AVRUPA AŞIRI SAĞININ YERLİCİ İDEOLOJİSİ: ANTİSEMİTİZMDEN İSLAMOFOBİ’YE

Yıl 2021, Cilt: 17 Sayı: 60, 164 - 186, 15.03.2021

Cihan Uzunçayır

Öz

Bu çalışmada, kültürel ırkçılık ve İslamofobi’nin 1980 sonrası dönemde Avrupa’daki aşırı sağ partilerin ideolojik ana çerçevesinde önemli bir yere sahip olduğu ileri sürülmektedir. Aşırı sağın ideolojik profilinde kültürel ırkçılığın ve İslamofobi’nin öne çıkması, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde biyolojik ırkçılık ve antisemitizmin kötü şöhretli ve aşırılık yanlısı imajıyla yakından ilgilidir. Holokost sonrasında modern antisemitizm döneminin kapanmasıyla birlikte Yahudiliğin Avrupa açısından taşıdığı anlam büyük bir değişime uğramıştır. Sömürgeciliğin sona ermesiyle eski sömürge topraklarından Avrupa’ya yönelen göçler, göç meselesini aşırı sağ partilerin ana gündem maddesi haline getirmiştir. Aşırı sağın yerlici ideolojisi, İslam'ı ve Müslümanları kimliği, değerleri, alışkanlıkları ve diğer birçok özelliği sebebiyle ötekileştirilen hedef haline getirmiştir. Yerlicilik, göçmenlerin kültürel farklılığına ve yerli çoğunlukların değerlerine yabancı oluşuna vurgu yapmaktadır. İslam’ın arkaik, gayri medeni ve otoriter özelliklerinden dolayı liberal demokratik değerleri özümseyen ve içselleştiren Batı’nın kültürel yapısıyla uyumsuzluk gösterdiği ileri sürülmektedir. On dokuzuncu yüzyılın sonundan İkinci Dünya Savaşı’nın bitimine kadar olan süreci kapsayan modern antisemitizm döneminde Batı medeniyetine düşmanlık, kültürel uyumsuzluk, ataerkillik gibi olumsuz özelliklerin Yahudilere atfedildiği görülmektedir. Bu çerçevede, çalışmada aşırı sağ partilerin ideolojisinde antisemitizmden İslamofobi’ye geçiş tartışması, modern antisemitizm dönemiyle günümüzün İslamofobi’si arasındaki benzerlikler üzerinden incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aşırı Sağ, Avrupa, İslamofobi, Antisemitizm, Yerlicilik

