MEDENİYETLER ARASI ÇATIŞMA TEZLERİNİN ANALİZİ - Medeniyetler İttifakı ve Türkiye’nin Katkısı -

Yıl 2009, Cilt: 6 Sayı: 21-22, 187 - 209, 15.09.2020

Mevlüt Uyanık

Öz

Medeniyetler İttifakı Ulusal Planı Çerçevesinde; Doğu Batı Algılamaları ve bunların siyasi-kültürel sonuçları olarak sunulan Medeniyetler Arası Savaş ve Tarihin Sonu Tezleri müzakere edilecektir. Medeniyetler Arası Diyalog ve İttifak’ın İmkanı bağlamında Siyasal ve ekonomik hedeflere ulaşmak için Medeniyetler/Kültürler Arası Savaş tezinin meşruiyet aracı olarak kullanıldığı tezi üzerinde durulacaktır. Çatışma tezinin yanlış anlama, yorumlama ve ön yargılardan oluşması nedeniyle mevcut imaj sorunu aşmak için birbirimizi anlama ve keşfetme sürecinin gerekliliği vurgulanacaktır. Ardından çok kültürlü çoğulcu bir anayasa ile Yurtseverlik Bilinci Oluşturma Projesi Olarak AB’nin oluşumuna üye İspanya ve aday Türkiye’nin medeniyetler ittifakı girişim öncüleri olarak olası katkıları (dini/kültürel verilerin belirleyiciliği bağlamında) tartışılacaktır. Medeniyetler arası uyum ve uzlaşmanın aktörü olarak Türkiye’nin jeopolitik ve kültürel konumu tespit edilecek, tarihsel birikimini demokratik, laik, sosyal bir hukuk devleti olarak günümüze nasıl aktardığı belirtilecektir. Sonuç olarak, medeniyet ve kültürlerin barışçıl bir şekilde bir arada var olabilmelerinin zorunluluğu üzerinde durulacak, çatışma mantığı ve çatışma riskini en aza indirgeme ihtimali güçlenmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Medeniyetler İttifakı, Türkiye, Siyasal ve Ekonomik Aktörler, Çatışma Tezleri

