Husserl Sonrası Fenomenolojinin Politik Dönemeci: Patočka ve Arendt’te İnsan Sorunu

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 11, 30.06.2023

Merve Nur Yaman

https://doi.org/10.33817/muhakeme.1264809

Öz

20. yüzyılın felsefe alanındaki en önemli akımlarından olan fenomenoloji, kurucusu olan Husserl’den sonraki dönemlerde etik ve politika gibi alanlara genişlemiştir. Bu genişlemede ve kendisinden sonraki dönemin ilgileri üzerinde Husserl’in son dönem eserlerinden olan Avrupa Bilimlerinin Krizi ve Transandantal Fenomenoloji (Die Krisis der europäischen Wissenschaften und die transzendentale Phänomenologie) kitabının ise özel bir etkisi vardır. Politika üzerine düşünce üreten ve yazan iki büyük düşünür, Hannah Arendt ve Jan Patočka, Husserl fenomenolojisinin kavramları ve sağladığı imkanlar yoluyla politika ve insan sorunu meselesine yönelirler. Bu doğrultuda Husserl’in “özneler-arasılık”, “yaşam dünyası” ve “öznelliğin keşfi” vb. temel temalarını politika alanı içinde yeniden yorumlarlar. Dolayısıyla Arendt ve Patočka’nın Husserl fenomenolojisinin politik dönemecini ifade ettikleri söylenebilir. Çalışmamızda bu dönemecin iki önemli ismi olan Arendt ve Patočka’nın, insan meselesini politika bağlamında nasıl ele aldıklarını göstermeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

fenomenoloji, politika, yaşam dünyası, özneler-arasılık, Arendt, Patočka

The Political Turn of Post-Husserlian Phenomenology: The Human Question in Patočka and Arendt

Öz

As one of the 20th century’s most important movements in philosophy, phenomenology has expanded into fields such as ethics and politics after the time of its founder Husserl. The Crisis of European Sciences and Transcendental Phenomenology (Die Krisis der europäischen Wissenschaften und die transzendentale Phänomenologie), one of Husserl’s last works, has a special influence on this expansion and on the interests of the following period. Hannah Arendt and Jan Patočka, two great thinkers who think and write on politics, turn to the issue of politics and the human problem through the concepts and possibilities provided by Husserl’s phenomenology. In this direction, they reinterpret Husserl’s basic themes such as “intersubjectivity”, “life-world” and “the discovery of subjectivity” within the field of politics. Therefore, Arendt and Patočka can be said to express the political turn of Husserl’s phenomenology. In our study, we will try to show how Arendt and Patočka, two important figures of this turning point, deal with the human issue in the context of politics

Anahtar Kelimeler

phenomenology, politics, life-world, inter-subjectivity, Arendt, Patočka

Kaynakça

• Arendt, Hannah. (1996). Hakikat ve Politika. Geçmiş ve Gelecek Arasında içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arendt, Hannah. (2006) Eichmann in Jerusalem: A report on the Banality of Evil, U.S.A: Penguin Classics.
• Arendt, Hannah. (2013). İnsanlık Durumu, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barash J. Andrew. (2002) “Martin Heidegger, H. Arendt ve Anımsamanın Politikası”, Metafizik ve Politika içinde, der. Sanem Yazıcıoğlu, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, s. 49-79.
• Berktay, Fatmagül. (2012) Politikanın Çağrısı, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berktay, Fatmagül. (2016) Dünyayı Bugünde Sevmek: Hannah Arendt’in Politika Anlayışı, İstanbul: Metis Yayınları.
• Chanter, Tına. (2010) “Heidegger ve Feminizm”, Cogito: Heidegger: Varlığın Çobanı, Yapı Kredi Yayınları.
• Chvatík, Ivan. (2010). The Responsibility of the “Shaken”: Jan Patočka and his “Care for the Soul” in the “Post-European” World. Jan Patočka and the Heritage of Phenomenology, London and NewYork: Springer.
• Heidegger, Martin. (2013) Hümanizm Üzerine: Über der Hümanismus, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Husserl, Edmund. (1970). Philosophy and the Crisis of European Humanity. The Crisis of European Sciences and the Transcendental Phenomenology, Evanston: Northwestern University Press.
• Ilea, Laura Tuşa. “The “New” after Historical Catastrophes (Jan Patočka)”, Hermeneia: Journal of Hermeneutics, Art Theory & Criticism; Jun. 2012, Vol. 2012 Issue 12.
• Kartal, Onur. (2010) Krizin Fenomenolojisi, Fenomenolojinin Krizi, Baykuş Felsefe Yazıları Dergisi, S:6, (Eylül 2010).
• Marcuse, Herbert. (2010) “Heidegger ve Siyaset”, Cogito: Heidegger: Varlığın Çobanı, S. 64.
• Moran, Dermot. (2000). Introduction to Phenomenology, London-New York: Routledge.
• Nooteboom, Bart. (2012) Levinas: Philosophy of the Other. Beyond Humanism, Palgrave Macmıllan.
• Patočka, Jan. (1996). Is Technological Civilization Decadent, and Why?. Heretical Essay, Chicago and La Salle, Illinois: Open Court.
• Patočka, Jan. 2002 Plato and Europe, trs. Petr Lom, California: Stanford University Press.
• Şan, Emre. 2015. Demokrasi ve Kriz Deneyimi. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 8 (2).
• Turhan, Ali Vahit. “Avrupa ve Ruhun Kaygısı”, (çev. Ömer Albayrak), Avrupa’nın Krizi, (der. Önay Sözer, Ali Vahit Turhan, Ankara: Dost Kitabevi, 2007.