PLATON İLE BAŞLAYAN TOTALİTER GELENEK; TOPLUMSAL HAFIZANIN “TABULA RASA”SI: SOYLU AMAÇ, SOYLU AKIL ve SOYLU YALANLAR

Yıl 2010, Cilt: 6 Sayı: 24, 63 - 88, 15.06.2010

Halis Çetin

Öz

Platon ile başlayan toplumsal hafızanın “tabula rasa”sı üzerine kurulu totaliter geleneği hem teorik alana hem de pratik alana uygulayan soylu akıllar sürdürmüştür. Platon gibi soylu aklı temsil eden nice totaliter liderler soylu amaç ilân ettikleri mutlak ve üstün devlet inşasını bu devlete uygun insanlar yaratmak ve bu insanları soylu yalanlarla düzenlemek için kullanmışlardır. Bu totaliter geleneğin ortak yanı belirledikleri soylu amaçlar için toplumsal hafızanın silinmesi, yeni bir toplum ve toplumsal hafıza yaratmak isteğidir. Bu amaç için zihinsel anlamda eğitim, mitoloji ve ideoloji; geleneksel anlamda masal, tarih, din, kültür ve hukuk; toplumsal anlamda yeni ritüeller, müzik, beden eğitimi, dil, kıyafet, yasalar ve sınıflar kullanılmıştır. Bu yüzden Platon’u anlamak demek, soylu amaç, soylu akıl ve soylu yalanlar ile yeni bir düzen inşa eden tüm totaliter geleneğin ve sistemlerin şifrelerini çözmek demektir. Çünkü hepsinin de amacı ortaktır; yeni bir siyasal sistem için “tabula rasa” yapmak ve toplumsal hafızada eskiye dair ne varsa ya yok etmek ya da her türlü yöntemi ve aracı kullanarak onu değiştirmek.

Anahtar Kelimeler

Platon, Devlet, Toplumsal Hafıza, Tabula Rasa, Totaliterizm

Kaynakça

• Arnhart, Larry; Plato’dan Rawls’a Siyasî Düşünce Tarihi, Çev: A. Kemal Bayram, Adres Yay., Ankara, 2004.
• Cassirer, Ernst; Devlet Efsanesi, Çev: Necla Arat, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1984.
• Göze, Ayferi; Siyasal Düşünceler ve Yönetimler, Beta Yayınları, 9.B., İstanbul, 2000.
• Parla, Taha; Türkiye’de Siyasal Kültürün Resmi Kaynakları I, Atatürk’ün Nutuk’u, İletişim Yay., İstanbul, 1994.
• Platon; Devlet, Çev: Sebahattin Eyüboğlu‐M. Ali Cimcoz, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1995.
• Popper, Karl Raimund, Açık Toplum ve Düşmanları I, Çev: Mete Tunçay, Türk Siyasî İlimler D.,Ankara, 1967.
• Sunar, İlkay; Düşün ve Toplum, Birey ve Toplum Yay., Ankara, 1986.