BEDEN VE TOPLUMSAL.DEĞİŞME: ERKEN CUMHURIYET DÖNEMİNDE KADIN BEDENİNE YÖNELİK SÖYLEM VE PRATİKLER

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 4, 77 - 94, 15.04.2005

Sevim Odabaş

Öz

Bu yazı, erken Cumhuriyet dönemindeki modernleşme sürecinin kadın be­denine yönelik söylem ve pratikler üzerindeki yansımalarını ele almakta ve tar­tışmaktadır. Bu yazı, kendi sınırlarında iki temel iddiayı öne çıkarmaktadır. Bunlardan birincisi bu dönemde siyasal iktidarın veya Kemalist rejimin "terapatik" (şifa) stratejiler ve uygulamalar ile cinsiyetlendirilmiş bedenleri (gendered body) yeniden inşa ettiği ve düzenlediğidir. Diğeri ise modernleşme süreciyle birlikte, kadınların bedenleri ile ilgili olarak yeni tasa, kültürel örüntü, söylem ve pratiklere muhatap olmaya başladığıdır.

Anahtar Kelimeler

beden, ulus, kadın bedeni, söylem ve pratikler

Kaynakça

• AGAMBEN, Giorgio (2001) Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat, (Çev. İsmail Türkmen), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• AKALIN, Besim Ömer (1939) Türk Çocuğunu Nasıl Yaşatmalı?, İstanbul: Ahmet İhsan Basımevi
• ARAT, Zehra F.(1998) "Educating The Daughters Of Republic", Zehra F.ARAT, (Edit.), Deconstructing Images Of "Turkish Woman", New York: St. Mar­tin's Press: 157-180.
• BAYKAN, Ayşegül ve B. Ö-BASKET (1999) Nezihe Muhittin ve Türk Kadını 1931, İstanbul: İletişim Yayınları.
• BUTLER, Judith (1993) Bodies That Matter: On The Dıscursive Limist of "Sex", Newyork&Londra : Routledge.
• CEM, Cemil Cahil (1944) Vücut Güzelliği İçin Ne Yemeli ve Nasıl Yaşamalı?, İstan­bul: Arif Bolal Kitabevi.
• DUMAN, Doğan ve P. DUMAN (1997) "Kültürel Bir Değişim Aracı Olarak Gü­zellik Yarışmaları", Toplumsal Tarih, Haziran: 20-26,
• EKLER, Hulki (1936) "Nasıl Zayıflamalı", Moda Albümü, Sayı 8: 6- 22.
• ERDOĞAN, Türkan (1998) "Nezihe Muhittin'in Romanlarında Kadın ve Sosyal Değişme", (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• FOUCAULT, Michel (1993) Cinselliğin Tarihi 1, 2, 3, (Çev, H. Tufan), İstanbul: Afa Yayınları.
• GATENS, Maria (1996) Imaginary Bodies Ethics, Power and Corporeality, London:Routledge,
• GÖLE, Nilüfer (1992) Modern Mahrem: Medeniyet ve Örtünme, İstanbul: Metis Yayınları.
• HATEMİ, Hüsrev (Tarihsiz) Beslenme ve Şişmanlık Tarihine Giriş, İstanbul: Mart Matbaacılık.
• İNÖNÜ, İsmet (1926) "Açılış Konuşması", I. Milli Tıp Kongresi, İstanbul: Kader Matbaası : 1-4,
• MENNELL, Stephen. ve DİĞERLERİ (1992) The Sociology of Food: Eating, Diet and Culture, London: Sage Publication.
• MERİÇ, Nevin (2000) Osmanlıda Gündelik Hayatın Değişimi: Adâb-ı Muâşeret 1894- 1927, İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• MERLEAU-PONTY, M. Phenomenology of Perception, (1962/1992) (Trans. C. Smith), London: Routledge.
• MUHİTTİN, Nezihe (1933) Güzellik Kraliçesi, İstanbul: Resimli Ay Matbaası. NÂSIR, Zeki (1931) Dördüncü Millî Tıp Kongresi Şehirde ve Köyde Tagdiye Meselesi, İstanbul: Kader Matbaası.
• O'NEILL, John (1986) Five Bodies: Human Shape of Modern Society, London: Cornell University Press.
• OSKAY, Baha (1936) Yemek ve Beslenme Meselesi Hakkında Köylüye Öğütler, Muğla: Halk Basımevi.
• PATEMAN, Carole (1988) The Sexual Contract, Standford: Standford University Press, PEKER, Recep (1936) İnkilap Ders Notları, Ankara: Ulus Basımevi.
• SAFA, Peyami (1933) "Güzellik Müsâbakalarının İçinden Görünüşü", Yedigün, No: 3, 29 Mart: 11.
• SYNOTT, Anthony (1993) The Body Social: Symbolism, Self and Society, London: Routledge
• SÜS (1339/1923) "Şişmanlık Kadınların Düşmanıdır", Teşrin-i Evvel (Ekim). TARCAN, Selim Sırrı (1935) Radyo Konferansları II, İstanbul: Ülkü Matbaası. TARCAN, Selim Sırrı (1947) Vakitsiz İhtiyarlamanın Sebepleri ve Daima Genç Kalmanın Sırları, İstanbul: Ülkü Basımevi.
• TAŞÇIOĞLU, Muhaddere (1958) Türk Osmanlı Cemiyetinde Kadının Sosyal Du­rumu ve Kadın Kıyafetleri, Ankara: Akın Matbaası.
• TAŞKIRAN, Tezer (1973) Cumhuriyet'in 50.Yılında Türk Kadın Hakları, Ankara: Başbakanlık Basımevi.
• TOKER, Tahran (1947) "Kadın ve Giyiniş", Türk Kadını, Temmuz: 5.
• TURNER, Bryan S. (1991) "The Discourse of Diet" M. FEATHERSTONE, M. HEPWORTH and B. S. TURNER (Edit.), The Body, Social Process and The Cultural Theory, London: Sage :157-169.
• TURNER, Bryan S.(1984/ 1996) The Body and Society Explorations in Social Theory London: Sage Publications.
• UZMAN, Mahzar O. (1939) "Öjenik", CHP Konferanslar Serisi/Kitap 2, Ankara: Recep Ulusoğlu Basımevi.
• ZİYA Nuri Paşa (1926) I. Milli Tıp Kongresi, İstanbul: Kader Matbaası :8-13.
• WINTZ, Anne (2000) "Whose Body Matters ? Feminist Sociology and The Corperal Tum in Sociology and Ferninism", Body&Society, Vol 6.(2) :1-24.