KANONİK BİR METİN OLARAK KADRO DERGİSİ

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 66 - Türkiye'nin Fikir Dergileri, 88 - 117, 20.07.2024

Süleyman Sıdal , Temel Meri

Öz

Bu çalışmanın konusu, Cumhuriyet döneminde, Kemalizm ideolojisinin ve Türk Devrimi’nin doktrinize
edilmesinin en yetkin örneklerinden biri olan Kadro hareketidir. Kadrocular, bir yanıyla Tanzimat’tan
süregelen seçkinci tutumu sürdürürken bir yanıyla kendi özgün katkısını aşağıda belirtilen
dört açıdan inşa etmiştir: Birincisi, halkı münevver seviyesine çekme misyonu; ikincisi, millî
düzeyde aydına toplumu yönlendirme misyonu verilmesi; üçüncüsü, bu misyonu devam ettirecek
yeni nesilleri oluşturmak için gereken doktrini inşa etmek; dördüncüsü tüm bunlar içerisinde
inkılâba cihanşümul bir rol biçmektir.
Bu çalışmanın savı, Kadro’nun ulus-devletin politik öznesi olarak tezatsız, kaynaşmış ve millî birlik
içerisinde bir halk kurgusu çerçevesinde seçkin ve halk arasındaki ayrımı vurgulayan; ancak bunu
aşmak için çeşitli vasıtalar arayan yeni bir toplum yaratma misyonunu yine büyük ölçüde seçkinlere
emanet eden bir yaklaşıma sahip olduğu yönündedir. Bunu, dönemin koşulları içerisinde
demokratik değil otoriter-totaliter bir model içerisinde gerçekleştirmeye çalışmaktadır.
Çalışma, metot olarak “içerik analizi” ve “metin içi yorumsamacı yöntem” benimsenmiş; dergide
kaleme alınan yazılardan oluşan birincil literatür ve bu literatüre dayanan makale, dergi ve kitap gibi
akademik çalışmalardan oluşan ikincil literatür betimleyici ve yorumsamacı (interpretative) biçimde
kullanılmıştır. Çalışma, dergideki düşünsel çabayı merkeze alarak, bir aydın hareketi olarak Kadro
hareketini ve bir tavır olarak Kadroculuğu kanon kavramsallaştırması çerçevesinde incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Erol Güngör, Tarih Bilinci, Türk Modernleşmesi, Türk Kültürü, Medeniyet, Batılılaşma, Milliyetçilik.

Kaynakça

• Ahmed Rıza. (1990). La Faillite Morale de la Politique Occidentale en Orient. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Akkaya, R. (2002). “Kadro Hareketi’nin değişim ve demokrasiye yaklaşımları üzerine bir değerlendirme”. AÜEHFD, (6)1-4, 211-220.
• Alpkaya, F. (2009). “Bir 20. Yüzyıl Akımı: Sol Kemalizm”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, Cilt- 2 (Kemalizm). İstanbul: İletişim, 477-517.
• Anar, T. (2013). “Türk Edebiyatında Edebiyat Kanonu: Kanon, Kanona Girmek Ve Kanona Müdahale”. FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi (1), 40-78.
• Aslan, İ. (2014). “Edebiyatta Temsil Sorunu: Popüler Edebiyatın Kanonlaş(tırıl)ması”. Sosyologca (8), 251-261.
• Aydemir, Ş.S. (1986). İnkılâp ve Kadro (3. Baskı). İstanbul: Remzi.
• Aydın, E. (2004). “Peculiarities of Turkish Revolutionary Ideology in the 1930s: The Ülkü Version of Kemalism, 1933–1936”. Middle Eastern Studies, (40)5, 55-82.
• Baş, Y.(2015). “Bir (Kentsel) Ütopya Olarak “Ankara” Romanı”. ODTÜ Mimarlık Fakültesi. Dergisi, (32)2, 79-98.
• Bloom, H. (1994). The Western Canon. New York: Harcourt & Brace Company.
• Bostancı, N. (1990). Kadrocular ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri. Ankara: Kültür Bakanlığı.