TÜRKİYE'DE KÜLTÜREL MİRAS KONUSU VE ALAN YÖNETİMİ: ULUDAĞ ALAN BAŞKANLIĞI ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 64 - Gelenekten Geleceğe Bir Aydın: Erol Güngör, 224 - 255, 13.12.2023

Batuhan Mumcu

Öz

Türkiye, binlerce yıllık tarihi geçmişi ve zengin kültürel mirasıyla dikkat çeken bir ülkedir. Bu miras, çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış olan coğrafyanın zenginliklerini yansıtmaktadır. Anadolu topraklarında yer alan tarihi eserler, antik kentler, doğal güzellikler, el sanatları ve gelenekler, ülkenin kimliğini şekillendiren önemli unsurlardır. Ancak, bu kültürel zenginliklerin korunması ve sürdürülebilir bir şekilde gelecek nesillere aktarılması, ciddi bir çaba gerektirir. Bu makalede, Türkiye’de kültürel mirasın korunması öneminin altını çizeceğiz ve koruma çalışmalarının nasıl yürütüldüğünü Uludağ Alan Başkanlığı üzerinden ele alacağız.

Zengin bir kültürel mirası ve doğal güzellikleriyle önemli bir turistik destinasyon olan Türkiye; kültürel mirasın korunması ve yönetimi, ülkenin kimliğini ve tarihini gelecek nesillere aktarmak açısından büyük öneme sahiptir. Aynı şekilde, doğal alanların korunması da çevre bilincinin artırılması ve sürdürülebilir turizmin teşvik edilmesi için kritik bir konudur.

Türkiye’de kültürel mirasın korunması ve Uludağ Alan Başkanlığı, tarihi ve doğal zenginliklerin sürdürülebilir bir şekilde gelecek nesillere aktarılmasını ve doğal alanların korunmasını amaçlar. Bu tür çabalarda bölge halkının ve diğer ziyaretçilerin katılımı, başarının temel taşlarından biridir ve ülkenin tarihi ve doğal mirasının korunmasında önemli bir rol oynar.

Devletin ve toplumun birlikte çalışarak kültürel mirasa sahip çıkması, mirasın korunması ve sürdürülebilirliği açısından hayati öneme sahiptir. Bu şekilde, Türkiye’nin eşsiz kültürel mirası geleceğe ışık tutacak ve geçmişin izleri gelecek nesiller tarafından da takip edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Kültürel Miras, Alan Yönetimi, Alan Başkanlığı

