MODERN BİR MUHAFAZAKÂR: YAHYA KEMAL

Yıl 2013, Cilt: 10 Sayı: 37, 47 - 66, 15.09.2013

Fatih Yalçın

Öz

Yahya Kemal, geri kalmışlığın ve buna bağlı olarak yaşanan özgüven kaybının travmatik etkisinin yoğun bir şekilde yaşandığı bir dönemde yaşamış en önemli edebiyatçılarımızdan biridir. Onu önemli kılan temel nitelik aydınlarının neredeyse tamamına yakınının radikal değişim talebinde bulunduğu ve bu kapsamdaki uygulamaları kayıtsız şartsız desteklediği bir dönemde ortaya koyduğu tavırda saklıdır. Batı’yı iyi tanıyan bir sanatkâr olarak bize ait olan her şeyin reddi mirasa uğradığı bir dönemde kültür mirasımıza yeniden dikkatleri çekmiş, köksüz bir değişimin olumsuz sonuçları konusunda herkesi uyarmıştır. Milletlerin hayatında yaşanan bütün değişimlere rağmen değişmeyen, sürekli devam eden bir “öz”ün varlığına inanan Yahya Kemal, kendi kültürümüz açısından da bu “öz”ün tespit edilmesi ve yeninin onun üzerine inşa edilmesi gerektiğini savunmuştur. Güzel ve doğru olanın Batı’da olan/Batıdan gelenle sınırlı olduğu bir dönemde hiçbir şekilde tutuculuğa düşmeden Türk edebiyatını kendi geleneğiyle barıştırmıştır. Ortaya koyduğu eserleriyle gelenekten ilham alınarak da “yeni”nin inşa edilebileceğini herkese ispatlamıştır. Bu çalışmada onun geçmiş/tarih ve gelenek karşısındaki tutumu, din ve dil konusundaki görüşleri, Türk muhafazakâr düşüncesi açısından tüm gel-gitlerine rağmen öncü ve çığır açıcı olduğu düşünülen Yahya Kemal’in ülkemizdeki muhafazakâr düşünce hayatına katkıları irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Yahya Kemal, Muhafazakârlık, Modernleşme

Kaynakça

• ALVER, Köksal (2009), Yahya Kemal’in Şiirinde Şehir ve Mekân, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• ATAY, Tayfun (2009), Gelenekçilikle Karşı-Gelenekçiliğin Gelgitinde Türk “Gelenekçi Muhafazakârlığı, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul
• AYVAZOĞLU, Beşir (2009), Yahya Kemal, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul)
• AYVAZOĞLU, Beşir (1995), Yahya Kemal, Eve Dönen Adam, Ötüken Yayınları, İstanbul
• AYVAZOĞLU, Beşir (1999), Yahya Kemal, Eve Dönen Adam, Ötüken Yayınları, İstanbul
• BANARLI, Nihad Sami(1997), Yahya Kemal Yaşarken, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul
• BEK, Kemal (2001), Yahya Kemal Beyatlı Yaşamı ve Yapıtlarını Okuma Kılavuzu, Tarih ve Özne Yayınları, İstanbul
• BENETON, Philippe (2007), Muhafazakârlık, çev. Cüneyt Akalın, İletişim Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Y ahya K emal ( 1989), S iyasi v e E debi P ortreler, İstanbul F etih C emiyeti Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (1991), Târih Musâhabeleri, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (1999), Çocukluğum Gençliğim Sîyâsi ve Edebî Hatıralarım, İstanbul Fetih Cemiyeti Hatıralarım, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (2005), Edebiyata Dair, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (2005a), Aziz İstanbul, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (2005b), Eğil Dağlar, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• BEYATLI, Yahya Kemal (1990), Mektuplar Makaleler, İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları, İstanbul
• BORA, Tanıl (2007), Türk Sağının Üç Hali, Birikim Yayınları, İstanbul
• BORA, Tanıl; Onaran, Burak (2009), Nostalji ve Muhafazakârlık “Mazi Cenneti” Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul
• ÇAĞAN, Kenan (2009), Milliyetçi Muhafazakârlık ve Yahya Kemal Düşüncesi, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• ÇİĞDEM, Ahmet (2009) Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul
• EROL, M urat ( 2009), İ sim, Ş ehir v e Tarih E şittir Yahya K emal, H ece D ergisi, ‘ Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• FEDAİ, Celal (2009), Şiirin Rejenerasyonu Kürsüsünde Yahya Kemal’in Poetik Tercihi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• HİSAR, Abdülhak Şinası (2006), Yahya Kemal’e Veda, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• İREM, Nazım (2009), Bir Değişim Siyaseti Olarak Türkiye’de Cumhuriyetçi Muhafazakârlık: Temel Kavramlar Üzerine Değerlendirmeler, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul
• KARADENİZ, Abdurrahim (2009), Yahya Kemal’in Tarih Perspektifine Dair Bazı Dikkatler, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• NARLI, Mehmet(2009), Yahya Kemal Havza Medeniyeti ve Nev-Yunanilik, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• NISBET, R obert A . ( 2011), M uhafazakârlık: D üş v e G erçek, ç ev. M . F atih S erenli, Kudret Bülbül, Kadim Yayınları, Ankara
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2009), Muhafazakârlık, Devrim ve Türkiye, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul
• ÖZİPEK, Bekir Berat (2011), Muhafazakârlık, Timaş Yayınları, İstanbul
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2001), Yahya Kemal, Dergah Yayınları, İstanbul
• TANPINAR, A hmet H amdi ( 2002), M ücevherlerin S ırrı, H az.İ .Dirin, T . Anar, Ş .Özdemir, YKY, İstanbul
• TANPINAR, Ahmet Hamdi (2005), Yahya Kemal Hakkında, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergah Yayınları, İstanbul
• TAŞDELEN, Vefa (2009), Yahya Kemal’in Şiirlerinde Zaman, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• TEZEL, Yahya Sezai (2009), Tanzimat Sonrası İmparatorluk ve Cumhuriyet Türkiye’sinde “Muhafazakârlık” Sorunsalı: Devamlılıklar Değişmeler ve Kırılmalar, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Muhafazakârlık, İletişim Yayınları, İstanbul)
• URGAN, Mina (1999), Bir Dinozorun Anıları, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• YALSIZUÇANLAR, Sadık (2009), İhtiyar Şarkın Son Firarisi/Saraydaki Dergâhın Son Şairi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara
• YAVUZ, Hilmi (1987), Yazın Üzerine, Bağlam Yayınları, İstanbul YILDIRIM, Ercan (2009), Türk Ruhu ve Cumhuriyet Kültürü Arasında Sahiciliği Yakalayamayan Şair: Yahya Kemal, Hece Dergisi, ‘Bozgunda Bir Fetih Düşü’ Yahya Kemal Beyatlı Özel Sayısı, Ankara