EGEMENLİĞİN CUMHURİYETÇİ YAPI SÖKÜMÜ: MACHIAVELLI, ROUSSEAU VE ULUS DEVLET

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 58, 85 - 106, 15.06.2020

Armağan Öztürk

Öz

Bu çalışmanın nihai amacı egemenlik kavramının cumhuriyetçi düşünce içerisinde izini sürmektir. Bahsi geçen amaç doğrultusunda önce Machiavelli düşüncesi tartışmaya açılacaktır. Machiavelli’nin egemenliğin kuruluşu ve devletin bağımsızlığı gibi konulardaki argümanları egemenlik kavramının olgunlaşma sürecine katkı sunmuştur. Rousseau ise egemenliği genel irade üzerinden milletle ilişkilendirmiştir. Genel irade düşüncesi hem demokrasi hem de devrim teorileri bakımından önemli sonuçları içerisinde barındırmaktadır. Bu iki düşünürün cumhuriyetçi egemenlik kuramlarının sonuca bağlandığı ve birbirine yaklaştığı yer ise sivil milliyetçilik ve modern demokratik ulus devlet
nosyonudur.

Anahtar Kelimeler

Cumhuriyet, Egemenlik, Machiavelli, Rousseau, Devlet

Kaynakça

• Agamben, G. (2001). Kutsal İnsan. Çev: İ. Türkmen. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Ağaoğulları, M. A. (2006).Ulus- Devlet ya da Halkın Egemenliği, Ankara: İmge Kitabevi.
• Ağaoğulları, M. A ve L. Köker (2008). Tanrı Devletinden Kral Devlete, Ankara: İmge Yayınları.
• Ağaoğulları, M. A ve L. Köker (2009). Kral Devlet ya da Ölümlü Tanrı, Ankara: İmge Yayınları.
• Anderson-Gold, S. (2001). Cosmopolitanism and Human Rights. Cardiff: University of Wales Press.
• Akkanat, S. (2015). “Kurucu İktidara Dayalı Bir Demokrasinin İmkanı: Siyasal Bir Yaklaşım”, Amme İdaresi Dergisi, 48 (2), ss. 1-21.
• Arblaster, A. (1999). Demokrasi, Çev: N. Yılmaz, Ankara: Doruk Yayınları.
• Arendt, H. (2012). Devrim Üzerine, Çev: O. E. Kara, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bağce, E. (2013). “Cumhuriyet, Meşruiyet ve Demokrasinin Doruk Noktası: Rousseau”, İçinde.
• Res Publica (ss. 166-187), (Ed.). A. Öztürk, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Bakırcı, F. (2008). “Hobbes’ta Sözleşmenin Kökeni Akıl mıdır?”, Ankara SBF Dergisi, 63 (3), ss. 1-48.
• Balibar, E. (2016). Yurttaşlık, Çev: M. Erşen, İstanbul: Monokl Yayınları.
• Beriş, H. E. (2008). “Egemenlik Kavramının Tarihsel Gelişimi ve Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63 (1), ss. 55-80.
• Bodin, J. (2003). On Sovereignty, Trans: J. H. Franklin, Cambridge: Cambridge University Press.
• Duguit, L. (2011). “Egemenlik ve Özgürlük”.Devlet Kuramı (ss. 380-394). (Ed.). C. B. Akal, Ankara: Dost Yayınları.
• Durkheim, E. (2018). Rousseau ve Toplum Sözleşmesi, Çev: Ö. B. Kara, İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Erdoğmuş, B. (2009). “Roma Hukuk”. Doğu Batı 49, ss. 33-7.
• Faulks, K. (2000). Citizenship, London: Routledge Press.
• Finley, M. (2003). Antik ve Modern Demokrasi, Çev: D. Türker, Ankara: Ayraç Yayınları.
• Hardt, M. ve A. Negri (2015). İmparatorluk, Çev: A. Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hoffman, J. (1998). Sovereignty. Buckhingham: Open University Press
• Işık, S. (2017). “J. J. Rousseau ve Egemenlik Anlayışı Üzerine”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8 (2), ss. 79-98.
• Kartal, F. (2010a). “Yurttaşlık mı İnsan Hakları mı?”. İçinde Yurttaşlık Tartışmaları: Yeni Yaklaşımlar (ss. 223-242). (Der.), F. Kartal. Ankara: TODAİE Yayınları.
