TARİHSEL-TOPLUMSAL DÖNÜŞÜME YÖNELİK İKİ FARKLI TUTUM: AVRUPA SOLU ve CHP

Yıl 2005, Cilt: 1 Sayı: 4, 261 - 290, 15.04.2005

Mustafa Altunoğlu

Öz

Herhangi bir siyasal oluşumun kendini sürekli kılabilmesi, yeniden üre­tebilmesi farklı alanlarda yaşanan dönüşümleri analiz etme biçimiyle doğrudan ilişkilidir. Ekonomik alanda yaşanan dönüşüm, politik ve kültürel alanla da iliş­kilendirildiğinde, dönüşümü dikkate almaksızın üretilen politikaların başarılı olma ihtimali çok da yüksek değildir. Avrupa solu, tarihsel-toplumsal dönüşüm­le uyumlu politikalar üretmekte gösterdiği başarı ile, liberal demokrasinin zafer çığlıkları attığı bir süreçte Kıta Avrupası ülkelerin pek çoğunda iktidarı ele ge­çirmiştir. Buna karşın Türk solu, kendi tarihselliğinden bugüne taşman seçkinci, devlet merkezli tutumlarını devam ettiriyor olmaklığı ile, siyasal bir başarı elde etmenin oldukça uzağına düşmüştür. Bu makale CHP üzerinden bir Türk solu analizi yapmayı hedeflemektedir. Özellikle "Üçüncü Yol" politikalarının İngilte­re ve Almaya örneklerinde yakaladığı başarının, CHP için bir model olup ola­mayacağı tartışılmaktadır. Avrupa solunun değişime verdiği tepki ile CHP'nin tutumları arasındaki farklılıklar üzerinden, Türk siyasal yaşamında bir sol alter­natifin muhtemel sınırlarının neler olabileceği sorunsallaştırılmaktadır. Görünen odur ki, “seçkinci”, “devlet merkezli”, “miitarist” reflekslere sahip çıkmaya devam eden bir CHP'nin Avrupa solunun evrensel kazanımlarını Türk siyasal yaşamına aktarması pek de olası değildir.

Anahtar Kelimeler

Yeni Sosyal Hareketler, Yeni Sol, Yeni Sosyal Demokrasi, Üçüncü Yol, Türk Solu, CHP