Kaynakça

• Aydın, Mahmut, Monologdan Diyaloğa: Çağdaş Hıristiyan Düşüncesinde Hıristi-yan-Müslüman Diyaloğu, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2001.
• Beyaz Kitap, “Eşit Bireyler Olarak Onurlu Biçimde Bir Arada “Yaşamak”, Avrupa Konseyi: Kültürlerarası Diyalog 2008: Avrupa Yılı, çeviri. TC Dışişleri Ba-kanlığı, Ankara
• Birleşmiş Milletler, (2006) Medeniyetler İttifakı, Yüksek Düzeyli Grup Raporu. New York
• Brzesinki ile Mulakat: NPO: Çatışan Uygarlıklar: Esnek Batı’nın Zayıf Surları cev. L. Cinemre, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi yay. Ankara, 1995
• Çandar, Cengiz, “Üçüncü Amerikan İmparatorluğu ve Türkiye”, Sabah Gazetesi, 6.7.9. Ocak 1996 nüshaları, 1996.
• Copleston, F., Felsefe Tarihi: Leibniz, çev. Aziz Yardımlı, Yayınevi, İstanbul, 1996. metin içinde de bulamadım
• Davutoğlu, Ahmet, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay. Ankara, 1995.
• Erdoğan, Recep Tayip, Medeniyetler İttifakı İkinci Forumu Açış Konuşması, İstanbul, 2009, www.corumhakimiyet.net. (Başbakandan Hitit Örneği, 10/04/2009).
• Ezgi Başaran, “Yıl 2020: Dünyada iki Büyük Güç Var”, Hürriyet, 22.02.2009.
• Fukuyama, Francis, “Tarihin Sonu ve Son İnsan”, çev. K.Çileçöp. A.K.V., Mart-Nisan sy., 1992.
• Garaudy, Roger, Entegrizm: Kültürel İntihar, çev. K.B. Çileçöp, Yayınevi, İstanbul, 1995.
• Gökberk, M, Felsefe Tarihi, Remzi Kitapevi, İstanbul, 2005
• Göğüş, Zeynep, “Ulus ötesi Kimlikler”, Hürriyet, 28/03/2009.
• Gözen, Ramazan, İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Kitapları, İstanbul, 2007.
• Gündüz, Şinasi, Küresel Sorunlar ve Din, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2005.
• Güner, Osman, Resulullah’ın Ehl-i Kitapla Münasebetleri, Fecr Yay., Ankara, 1997.
• Hick, John, İnançların Gökkuşağı: Dinsel Çoğulculuk Üzerine Eleştirel Diyaloglar, Ankara Okulu Yay., Ankara 2000.
• Huntington, Samuel P., Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Ku-rulması, Çev. M. Turhan-Cem Soydemir, Okyanus Yay.,İstanbul, 2006.
• _______, Medeniyetler Çatışması, çev. M. Çalık, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay. An-kara, 1995.
• Kalın, İbrahim, “İslam ve Barış: Temel Kaynaklara Bir Bakış”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Ki-tapları İstanbul, 2007.
• Kaya, Osman, Kur’an’a Göre Dinlerarası Diyalog, İlahiyat Yay., Ankara, 2005.
• Konuk, Emre. “Pozitif Psikoloji, İşte Yaşam”, Sabah, 29/03/2009.
• Köse, Talha. “Kültürel Şiddetten Medeniyetler Diyaloğuna”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Ki-tapları İstanbul, 2007.
• Köylü, Mustafa, Dinsel Dışlayıcılık, İslam ve Öteki: Dinlerin Doğruluk/Kurtarıcılık ve bir arada Yaşama Sorunu, Derleme, Kaknüs, İstanbul, 2001.
• Leibniz, G.W., İmanla aklın Uygunluğu Üzerine Konuşma, MEB Yay., İstanbul, 1986.
• Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, çev. Metin Kıratlı, T.T.K. Yay., Ankara, 1988.
• Türkler Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayını, Ankara. 2002.
• Picco, Giandomenico, “Düşmansız Barış Olabilir mi?”, Medeniyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay. Ankara, 1995.
• Reid, T.R., “Yeni Bir Avrupa”, National Geographic Türkiye, Ocak, 2002.
• Şafak, Erdal, “Ortadoğu’da Sirtaki”, Sabah, 12/03/2009.
• Toprak, Binnaz, “Huntington, Batının ön Yargılarını Yansıtıyor”, Medeniyetler Ça-tışması, der. Murat Yılmaz, Vadi Yay., Ankara, 1995.
• Şener, Sami, “Medeniyetler Arası Çatışma Teorileri ve Tarihin Sonu Üzerine”, Mede-niyetler Çatışması, der. Murat Yılmaz, Vadi yay., Ankara 1995.
• Toynbee, Arnold, Tarih Bilinci (A Study of History), Bates Yay., İstanbul, 1978.