Kaynakça

• Antón-Mellón, J. (2013). “The idées-force of the European New Right: A New Paradigm?” A. Mammone, E. Godin ve B. Jenkins (Ed.). Varieties of right-wing extremism in Europe içinde, Routledge studies in extremism and democracy (ss. 53-69). London ; New York. NY: Routledge.
• Balibar, É. (2012). “Bir “Yeni-Irkçılık” Var Mı?” É. Balibar ve I. M. Wallerstein (Ed.), Irk, Ulus, Sınıf: Belirsiz Kimlikler içinde (ss. 24-38). İstanbul: Metis Yayınları. Berezin, M. (2011). Neoliberal Zamanlarda Liberal- Olmayan Politikalar: Yeni Avrupa’da Kültür, Güvenlik ve Popülizm. (E. Köksaldı, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Betz, H.-G. (2007). “Against the ‘Green Totalitarianism’: Anti-Islamic Nativism in Contemporary Radical Right-Wing Populism in Western Europe”. C. S. Liang (Ed.), Europe for the Europeans: The Foreign and Security Policy of the Populist Radical Right içinde (ss. 33-55). Aldershot. England; Burlington, VT: Ashgate.
• Betz, H.-G. (2019). “Facets of nativism: A heuristic exploration”. Patterns of Prejudice, 53(2), 111-135. doi:10.1080/0031322X.2019.1572276 Brubaker, R. (2016, 11 Ekim). “A new “Christianist” secularism in Europe”. SSRC The Immanent Frame. 19 Aralık 2017 tarihinde https://tif.ssrc.org/2016/10/11/a-new-christianistsecularism-in-europe/ adresinden erişildi.
• Brubaker, R. (2017). “Between Nationalism and Civilizationism: The European Populist Moment in Comparative Perspective”. Ethnic and Racial Studies. 40(8). 1191-1226. doi:10.1080/0 1419870.2017.1294700
• Colborne, M. (2017, 21 Ekim). “Rise of a new far-right: The European “philosemites” using Jews to battle Muslims—Europe—”. Haaretz.com. 15 Aralık 2017 tarihinde https://www.haaretz.com/world-news/europe/.premium-the-european-philosemites-using-jews-tobattle-muslims-1.5459112 adresinden erişildi.
• De Benoist, A. (2015, 10 Şubat). “Neo-fascism with a human face?” 30 Aralık 2016 tarihinde https://m.bpb.de/system/files/dokument_pdf/Bar-On-DeBenoist- Fascismwithhumanface-2015.pdf adresinden erişildi.
• Fernandez, L. (2013). “Nativism and Xenophobia. I. Ness (Ed.)”. The Encyclopedia of Global Human Migration içinde . Oxford. UK: Blackwell Publishing Ltd. doi:10.1002/9781444351071.wbeghm386
• Griffin, R. (2006). “Introduction”. (C. Blamires ve P. Jackson, Ed.) World Fascism: A Historical Encyclopedia. Santa Barbara. Calif: ABC-CLIO.
• Hafez, F. (2014). “Shifting Borders: Islamophobia as Common Ground for Building Pan-European Right-wing Unity”. Patterns of Prejudice. 48(5). 479-499. doi:10.1080/0031322X.2014.965877
• Hainsworth, P. (2008). The Exreme Right in Western Europe. London ; New York: Routledge. Halikiopoulou, D., Mock, S. ve Vasilopoulou, S. (2013). The Civic Zeitgeist: Nationalism and Liberal Values in the European Radical Right. Nations and Nationalism. 19(1). 107-127. doi:10.1111/j.1469-8129.2012.00550.x
• Hervik, P. (2015). “Xenophobia and Nativism”. International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences içinde (ss. 796-801). Elsevier. doi:10.1016/B978-0-08-097086- 8.12167-1
• Kallis, A. (2013). “Breaking Taboos “Mainstreaming the Extreme”: The Debates on Restricting Islamic Symbols in Contemporary Europe”. R. Wodak, M. KhosraviNik ve B. Mral (Ed.), Right-wing Populism in Europe: Politics and Discourse içinde (ss. 55-71). London: Bloomsbury.
• Kallis, A. (2015).” Islamophobia in Europe: The Radical Right and the Mainstream”. Insight Turkey. 17(4). 27-37.
• Kallis, A. (2018). “The Radical Right and Islamophobia”. J. Rydgren (Ed.), The Oxford Handbook of the Radical Right içinde (ss. 43-60). New York, NY: Oxford University Press.
• Kalmar, I. (2018). İslamofobi Yeni Antisemitizm midir? (Analiz No: 233). SETA.
• Kalmar, I. ve Ramadan, T. (2016). “Anti-Semitism and Islamophobia: Historical and contemporary connections and parallels”. J. W. Meri (Ed.), The Routledge handbook of Muslim-Jewish relations içinde. Routledge handbooks (ss. 351-373). New York London: Routledge. Taylor & Francis Group.
• Liogier, R. (2014). İslamlaşma Efsanesi: Kolektif bir Anksiyete Üzerine Deneme. (H. Turan Abadan, Çev.). Ankara: Epos Yayınları.
• MacMaster, N. (2001). Racism in Europe, 1870-2000. Hampshire; New York: Palgrave.
• Minkenberg, M. (2003). “The West European Radical Right as a Collective Actor: Modeling the Impact of Cultural and Structural Variables on Party Formation and Movement Mobilization”. Comparative European Politics. 1(2). 149-170. doi:10.1057/palgrave. cep.6110017
• Minkenberg, M. (2013). “The European Radical Right and Xenophobia in West and East: Trends, Patterns and Challenges”. R. Melzer ve S. Serafin (Ed.). Right-wing Extremism in Europe: Country Analyses, Counter-Strategies and Labor-Market Oriented Exit Strategies içinde (ss. 9-33). Berlin: Friedrich-Ebert-Stiftung. Forum Berlin.
• Mondon, A. ve Winter, A. (2017). “Articulations of Islamophobia: From the Extreme to the Mainstream?”. Ethnic and Racial Studies. 40(13). 2151-2179. doi:10.1080/01419870.201 7.1312008
• Moynihan, M. (2012, Kasım). “False Friends The Phony Philo-semites of the European Fringe”. Commentary. 21-25.
• Mudde, C. (2007). Populist Radical Right Parties in Europe. Cambridge. UK; New York: Cambridge University Press.
• Mudde, C. (2012). The Relationship Between Immigration and Nativism in Europe and North America. Migration Policy Institute.
• Pirro, A. L. P. (2015). The Populist Radical right in Central and Eastern Europe: İdeology, impact, and electoral performance. Routledge studies in extremism and democracy. Abingdon. Oxon; New York. NY: Routledge.
• Pytlas, B. (2018). “Radical Right Politics in East and West: Distinctive yet equivalent”. Sociology Compass. 12(11). e12632. doi:10.1111/soc4.12632
• Rydgren, J. (2005). “Is Extreme Right-Wing Populism Contagious? Explaining the Emergence of a New Party Family”. European Journal of Political Research. 44(3). 413-437. doi:10.1111/ j.1475-6765.2005.00233.x