Kaynakça

• Akman, A., Canan, "Merkez Solun Demokratikleşme Perspektifinin Açmazları: Sosyal Demokrat Halkçı Parti ve CHP Üzerine Bir Analiz", Liberal Dü­şünce, yıl 9, sayı 36, 2004, s. 71-86. Anderson, Perry, Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler, Birikim Yayınları, İstan­bul, 2004.
• Appadurai, Arjun, Modernity at Large, University of Minesota Press, beşinci baskı, Minesota, 2000.
• Argın, Şükrü, "Yeni Zamanlar ve Garantisiz Marksizm", Birikim, yıl 1995, sayı 80, s. 42.
• Çayır, Kenan, Yeni Sosyal Hareketler, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 1999.
• Çelebi, Aykut," 'Yaz Tiyatrosu'nun Ardından: Üçüncü Yol.ve Almanya'da Yeni Orta Sosyal Demokrasi", Mürekkep, sayı 15, yıl 2000, s. 89-122.
• Çiçek, Nazan, "Yeni Sola Genel Bir Bakış", Mürekkep, 2000, s. 14, s. 62-78.
• Giddens, Anthony, Üçüncü Yol, Birey Yayıncılık, İstanbul, Mayıs 2000.
• Giddens, Anthony, "Üçüncü Yol Politikaları", Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye içinde, ya­yına hazırlayan: Murat Yalçıntan, Büke Yayınları, İstanbul, 2000.
• Giddens, Anthony, "Eşitlik ve Sosyal Demokrasi", Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye içinde, yayına hazırlayan: Murat Yalçıntan, Büke Yayınları, İstanbul, 2000.
• Giddens, Anthony, Üçüncü Yol ve Eleştirileri, çev: Nihad Şad, Phoenix Yayınevi, Ankara, 2001, s. 114.
• Habermas, Jürgen, "Avrupa Ulus-Devleti ve Küreselleşme Tazyikleri", çev: Alev Özkazanç, Mürekkep, sayı 14, yıl 200, s. 203-215.
• Hali, Stuart, Jacques, Martin, Yeni Zamanlar, der: S. Hall&M. Jacques, Ayrıntı Y.,İstanbul, 1995.
• Helvacı, Ahmet- Demirtepe, M., Turgut, '"Yeni İşçi Partisi, Yeni Britanya': Glo­ bal Kapitalizme 'Sol' bir Katkı mı?", Türkiye Günlüğü, sayı 53, yıl 1998, s. 68-92.
• Kahraman, H., Bülent, "Üçüncü Yol Politikaları, Küreselleşme ve Türk Sosyal Demokrasisi", Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye içinde, yayına hazır­layan Murat Yalçıntan, Büke Yayınları, İstanbıl, 2000.
• Kahraman, H., Bülent, "Kılık mı Kimlik mi?", Radikal, 14 Ekim 2002.
• Kahraman, H., Bülent,"CHP'nin CHP'ye Ettiği", Radikal, 25 Ekim 2002.
• Kahraman, H., Bülent, Sosyal Demokrasi Projesi ve Türkiye Pratiği, Sodev Yayınları, İstanbul 2002.
• Kahraman, H., Bülent, "Sol Tıkanmanın Son Durağı", Radikal, 11 Kasım 2002.
• Kahraman, H., Bülent, "CHP ve Yeni Modernleşme", Radikal, 15 Kasım 2002.
• Keyman, Fuat, "Sosyal Demokrasi ve Türkiye", Doğu-Batı, yıl 7, sayı 29, Ağus­ tos-Eylül-Ekim-2 2004, s. 123-145.
• Kukathas, Chandran, The Liberal Archipelago a Theory of Diversity and Freedom, Oxford Un. Press, New York, 2003.
• Kumar, Krishan, Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni
• Kuramları, çev: Mehmet Küçük, Dost Yayınları, Ankara, 1995, s. 69. Lewandowski, D., Joseph, "Disembedded Democracy?", European Journal of Social Theory, cilt 6, sayı 1, yıl 2003, s. 122. (115-131)
• Mackay, Hugh, "The Globalization of Culture?", A Globalizing World Culture, Economics, Politics içinde (der:David Held), Bath Press, birinci baskı, London ve Newyork, 2000. Özipek, B. Berat, "CHP'nin Sorunu Liderlik mi?", Radikal, 06.01.05.
• Özkazanç, Alev, "Yeni Sağdan Sonra: Yeni Sol, Siyasî İktidar ve Siyasî Meşruiyet'', AÜ Sosyal Bilimler Ens. Araştırma Dergisi, yıl 3, sayı 3, Aralık 2000, s. 29-61.
• Petras, James, "The Third Way: Myth and Reality", Monthly Review, Mart 2000, s. 22-24.
• Pimlott, F., Herbert, "From the Margins to the Mainstream the Promotion and the Distribution of Marxism Today'', Journalism, cilt 5, sayı 2, yıl 2004, s. 203-226.
• Sarıtaş, İbrahim, "Alman Sosyal Demokrasisi ve Yeni Merkez", Liberal Dü­şünce, yıl 9, sayı 36, 2004, s. 227-242.
• Türköne, Mümtazer, "Seçkin Kültürü Olarak Türk Sosyalizmi", Türkiye Günlüğü, sayı 15, yaz 1991, s. 63-68.
• Türköne, Mümtazer, "CHP Nasıl Kurtulur?", Liberal Düşünce, yıl 9, sayı 36, güz 2004, s. 67-70.
• Türköne, Mümtazer, "Yeni CHP ve Yeni Lider Arayışı, Zaman, 09.12.2004. Yayla, Atilla, "CHP Kendini Kurtarabilir mi?", Zaman, 27.01.05.
• Yalçıntan, M. Cemal, "Üçüncü Yol: Küresel Çağın Evrensel İdeolojisi Olabilir mi?", Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye içinde, yayına hazırlayan Murat Yalçıntan, Büke Yayınları, İstanbul, 2000.
• Yeğen, Mesut, "CHP'ye Akıllar, Radikal 2, 9 Aralık, 2004.
• Yılmaz, Murat, "Sarıgül 'Deniz'i Aşabilecek mi?", Zaman, 28.01.05. İnternet Kaynakları
• Baykal, Deniz, www.chp.org.tr/26.10.2004 tarihli TBMM konuşması. www.chp.org.tr/ Doğu ve Güneydoğu Raporu