hayatının önemli isimlerinden olan Cemil Meriç Türk Muhafazakârlığına etkisi açısından değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakârlık, Cemil Meriç, Bu Ülke, Yerlilik

Kaynakça

• AKÇA, Ümit. Cemil Meriç’te Din Düşüncesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:1, ss. 1-22.
• AKINCI, Mehmet (2012). Türk Muhafazakârlığı Çok Partili Hayattan 12 Eylül’e, Ötüken Yayınları, İstanbul.
• AKKAŞ, Hasan Hüseyin (2003). Muhafazakâr Siyasi Düşünce Kavramı Üzerine, Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 241-254.
• ARMAĞAN, Mustafa (2010). Cemil Meriç’in Dünyası Seçme Metinler, Timaş Yayınları, İstanbul.
• ARMAĞAN, Mustafa (2008). Cemil Meriç’e Kuşbakışı, Editör Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 41-45.
• ATAY, Tayfun (2003). Gelenekçilikle Karşı- Gelenekçiliğin Gelgitinde Türk ‘Gelenekçi Muhafazakârlığı’, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 154-178.
• AYDIN, Mustafa (2010). Bir Dünyanın Eşiğinde Cemil Meriç, Hece Dergisi, Ankara, ss. 320-331.
• AYDOĞDU, Cengiz (2008).Ufukların Muhasibi; ‚Bu Ülke‛ nin Cemil Meriç’i, Edit: Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss.265-271.
• BAĞRIAÇIK, Turgut. Yalnız ve Dürüst Bir Fikir İşçisi: Cemil Meriç. http://www.eraykitap.com/anamenu/tarih/biyografi/cemil%20meric.htm
• BENETON, Philippe (2011). Muhafazakârlık, Çev: Cüneyt Akalın, İletişim Yayınları, İstanbul.
• BEYAZYÜZ, Murat ve GÖKA, Erol (2008). Kronolojik Bir Biyografi Yerine Psikobiyografi, Editör Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 125-146.
• BOLAY, Süleyman Hayri (2010). Cemil Meriç’in Çağdaş Düşünce Hayatımızdaki Yeri, Hece Dergisi, Ankara, ss. 120-127.
• BORA, Tanıl (2003).Cemil Meriç, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 516-533.
• BORA, Tanıl (2003). Muhafazakâr Yerlilik Söylemi, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 445- 459.
• BORA, Tanıl (2008). Cemil Meriç: ‚Düşman Dünya‛ ve ‚Kelimeler‛, Editör Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 69-75.
• BORA, Tanıl (2010). Cemil Meriç: Tutarsızlığın Verimi, Hece Dergisi, Ankara, ss. 179-190.
• CANATAN, Kadir (2010). Bir Medeniyet Araştırmacısı ve Tasarımcısı Olarak Cemil Meriç’in Medeniyet Perspektifi, Hece Dergisi, Ankara, ss. 43-56.
• CANGIZBAY, Kadir (2003). Cemil Meriç Üzerine, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 533-538.
• CÜNDİOĞLU, Dücane (2010). Bir Mabed İşçisi: Cemil Meriç, Kapı Yayınları, İstanbul.
• ÇİĞDEM, Ahmet (2003). Muhafazakârlık Sunuş, Edit: Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 13-19.
• DUMAN, Fatih (2004). Edmund Burke- Muhafazakârlık, Aydınlanma ve Siyaset, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Ankara, ss.31-53.
• DUMAN, Fatih (2008). Saint- Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, Edit: Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 291-296.
• DURAL, A. Baran (2004). Muhafazakârlığın Tarihsel Gelişimi ve Muhafazakâr Söylem, Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Ankara, ss. 121-133.
• EMRE, Akif (2010). Öteki Seyyare Ne Yöne Düşer? , Hece Dergisi, Ankara, ss. 29-33.
• EROL, Murat (2010). Cemil Meriç’in Sosyolojik Kaderi, Hece Dergisi, Ankara, ss. 149-162.
• FEDAYİ, Cemal (2008). Cemil Meriç’in Olgunluk Eseri: Kültürden İrfana, Edit: Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 273-277.
• FİDAN, Ali (2009). Cemil Meriç’e Göre Toplumlarda Dini Hayat, Rize Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• HALMAN, Talat S. (2010). Mer-İç-Sellik, Hece Dergisi, Ankara, ss. 423-424.
• LAÇİNER, Ömer (2003). Muhafazakârlaşan Sosyalizm, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 662-675.
• MERİÇ, Cemil (1981). Bir Facianın Hikayesi, Umran Yayınları.
• MERİÇ, Cemil (2010). Sosyoloji Notları ve Konferanslar, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2011a). Saint- Simon İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2011b). Umrandan Uygarlığa, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2011c). Jurnal I, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2012a). Jurnal II, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2012b). Bu Ülke, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2012c). Mağaradakiler, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Cemil (2012d). Işık Doğudan Gelir, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERİÇ, Mahmut Ali (2008). Entelektüel Bir Otobiyografi, Edit: Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 11-18.
• MERİÇ, Ümit (2009). Babam Cemil Meriç, İletişim Yayınları, İstanbul.
• MERT, Necati (2010). Cemil Meriç ve Düşünce Dünyası, Hece Dergisi, Ankara, ss. 34-42.
• ÖZ, Asım (2010). Bir Birikimin ve Konumlanışın Denemelerinde Görme Biçimleri, Hece Dergisi, ss. 349-359.
• ÖZDEMİR, Hüseyin (2003). Batı Medeniyeti ve Cemil Meriç, Köprü Fikir Dergisi, Sayı:81.
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2003). Muhafazakârlık, Devrim ve Türkiye, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 66-91.
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2011). Muhafazakârlık Akıl, Toplum, Siyaset, Timaş Yayınları, İstanbul.
• SAFİ, İsmail (2005). Türkiye’de Muhafazakârlığın Düşünsel- Siyasal Temelleri ve ‘Muhafazakâr Demokrat’ Kimlik Arayışları, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi ve Siyaset Bilimi Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
• SAĞLAM, Serdar (2013). Türk Sosyologları, Mümtaz Turhan ve Cemil Meriç, Anadolu Üniversitesi Yayını no:2915, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No:1872, Eskişehir.
• SAĞLIK, Şaban (2010). Cemil Meriç Düşüncesinin Anahtar Kavramları, Hece Dergisi, Ankara, ss. 254-281.
• TAŞ, Kemaleddin (2001). Cemil Meriç’in Sosyoloji Anlayışı, İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:6, ss.118-130.
• TAŞKIN, Yüksel (2003). Reaksiyonerlik: Muhafazakârlığın Uslanmaz Çocuğu, Edit: Tanıl Bora, Murat Gültekingil, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce V. Muhafazakârlık, İstanbul, ss. 187-215.
• TOSUN, Necip (2010). Cemil Meriç’in Çağdaşı Düşünür ve Sanatçılara Bakışı, Hece Dergisi, Ankara, ss. 169-178.
• YARDIM, Mehmet Nuri (2008). Fikir Namusuna Sahip Soylu Bir Aydın: Cemil Meriç, Edit: Murat Yılmaz, T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, ss. 117-122.
• YILDIRMAZ, Sinan (2003). Muhafazakârlık, Türk Muhafazakârlığı ve Peyami Safa Üzerine, Journal of Historical Studies, 1, ss. 9-18.
• YILMAZ, Murat (2004). ‚Muhafazakâr Demokrat‛ Bir Politikanın Temel Özellikleri Neler Olabilir? , Muhafazakâr Düşünce Dergisi, Ankara, ss.143-147.