KALKINMACI MERKEZ BANKACILIĞI: TÜRKİYE İÇİN ALTERNATİF OLABİLİR Mİ?

Yıl 2017, Cilt: 39 Sayı: 2, 579 - 602, 24.12.2017

Suat Oktar , Haydar Akyazı Umut Üzar

https://doi.org/10.14780/muiibd.384216

Öz

2008 Finansal Krizinin etkilerinin geniş bir coğrafyaya yayılmasıyla birlikte, enflasyon hedeflemesine dayalı ana akım merkez bankacılığı daha fazla sorgulanır hale gelmiştir. Krizin fiyat istikrarına rağmen patlak vermesi, enflasyon hedeflemesinin evrensel ve optimum para politikası stratejisi olduğu argümanını tartışmaya açmıştır. Bu çerçevede krizin ardından gündeme gelen kalkınmacı pratiğe sahip merkez bankaları, ülkelerin içsel dinamiklerini göz önüne alarak, sürdürülebilir büyüme, istihdam, finansal içerme, kritik sektörlerin desteklenmesi, sosyal adalet gibi kalkınmacı amaçları; kredi tahsisi, özel bankaların fonlanması ve sübvanse edilmiş faiz oranları gibi araçlarla gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada ana akım merkez bankacılığı tecrübesi üzerinden hareketle, kalkınmacı merkez bankacılığının özellikle Türkiye ve gelişmekte olan ülkeler bağlamında bir alternatif olup olamayacağı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kalkınmacı Merkez Bankacılığı, Enflasyon Hedeflemesi, İstihdam, Kalkınma