• Türkiye Cumhuriyeti Medeniyetler İttifakı Ulusal Plan: 2008-2009. Ankara
• Okuyan, Mehmet-Öztürk, Mustafa, İslam ve Öteki: Dinlerin Doğruluk/Kurtarıcılık ve bir arada Yaşama Sorunu, der. Yaran C. S., Kaknüs Yay., İstanbul, 2001.
• Özlem, Kader, “Avrupa’nın İçinde Yükselen İslamofobia Gerçekliği”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Kitapları İstanbul, 2007.
• Uyanık, Mevlüt, Bilginin İslamileştirilmesi ve Çağdaş İslam Düşüncesi, Ankara Okulu Yay., Ankara, 2001.
• _______, Türkiye AB İlişkileri, Çorum Hakimiyet Gazetesi, 26/01/2009.
• _______, (2007a) “Din Hegomonik Bir Siyasetin Aracı Olamaz”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Ki-tapları İstanbul, 2007.
• _______, (2007b) Bir “Değer” Olarak “Çoğulculuk”, Değerler ve Eğitimi – Uluslar ara-sı Sempozyum-, ed.R.Kaymakcan, S.Kenan, H.Hökelikli, Ş.Arslan, M.Zengin, DEM Yay. İstanbul, 26-28 Kasım 2004.
• _______, Çağdaşlaşma, Değişme ve Dönüşme Tartışmalarında Sosyal Kimlikler Meselesi, Din, Kültür ve Çağdaşlık (Kutlu Doğum 2004) Ankara, 2004.
• _______, “11 Eylül 2001: Enerji Savaşları Yüzyılının Başlangıç Tarihi”, Çorum Hâki-miyet Gazetesi, 11.09.2006, www.corumhakimiyet.net.
• _______, “Önce Medeniyet İçi Uzlaşma ve Birbirimize Saygı”, Çorum Hakimiyet Ga-zetesi. 24/5/2005, www.corumhakimiyet.net.
• _______, “Küresel Bir Siyasal ve Ekonomik Güç Olarak Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Konumu”, Hür Gelecek Dergisi, 02/01/2004.
• _______, (2003a) “Medeniyetlerarası Uyumun Simgesi: Türkiye”, Yenişafak Gazesi, 4. Ekim.2003.
• _______, (2003b) “Bir Siyasal Modernleşme Aktörü: Müslüman Demokrat”, Hür Gele-cek Dergisi, 26/12/2003.
• _______, (2003c) “İfade Özgürlüğü İslam Felsefe Tarihi Açısından Bir Sunum”, Teorik ve Pratik Boyutlarıyla İfade Hürriyeti, ed.B. Berat Özipek, LDT, Avrupa Komisyonu. Ankara, 2003.
• _______, (2002a) “Osmanlı Düşünce Tarihinde Parlamenter Sistem Arayışları: İslamiyetin Belirleyiciliği Üzerine Değerlendirmeler”, Çorum İlahiyat Fakül-tesi Dergisi, sy. 2002/2.
• _______, (2002b) “11 Eylül 2001: Liberaller ve İslamcılar Arasında Varolduğu Söylenen İttifakın Sonu mu?”, Tezkire, yıl. 11, sy. 26, 2002.
• _______, “İlahi Dinlerin Evrensellik Tasarımının Teorik Sunumu Üzerine”, Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu, Sa-karya Türk Ocakları ve İlahiyat fak., 24-26 Mayıs 2001.
• _______, “İslam ve Demokrasi ilişkisinin Mahiyeti -Muhammed Abid Cabiri’den Ha-reketle Bir Okuma”, Türkiye Günlüğü, sy. 51, 1998.
• _______,İslam’ın inanç İlkeleri, Esin Yay., Ankara, 1997.
• _______, (1996a) “Medeniyetler Arası Diyalogda Modern Türkiye’nin Konumu ve Önemi”, Yeni Türkiye, 2/9, 1996.
• _______, (1996b) “Küreselleşen Dünya ve Ortadoğu Müslümanları”, Yeni Dünya Der-gisi, Yıl.3.sy. 30, 1996.
• _______, (1996c) “Medya ve Müslüman İmajı”, Müslüman İmajı, Diyanet Vakfı Ya-yınları, (Kutlu Doğum Haftası Bildirileri 1996). Ankara
• _______, (1996d) “Dini Çoğulculuk Kavramı”, Fecre Doğru Aylık Dergi, yıl.1, sy.11, Eylül, 1996.
• _______, (çev.) Abdurrahman Mümin, “İslam Köktenciliği Üzerine: Basmakalıp Bir İfadenin Soykütüğü”, İslami Araştırmalar Dergisi, c.6, sy.3.165-1711992
• Yaran, Cafer Sadık, İslam ve Öteki: Dinlerin Doğruluk/Kurtarıcılık ve bir arada Ya-şama Sorunu, derleme, Kaknüs Yay., İstanbul, 2001.
• Yurdusev, A.Nuri, “Terör ve Demokrasi Kıskacında İslam”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, edit. Mümtaz’er Türköne, Ufuk Ki-tapları İstanbul, 2007.
• Weber, A., Felsefe Tarihi, Sosyal Yay., İstanbul, 1999.
• Will, Kymlicka, Çok Kültürlü Yurttaşlık, çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yay., İstan-bul, 1995.