• Kartal, F. (2010b). “Dışlayıcı Bir Kurum Olarak Yurttaşlığın Evrimi: Polis’ten Küresel Düzene”. İçinde Yurttaşlık Tartışmaları: Yeni Yaklaşımlar (ss. 11-55). (Der.), F. Kartal, Ankara: TODAİE Yayınları.
• Krasner, S. (2001). Sovereignty: Organized Hypocrisy. Princeton: Princeton University Press.
• Machiavelli, N. (1999). Prens, Çev: R. Teksoy, İstanbul: Oğlak Yayınları.
• Machiavelli, N. (2008). Askerlik Sanatı, Çev: N. Güvenç, İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Machiavelli, N. (2009). Söylevler, Çev: A. Tolga, İstanbul: Say Yayınları.
• Mccormick, J. P. (1993) “Addressing the Political Exception: Machiavelli’s “Accidents” and the Mixed Regime”, The American Political Science Review, 87 (4), pp. 888-900.
• McCormick, J. P. (1998). “The Dilemmas of Dictatorship: Carl Schmitt and Constitutional Emergency Powers”, In. Law and Politics, Carl Schmitt’s Critique of Liberalism (pp. 217- 251). (Ed.), D. Dyzenhaus, Durham and London: Duke University Press.
• Neocleous, M. (2012). Güvenlik, Şiddet ve Savaş. Çev: G. Çorbacıoğlu-E. Embel. Ankara: Dipnot Yayınları.
• Nisbet, R. (1994). “Citizenship: Two Traditions”. Citizenship: Critical Concepts, Vol. I In (pp. 7-23). (Ed.), B. S. Turner ve P. Hamilton, London and New York: Routledge Press.
• Oldfield, A. (1990). Citizenship and Community, Civic Republicanism and the Modern World. Londra and New York: Routledge Press.
• Orhan, Ö. (2013). “Jean-Jacques Rousseau’da Sivil Din Kavramı”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68 (3), ss. 1-35.
• Orwin, C. (1988). “Rousseau’s Socratism”, The Journal of Politics, 60 (1), ss. 174-187.
• Öztürk, A. (2008). “Cumhuriyetçilik Ayracında Yurtsever Anlayışın İdeolojik Kökleri”. Cumhuriyetçilik İçinde (ss. 119-138). (Der.), N. Tok. Ankara: Orion Yayınları.
• Öztürk, A. (2010a). “Kutsal İnsanın Siyasal Açılımları Ya da Yasa, Yasak ve İstisna Hali Üzerine Tartışmalar”. Günümüzde Yeni Siyasal Yaklaşımlar İçinde (ss. 428-448). (Der.). H. O. İnce. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Öztürk, A. (2010b). “Rousseau’nun Uygarlık Eleştirisinin Sınırları ya da Birinci ve İkinci Konuşmalar Üzerine Kuramsal Bir Değerlendirme”, T.C. Maltepe Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Dergisi, (1-2), ss. 138-164.
• Öztürk, A. (2013a). “Res Publica İdeali Üzerine Tarihsel ve Kavramsal Bir Soruşturma”. Res Publica İçinde (ss. 7-39). (Der.), A. Öztürk, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Öztürk, A. (2013b). “Neo-Roma Cumhuriyetçiliği: Skinner, Viroli ve Pettit Düşünüşünde Modern Cumhuriyetçilik Üzerine Kuramsal Bir Analiz”, Felsefe Tartışmaları 48, ss. 59-96.
• Öztürk, A. (2013c). “Machiavelli Düşüncesinde Cumhuriyetçi Özgürlük ve Kurucu Lider İmgesi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 68 (2), ss. 181-204.
• Öztürk, A. (2014). “Machiavelli’nin Tarih Anlayışı”, Felsefelogos 54 (3), ss. 77-90.
• Öztürk, A. (2015). “İbn Haldun ve Machiavelli’de Siyasetin Niteliği: Karşılaştırmalı Bir Doğu- Batı Analizi”, Muhafazakar Düşünce, 45/6, ss. 65-77.
• Öztürk, A. (2016a). Cumhuriyetçilik ve Liberalizm. İstanbul: Doruk Yayınları.
• Öztürk, A. (2016b). “Fransız Devrimi’nde Şiddet ve Devlet”, Düşünen Siyaset 32, ss. 13-27.