Kaynakça

• Akcaoğlu, C.(2019). Kültürel Aktarım Aracı Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Doktora Programı 1. Öğrenci Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 123-135, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Akça, S. (2017). “Kültürel Miras Yönetimi; İstanbul Tarihi Yarımada Örneği Değerlendirme ve Öneriler”, İdeal Kent Elektronik Dergi, 22(8), 577-596.
• Al-Jameel AH, Saffo BH. Patterns of additions to old buildings. In: The Second International Conference on Conservation of Architecture, Urban Areas, Nature & Landscape: Towards a Sustainable Survival of Cultural Landscape- Heritage 2011; March 2011; Amman, Jordan. 2011. pp. 1-16
• Angelova, L.V., Terech, P., Natali, I., Carretti, E., Weiss, R.G., 2011. Cosolvent gel-like materials form partially hydrolyzed poly(vinyl acetate)s and borax. Langmuir 27 (18), 11671–11682.
• Asatekin, G.N.(2004). Kültür ve Doğa Varlıklarımız, Neyi, Niçin, Nasıl Korumalıyız?, T.C.Kültür ve Turizm Bakanlığı DÖSİMM Basımevi, Ankara.
• Baglioni, P., Alterini, M., Chelazzi, D., Giorgi, R., Poggi, G., Feb. 2013. Colloid and materials science for the conservation of cultural heritage: Cleaning, consolidation, and deacidification. Langmuir 29 (17).
• Bahçe A.S. ve Yılmaz, H. (2011). Kültür ve Turizm, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
• Bahçeci, M.(2004). İzmir Bölgesi Urla-Limantepe Tunç Çağı Yerleşimi, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Beverland, M. (2018). Brand Management: Co-creating Meaningful Brands (Newbury Park: SAGE, 2018).
• Brown Morton W, Hume GL, Weeks KD, Jandl WH. Secretary of the Interior’s Standards for Rehabilitation, and Illustrated Guidelines for Rehabilitating Historic Buildings. Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior National Park Service HeritagePreservation Services; 1997. 135 p, here pp. 42-46, 90-93
• Can, M. (2009). Kültürel Miras ve Müzecilik Raporu, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Cleere, H., “Management plans for archaeological sites: a world heritage template”, Conservation and Management of Archaeological Sites, 12 (1): 4-12, (2010).
• Çolakkadıoğlu, D. (2012). Korunan Alan Yönetiminde Katılımcılar: Göreme Tarihi Milli Parkı Örneği, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Efe, T. (2013). Kosova’ da Osmanlı Sivil Mimari Örneklerin Işığında Kültürel Mirasın Korunması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Emre, G. (2020), Kültürel Mirasın Korunması, İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yayınları, İstanbul.
• Güler, M. ve Ekinci Y. (2010). “Tarihi Çevre Korumanın Yönetsel Boyutu ve Alan Yönetimi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 19(3), s.1-24.
• Gültekin, N. (2012). Cultural Heritage Management: The Case of Historical Peninsula in İstanbul. Gazi University Journal of Science , 25 (1) , 235-243
• http://www.alanbaskanligi.gov.tr/yonetim_plani_kavrami.html, 07.06.2021
• https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14538/alan-yonetimi-ile-anit-eser-kurulunun-kurulus-ve-gorevl-html, 05.07.2021; https://www.mevzuat.gov.tr/File/GeneratePdf mevzuatNo=9637&mevzuatTur=KurumVeKurulusYonetmeligi&mevzuatTertip=5, 05.07.2021
• https://teftis.ktb.gov.tr/TR-14538/alan-yonetimi-ile-anit-eser-kurulunun-kurulus-ve-gorevl.html, 26.07.2021
• https://teftis.ktb.gov.tr/TR-263665/dunya-kulturel-ve-dogal-mirasin-korunmasi-sozlesmesi.html, 05.06.2021
• https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2004 /07/20040727.htm#1, 06.07.2021
• https://www.unesco.org.tr/Pages/181/177/, 01.06.2021
• ICOMOS (2021). http://www.icomos.org.tr/Dosyalar/ICOMOSTR_tr0784192001542192602.pdf, 22.06.2021
• Japanese Agency for Cultural Affairs. Guidelines on the Use of Cultural Properties (Buildings)[in Japanese], 1996. http://www.bunka.go.jp (1996) accessed September 19, 2003.
• Kalpaklı, M. (2013). “Türkiye’ de Kültürel Miras Algısı: Dün-Bugün-Yarın”, Sanat Tarihi Dergisi, 2, s.11-15.
• Karakaş, T. (1997). Kültür ve Tabiat Varlıkları Mevzuatı, Ankara: Tüze Yayıncılık.
• Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu. Yem Yayınları.
• Kulakoğlu Dilek, N. ve İstanbull Dinçer, F. (2020). “Değişen Dünyada Kültürel Mirasın Sürdürülebilirliği: Teknolojinin Etkileri”, Kültürel Miras ve Turizm: Disiplinler Arası Yaklaşım, Murat Gümüş ve S. Emre Dilek (Ed.), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kuran, S. ve Türkay Kahraman F.Ş. (2017). “Silahlı Çatışmalarda Kültürel Varlıkların Korunması Hukuki Rejiminde Bir İstisna Olarak Askeri Gereklilik: Antlaşmalarla Getirilen Düzenlemeler”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 23(1), s.89-158.
• Mason, R., (2002). Assessing Values in Conservation Planning: Methodological Issues and Choices”, in: M. d. l. Torre (ed.), Assessing the Values of Cultural Heritage (Research a preliminary typology of the heritage values that is neither exclusive, nor exhaustive in order to make it useable for the guidelines on the heritage values assessment. (Los Angeles:
• The Getty Conservation Institute, 2002), pp. 5-31, https://www.getty.edu/conservation/publications_mevzuat.gov.tr, 12.06.2021
• Nared, J., Razpotnik-Viskovi , N. (2014), Managing Cultural Heritage Sites in Southeastern Europe (Ljubljana: Založba ZRC, 2014).
• Orbaşlı, A., Architectural Conservation: Principle and Practise, Blackwell Science, Oxford,(2008).
• OSCE: Organization for Security and Co-operation in Europe (2020). Guidebook on Standards for Drafting Cultural Heritage Management Plans
• Özdemir, B. (2010). Arkeolojik Kazılarda Alan Yönetimi ve Magnesia Antik Kenti, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Scheffler, N. (2010). UrbanAct, Urbact II – Hero, Cultural Heritage Integrated Management Plans Thematic Report 4.
• Srinivas, H. (2020). Heritage and Conservation Strategies: Understanding the Justifications and Implications. GDRC Reseaarch Output E-100. Kobe, Japan: Global Development Research Center.
• Tanac-Zeren M. Tarihi Çevrede Yeni Ek ve Yeni Yapı Olgusu, Çağdaş Yaklaşım Örnekleri. İstanbul: Yalın Yayıncılık; 2010. 94 p. ISBN 9944313773, here pp. 29, 31-33, 37-38
• Taylor, K. (2014). Cultural Heritage Management: International Practice and Regional Applications. Encyclopedia of Global Archaeology, 1939–1951.
• Throsby, D. (2000). Cultural heritage in the new economic environment, In C. Debono (ed.), The National Trust into the New Millennium: Conference Proceedings, ACNT, Canberra, 2000, pp. 19-28; p. 19.
• Türkay Kahraman, F.Ş. (2018). Uluslararası Silahlı Çatışmalar Hukukunda Kültürel Varlıkların Korunması, İstanbul Oniki Levha Yayıncılık (1).
• U.S. The Secretary of the Interior’s Standards for Rehabilitation and Guidelines for Rehabilitating Historic Buildings. Washington, D.C.: U.S. Department of the Interior, National Park Service, Preservation Assistance Division; 1990. 55 p
• UNESCO-2008, Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention, http://whc.unesco.org/archive/opguide08-en.pdf, (2021).
• Ülgen, M.(2020). Kültür ve Tabiat Varlıklarının Ticareti ve Yurtdışına Çıkarılması Suçları, İstanbul: Oniki Levha Yayıncılık.
• Ünal, Z.G. (2014). Kültürel Mirasın Korunması.İstanbul Valiliği, İstanbul Proje Koordinasyon Birimi (İPKB) İSMEP REHBER KİTAPLAR, İstanbul.
• Ünsal D. ve Pulhan, G. (2012). Kültürel Miras Yönetimi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Yıldız, S.(2011). Kültürel Miras Alan Yönetimi Kapsamında Alanya Kalesi Ziyaretçi Yönetimi, Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Yürü, N. (2009). KENTSEL Sit ALAN Yönetimi İSTANBUL BEYOGLU Örnegi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Zancheti, Silvio Mendes. “Values, Built Heritage and Cyberspace.”Museum International No. 215, 54, no. 3 (2002): 19–28.