Bedensel Deneyimin İki Yansıması: Sanat ve Dil

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 158 - 166, 31.12.2024

Aysun Aydın

https://doi.org/10.33817/muhakeme.1581238

Öz

Pek çok farklı disiplin için sanat ve dil, insanı diğer canlılardan ayıran nihai entelektüel üretimi ve bilişsel başarısı olmaları bakımından ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Felsefe tarihi içinde de sanatın ve dilin ya da estetik deneyim ve dil deneyiminin pek çok farklı kavramsallaştırması ile karşılaşmaktayız. Farklı bakış açıları bazen bizi bir bilinç ürünü olarak sanat ve dilin özne merkezli veya idealist yorumuna götürürken, bazen de sanat ve dilin kültürel, etkileşimsel ve deneyimsel yorumları bizi bu iki öğeyi birlikte ve ayrı ayrı yeniden düşünmeye davet etmektedir. Sözü edilen ikinci yaklaşım, öncelikli olarak fenomenolojik geleneğe aittir ve bedensel deneyime dayanan yeni bir sanat ve dil okuması sunmaktadır. Fenomenolojik yaklaşım, bir yandan estetik deneyimi ve sanatı, bedensel deneyimin nihai noktası olarak tanımlayıp anlam ile özdeşleştirirken, diğer yandan ve başka bir açıdan aynı nihai noktaya dili koymaktadır. Bu bağlamda, bu çalışmanın amacı sanat ve dili bedensel deneyimin iki nihai noktası olarak değerlendirmek, iki fenomenolojik yorumu karşılaştırmak ve tartışmaya açmaktır.

Anahtar Kelimeler

deneyim, sanat, dil, fenomenoloji

THE TWO REFLECTIONS OF BODILY EXPERIENCE: ART AND LANGUAGE

Öz

For many different disciplines, art and language have a privileged place, in terms of being a final cultural production and cognitive achievement of human beings, which distinguishes human beings from other living beings. In addition, in the history of philosophy we are encountering many different conceptualizations of art and language or aesthetic experience and experience of language. While different perspectives sometimes bring us to the idealist and subject centered interpretations of art and language that are the production of consciousness, sometimes cultural, interactional and experimental interpretations of art and language invite us to think these two elements both together and separately. The aforementioned second perspective belongs to the phenomenological tradition and it presents a rereading of art and language, which is based on bodily experience. The phenomenological conception of experience, which is presented by thinkers who represents the phenomenological tradition, on the one hand defines the aesthetic experience and art as the final summit of bodily experience, on the other hand and from a different point of view, it places language on the same final summit. In this respect, the aim of this study is to describe and evaluate art and language as the final summits of bodily experience, and to compare and discuss the two mentioned phenomenological interpretations on this relationship.

Anahtar Kelimeler

Experience, Body, Art, Language, Phenomenology

Kaynakça

• Aydın, A. (2020). Merleau-Ponty’nin Bedenlenme Fenomenolojisi: Bilinç Beden Bütünlüğü. Kilikya Felsefe Dergisi, 1, 77-90.
• Aydın, A. (2023). Bedensel Deneyim ve Örtük Anlam: Gendlin’in Yeni Fenomenolojisi, Beden ve Anlam (ed. Aydın, A.). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Alexander, T. M. (1987). John Dewey’s Theory of Art, Experience & Nature: The Horizons of Feeling. Albany: State University of New York Press.
• Dewey, J. (1925). Experience and Nature, The Later Works, 1925-1953, vol. 1. Carbondale: Southern Illinois University Press.
• Dewey, J. (1934). Deneyim Olarak Sanat. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
• Gendlin, E. (1962). Experiencing and the Creation of Meaning: A Philosophical and Psychological Approach to the Subjective. Evanston&Illinois: Northwestern University Press.
• Gendlin, E. (1968). The Experiential Response. Use of Interpretation in Treatment. U.S.A.: Grune & Stratton, Inc, 208-227.
• Gendlin, E. (1981). Focusing. New York: A Bantham New Age Book.
• Günter, F. (2010). Aesthetics as Phenomenology – The Appearance of Things (çev. Veith, J.). Bloomington & Indianapolis: Indiana University Press.
• Hills, J. L. (2013). Pragmatism and Phenomenology: A Reconciliation. American Catholic Philosophical Quarterly, 87(2), 311-320.
• Merleau-Ponty, M. (2014). Algılanan Dünya (çev. Aygün, Ö.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Merleau-Ponty, M. (2015). Göz ve Tin (çev. Soysal, A.). Merleau-Ponty Fikir Mimarları-31. İstanbul: Say Yayınları.
• Kestenbaum, V. (1977). The Phenomenological Sense of John Dewey: Habit and Meaning. New Jersey: Humanities Press.
• Şan, E. (2015). Algı Felsefesi, Merleau-Ponty, Fikir Mimarları-31. İstanbul: Say Yayınları.
• Şan, E. (2016). Estetik Dünyanın Logos’u. Dünyanın Teni – Merleau-Ponty Felsefesi Üzerine İncelemeler (haz. Direk, Z.). İstanbul: Metis Yayınları.