Küreselleşme, Kriz ve Savunma Sanayi

Yıl 2017, Cilt: 39 Sayı: 1, 223 - 237, 19.07.2017

Deniz Şişman

https://doi.org/10.14780/muiibd.329928

Cited By: 7

Öz

Bu makalede, küreselleşme ile artan politik ve ekonomik ilişkilerin, savunma sanayii üzerindeki doğrudan

etkileri analiz edilmektedir. Bu çerçevede; küreselleşme ile birlikte artan bağımlılık ilişkilerinin krizle

sonuçlandığı varsayımıyla, savunma sanayinin öneminin ulus devletin gücü üzerinden sorgulanması

amaçlanmaktadır. Küreselleşmeyle birlikte sanayileşmenin diğer bölgelere yayılarak bu bölgeleri

güçlendirmesi, küresel güç dengelerini etkileyerek hegemonya savaşlarının başlamasına neden olmuştur.

Küresel krizin hemen öncesinde, özellikle 2000 sonrası ele alındığında; 2000-2009 döneminde savunma

harcamalarında meydana gelen %49’luk artışın dağılımına baktığımızda, ABD başta olmak üzere Çin,

Fransa ve İngiltere ve Suudi Arabistan olarak sıralanmaktadır. Kriz sonrası harcamalar değerlendirildiğinde

ise, 2010’dan itibaren savunma harcamalarının nispeten gerilediği, 2015’te ise artan siyasi gerginlik

dolayısıyla 1.7 trilyona dolara ulaştığı gözlenmektedir. 2010-2015 aralığında harcama dağılımında

ABD’nin kendisinden sonra gelen 14 ülke toplamı kadar harcama yaptığı, Çin ve Suudi Arabistan’ın onu

takip ettiği görülmektedir. Kriz döneminde Avrupa’nın Euro’daki değerlenme nedeniyle harcamalarını

kıstığı, gelişmekte olan ülkelerin silah teknolojilerinin geliştirme yönünde yatırımlar yaptığı görülmektedir.

Bu noktada küreselleşme ile birlikte ulusal savunma endüstrisinin ulusötesi savunma girişimleri ve

tedarik zinciri vasıtasıyla karşılıklı bağımlılık ilişkilerini artırması, içerde devlet desteğinin olmadığı

noktada, ulusal tali üreticilerin küresel ağın parçası olması konusunda zorlayıcı koşullar yaratmaktadır.

Bu da savunma sanayiinde Amerikan hegemonyasının kırılamadığı bir döngü yaratmaktadır. Bununla

birlikte, kriz süreci değerlendirildiğinde, savunma sanayiinin en büyük 10 şirketin 7’si ABD şirketleridir.

Kriz dönemlerinden sonra yön değiştiren savunma sanayi harcamaları, bildirinin temel konusunu

oluşturmaktadır. Bu çerçevede savunma sanayinin durumu; savunma sanayi harcamaları, savunma

sanayi ticareti ve savunma sanayiindeki büyük şirketler bazında SIPRI verileri üzerinden incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Ekonomik Kriz, Savunma Sanayi, Savunma Harcamaları

Kaynakça

• BAŞAR S., Künü S Başar, S. & Künü, S. , Savunma Harcamalarının İktisadi Büyümeye Etkisi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 10, Sonbahar 2012, pp.1-30.
• BURROW G., Silah Ticareti Kılavuzu, Metis yayınları,2002, İstanbul
• GEORGE S., State of Coorpations, The rise of illegimate power and the threat to democracy, ocak 2014 , http://www.tni.org., Erişim Tarihi 25.12.2015
• HAYWARD K., The Globalisation of Defence Industries, Survival,Vol.42, No.2, 2000.
• ROBİNSON W., Great recession of 2008 and contiuning crisis, International Review of Modern Sociology, Volume 38, Number 2, Autumn, 2012.
• SÜMER K., Savunma Harcamalarının Ekonomik Büyüme üzerine Etkisinin İncelenmesi, Güvenlik Stratejileri Dergisi, Sayı:1, 2005.
• ŞİŞMAN D., Küresel Kuruluşlar, Düzenlemeler ve Gelişmekte olan Ülkelerin konumu, yayınlanmamış doktora tezi, 2012.
• YAYIM A. F, Savunma Sanayinde Küreselleşme biçimleri: özel askeri şirketler, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi SBE, 2006. Savunma Havacılık ve Uzay Sanayii Panel Raporu / Ek-3, Vizyon 2023 Projesi Tübitak 2003.
• www.nationalpriorities.org/campaigns/military-spending-united-states/, Erişim Tarihi e.t: 23.05. 2016)
• http//qha.com.ua/siyaset/kureselsavunmaharcamalarıarttı
• http://www.ft.com/cms/s/3/89620006-d59c-11e5-829b-8564e7528e54.html#axzz46U2vcLBF Erişim Tarihi 27.07.2016
• http://books.sipri.org/files/FS/SIPRIFS1602.pdf (e.t: 05.04.2016)
• http://www.dw.com/tr/d%C3%BCnya-silahlan%C4%B1yor/a-18318424 Erişim Tarihi 16.05.2015
• http://tr.euronews.com/2015/12/14/batili-sirketlerin-silah-pazarindaki-payi-azalirken-rusya-nin-silahsatisinda/ Erişim Tarihi 20.12.2015
• http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/485338/Kazanan_ABD_silah_sanayisi..._Turkiye__ dunyanin_en_buyuk_6._silah_alicisi.html Erişim Tarihi 22.02.2016
• https://defensecontractormarketing.com/top-100-aerospace-companies-2015/ Erişim Tarihi 12.06.2016
• SIPRI Military Expenditure Database
• SIPRI Arms Transfers Database www.defensenews.com/top-100/2015 (Erişim Tarihi 20.04.2016)