• Öztürk, A. (2017). “Schmitt’nin Liberalliği”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Arkivi, 46 (1), ss. 71-88.
• Öztürk, A. (2018). ”Salisbury’lu John’dan Machiavelli’ye Erken Rönesans ve Rönesans Cumhuriyetçiliği”. Felsefelogos, 23 (69), ss. 25-44.
• Pocock, J. G. A. (1995) ”The Idea of Citizenship Since Classical Times”. In Theorizing Citizenship (pp. 29-52). (Ed.), R. Beiner, Albany, New York: State University of New York Press.
• Pocock, J. G. A. (2003). The Machiavellian Moment, New Jersey: Princeton University Press.
• Reisenberg, P. (1992). Citizenship: In the Western Tradition, Plato to Rousseau, London: The University of North Carolina Press.
• Rousseau, J. J. (1987). Toplum Sözleşmesi, Çev: V. Günyol, İstanbul: Adam Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1990). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, Çev: R. N. İleri. İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1995). Yalnız Gezenin Düşleri, Çev: E. Yanarocak, İstanbul: Bordo Siyah Yayınları.
• Rousseau, J. J. (1997). İlimler ve Sanatlar Üzerine Nutuk. Çev: S. Eyuboğlu. İstanbul: MEB Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2001). İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı, Çev: R. N. İleri, İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2005). Emile, Çev: Ü. Akagündüz. İstanbul: Selis Kitapları.
• Rousseau, J. J. (2008). Anayasa Projeleri, Çev: İ. Yergüz, İstanbul: Say Yayınları.
• Rousseau, J. J. (2015). Ekonomi Politik, Çev: İ. Birkan, Ankara: İmge Yayınları.
• Schmitt, C. (2006). Siyasal Kavramı, Çev: E. Göztepe. İstanbul: Metis Yayınları.
• Silier, Y. (2016). Özgürlük Yanılsaması, Marx ve Rousseau, Ankara: Yordam Yayınları.
• Skinner, Q. (1984). “The Idea of Negative Liberty: Historical Perspectives”, In Philosopy in History: Essays on Historiography of Philosophy (pp. 193-211). (Ed.), Q. Skinner, Cambridge: Cambridge University Press.
• Skinner, Q. (2004). Machiavelli, Çev: C. Atilla, İstanbul: Altın Yayınları.
• Skinner, Q. (2006). “Adalet, Kamu Yararı ve Özgürlüğün Önceliği Üzerine”.İçinde Liberaller ve Cemaatçiler (ss. 173-186). (Der.), A. Berten ve diğerleri. Ankara: Dost Yayınları.
• Sunay, R. (2007). Tartışılan Egemenlik, Ankara: Yetkin Yayınları.
• Taylor, C. (2006). “Yanlış Anlaşmalar: Cemaatçi-Liberal Tartışması”.Liberaller ve Cemaatçiler İçinde (ss. 77-104). (Der.), A. Berten, Ankara: Dost Yayınları.
• Tunçel, A. (2010). Cumhuriyetçi Özgürlük, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Turner, B. S. (1992). “Outline of a Theory of Citizenship”. In. Dimensions of Radical Democracy: Pluralism, Citizenship, Community (pp. 33-63). (Ed.). C. Mouffe, London: Verso
• Viroli, M. (1992). From Politics To Reason of State. Cambridge: Cambridge University Press.
• Viroli, M. (1993). “Machiavelli and Republican Idea of Politics”, In Machiavelli and Republicanism (pp. 143-172). (Ed.). G. Bock, Q. Skinner ve M. Viroli, Cambridge: Cambridge University Press.
• Viroli, M. (1998). Machiavelli, New York: Oxford University Press.
• Viroli, M. (2018). “Jean-Jacques Rousseau’da Toplumsal Sözleşme Kuramı ve Cumhuriyet Anlayışı”, Felsefelogos 71, ss. 181-202.
• Wallerstein, I. (2003). Liberalizmden Sonra, Çev: E. Öz, İstanbul: Metis Yayınları.