TÜRKİYE’DE MAOCULUK: PROLETER DEVRİMCİ AYDINLIK (PDA) DERGİSİ ÖRNEĞİ1

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 66 - Türkiye'nin Fikir Dergileri, 220 - 241, 20.07.2024

Emre Turku

Öz

Türkiye’de fikir dergiciliği konusunda sosyalist hareketlerin önemli bir yeri vardır. Özellikle 1960’lardan
sonra gelişen sol hareketler kendilerini çoğunlukla dergiler aracılığıyla anlatmışlardır. Bu dergiler
arasında özellikle millî demokratik devrim tezini savunan Proleter Devrimci Aydınlık (PDA) dergisi
özel bir yere sahiptir. Dergi, Türkiye solu içinde Maoculuk’u ideolojik çizgi olarak kabul etmiştir.
Bu çalışma ile derginin tutumu Maoculuk’un iki önemli yaklaşımı olan “yeni demokratik devrim” ve
“birleşik cephe” teorisi açısından incelenecektir. Derginin özellikle ilk sayılarındaki başyazılarında
ve yine bu sayılarda çeşitli yazarlar tarafından ideolojik çerçeve oluşturma gayreti ile Maoculuk’un
bu iki vurgusu öne çıkmaktadır. PDA, Mao’nun yeni demokratik devrimini “millî demokratik devrim”
ile; birleşik cephe teorisini de “millî cephe” veya “millî demokratik cephe” vurgusuyla öne çıkarmıştır.
Ayrıca bu devrim tezi ve cephe siyasetinde Maoculuk’un önemli bir diğer vurgusu olan proletaryanın
önderliği meselesi de yine PDA tarafından net bir şekilde vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maoculuk, Yeni Demokratik Devrim, Birleşik Cephe, Millî Demokratik Devrim, Proleter Devrimci Aydınlık.

Kaynakça

• Alpay, Şahin (1970). “İşçi Sınıfı ve Millî Demokratik Devrim”. Proleter Devrimci Aydınlık. Sayı: 3-17, ss. 353-392
• Atılgan, Gökhan (2014). “Mihri Belli”. Modern Türkiye’de Siyasî Düşünce – Sol. Cilt 8, İstanbul: İletişim Yayınları. ss. 548-570.
• Aydınlık Sosyalist Dergi - ASD (1970). “Bir Açıklama”. Sayı: 15, ss. 161-162.
• Baydar, Oya ve Ulagay, Melek (2021). Bir Dönem İki Kadın: Birbirimizin Aynasında. İstanbul: Can Yayınları.
• Belli, Mihri [E. Tüfekçi] (1966). “Demokratik Devrim: Kimle Beraber, Kime Karşı?”, Yön. Sayı: 175, Yıl: 5. ss. 10-11.
• Belli, Mihri (1969). “Türkiye’de Karşı Devrim”. Türk Solu. Sayı: 64, ss. 12-24.
• Bensussan, Gérard ve Labica, Georges (haz.) (2016). Marksizm Sözlüğü. çev. Volkan Yalçıntoklu. İstanbul: Yordam Kitap.
• Berktay, Halil (1970). “Proleter Devrimci Çizgi ve Bazı Yanlış Eğilimler”. Proleter Devrimci Aydınlık. Sayı: 2-16, ss. 296-328.
• Çayan, Mahir (1970). “Sağ Sapma Devrimci Pratik ve Teori”. Aydınlık Sosyalist Dergi. Sayı: 15, ss. 188-221.
• Demirel, Tanel (2023). 12 Mart ve 12 Eylül’ün Anatomisi: 1960-1980 Dönemi Türkiye’sinde Siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
• Erdost, Muzaffer ve Kaymak, Ali (1971). “Devrimimizin Bugünkü Sorunları Üzerine”. Aydınlık Sosyalist Dergi. Sayı: 28, ss. 284-321.
• Fengcheng, Yang (2011). Mao’nun İdaolojisi: Mao ve Düşünceleri Üzerine Batılı ve Çin’li Düşünürlerin Araştırmaları (1940-2007). çev. Mesut Akın ve Deniz Kızılçeç. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Feyizoğlu, Turhan (2002). Fikir Külüpleri Federasyonu: Demokrasi Mücadelesinde Sosyalist Bir Öğrenci Hareketi. İstanbul: Ozan Yayıncılık.
• Kaypakkaya, İbrahim (1970). “İşçi-Köylü Hareketleri ve Proleter Devrimci Politika”. Proleter Devrimci Aydınlık. Sayı: 5-19, ss. 17-52.