Kaynakça

• AKYAZI, H. ve Ekinci, A. (2008). Enflasyon Hedeflemesi Rejiminin Performansı: Gelişmekte Olan Ülkeler ve Türkiye Karşılaştırılması, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı I, s.21-40
• AKYAZI, H. ve Ekinci, A. (2009). Enflasyon Hedeflemesi, Büyüme ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Bankacılar Dergisi, Sayı.68, s.3-19
• AMSDEN, A.H. (2001). The Rise of “The Rest”: Challenges to the West from Late-Industrializing Economies, Oxford, Oxford University Press.
• BANERJEE, R. , Cecchetti, S. ve Hofmann, B. (2013). Flexible inflation targeting: Performance and challenges”, Reichlin, L. ve Baldwin, R. (2013) (Ed.). Is Inflation Targeting Dead? Central Banking After the Crisis, A Vox.EU.org Book, Centre for Economic Policy Research (CEPR), London, s.113-119.
• BANGLADESH BANK (2012a), Developmental Central Banking in Bangladesh, Recent Reforms and Achievements (2009-2012), Bangladesh Bank, Dhaka, www.bangladesh-bank.org/pub/special/ dcbbd.pdf, (Erişim Tarihi: 6.07.2016).
• BANGLADESH BANK (2012b), Recent Reform Initiatives, Special Report, Bangladesh Bank, Dhaka, https://www.bb.org.bd/pub/special/14062012.pdf, (Erişim Tarihi: 10.07.2016).
• BANGLADESH BANK (2016). Annual Report 2014-2015, 27 January, Bangladesh Bank, Dhaka, https:// www.bb.org.bd/pub/annual/ anreport/ar1415/ full_ 2014_2015.pdf, Erişim Tarihi (12.07.2016).
• BATEMAN, M. (2010). Why Doesn’t Microfinance Work?: The Destructive Rise of Local Neoliberalism, Zed Books.
• BATEMAN, M. ve Chang, H-J. (2012). Microfinance and the Illusion of Development: From Hubris to Nemesis in Thirty Years, World Economic Review, Vol 1, s. 13-36.
• BCRA, Charter of the Central Bank of the Argentine Republic (BCRA Law), http://www.bcra.gov.ar/Pdfs/ Institucional/CartaOrganica2012_i.pdf, (Erişim Tarihi: 25.2.2017), s.1-19.
• BENLIALPER, A. ve Cömert, H. (2015). “Central Banking in Developing Countries After The Crisis: What Has Changed?”, Political Economy Research Institute Umass, Working Paper Series, Number.395, August 2015, s.1-38.
• BERNANKE, B. S. , Laubach, T. , Mishkin, F.S. ve Posen, A.S. (2001). Inflation Targeting: Lesson from the International Experience, Princeton University Press.
• BERNANKE, B. ve Gertler, M. (2001). Should Central Banks Respond to Movements in Asset Prices?, American Economic Review, Vol. 91, Papers and Proceedings, s.253-257.
• BLANCHARD, O. (2011). “Monetary Policy in the Wake of the Crisis”, IMF Macro Conference, https:// www.imf.org/external/np/seminars/eng/2011/res/pdf/OB2 presentation.pdf, (Erişim Tarihi : 27.02.2017), s.1-8.
• CARROLL, T. (2012). Working On, Through and Around the State: The Deep Marketisation of Development in the Asia-Pacific, Journal of Contemporary Asia, Vol. 42, No. 3, s. 378–404.
• CHANG, H.J. ve Grabel, I. (2005). Kalkınma Yeniden: Alternatif İktisat Politikaları El Kitabı, (Çev. E. Özçelik), İmge Kitabevi, Ankara.
• CUKIERMAN, A., Web S.B.ve Neyapti B. (1992). Measuring the Independence of Central Banks and Its Effect on Policy Outcomes, The World Bank Economic Review, Vol.6, No:3, s.353-398
• DAFE, F. ve Volz, U., “Financing Global Development: The Role of Central Banks” German Development Institute, Briefing Paper, 2015, s.1-4.
• DODIG, N. , Hein, E. ve Detzer, D. (2015). “Financialisation and the Financial Crises: Theoretical Framework and Empirical Analysis for 15 Countries”, Institute for International Political Economy, Berlin, Working Paper No.54, s.1-48.
• DOMANSKI, D. , Scatigna, M. ve Zabai, A. (2016), “ Wealth İnequality and Monetary Policy”, BIS Ouarterly Review, March, s.45-64.
• EPSTEIN, G. (2013). Developmental Central Banking: Winning The Future by Updating A Page From The Past, Review of Keynesian Economics, Vol.1, No.3, Autumn, s.273-287.
• ERMİŞOĞLU, E. (2013). Türkiye’de Enflasyon Hedeflemesi: Bir Başarı Hikayesi mi?, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, Cilt:7, Sayı:1, s.31-58.
• EŞİYOK, A. B. (2016). Keynesyen “Altın Çağ” dan Neoliberal “Orta Çağ” a: Geriye Ne Kaldı?, İktisat ve Toplum Dergisi, Aralık, Sayı 74, s.60-65.
• FITOUSSI, J. P. ve Saraceno, F. (2010). Inequality and Macroeconomic Performance, OFCE – Centre de recherche en économie de Sciences, No. 2010/13, s.1-18.
• FOSTER, J.B. ve Magdoff, F. (2008). Financial Implosion and Stagnation Back to the Real Economy, Monthly Review, Vol.60, Issue 7, December, s.1-29.
• GANİOĞLU, A. (2010). Şili Ekonomisinin Başarılı Büyüme Performans ve Kalkınması: Kurumsal Yapı ve Ekonomi Politikaları (1975-2009), TİSK AKADEMİ, 2010/I, s.136-163.
• GOSSELIN, M-A., Central Bank Performance under Inflation Targeting, Bank of Canada Working Paper, 2007-18, 2007, s.1-29.
• IMF (2005). Does Inflation Targeting Work in Emerging Market, içinde World Economic Outlook, September 2005, Chapter 4, s.161-186, https://www.imf.org/ external/pubs/ft/weo/2005/02/pdf/ chapter4.pdf, (Erişim Tarihi: 25.02.2017).
• IMF (2010). World Economic Outlook: Recovery, Risk and Rebalancing, 10 October, International Monetary Fund, Washington D.C.
• IMF (2016). World Economic Outlook: Too Slow for Too Long, 16 April, International Monetary Fund, Washington D.C.
• İĞDELİ, A. ve Sever, E. (2016). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Enflasyon Hedeflemesi Stratejisi ve Ekonomik Performans: Ülkeler Arası Mukayeseli Bir Analiz, Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, Bahar, Cilt: 17, Sayı:36, s.116-137.
• KEYDER, N. ve Ertunga, E. İ. (2012). Para: Teori-Politika-Uygulama, Seçkin Yayıncılık.
• KIM, J-K., ve Lee, C-H. (2008). The Political Economy of Government, Financial System, and the Chaebols Before And After The 1997 Financial Crisis in Korea, CCAS Working Paper, No:11, s.1-90.
• KURIAN, N. J. (2008). Inclusive growth in India: Agriculture, poverty and human development, Social Change, 38(2), s.340-342.
• LİN, S. ve Ye, H. (2008). Does Inflation Targeting Really Make a Difference? – The Other Side of the Story from Developing Countries, Virginia Polytechnic Institute and State University Department of Economics, Spring, Seminar Series, s.1-15.
• MANGIR, F. ve Ertem, C. (2016). Alternatif Para Politikası Stratejisi Olarak Nominal GSYH Hedeflemesi: Karşılaştırmalı Bir Analiz, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı:31, s.162-185.
• MCKINNON, R.I. (1973). Money and Capital in Economic Development, The Brooking Institution, Washington D.C..
• MISHKIN, F. S. ve Schmidt-Hebbel, K. (2001). One Decade of Inflation Targeting in The World: What Do We Know and What Do We Need to Know?, NBER Working Paper Series, Working Paper 8397, http://www.nber.org/papers/w8397.pdf, (Erişim Tarihi: 25.2.2017), s.1-46.
• MISHKIN, F. S. ve Schmidt-Hebbel, K. (2007). Does Inflatıon Targetıng Make A Difference?, NBER Working Paper Series, Working Paper 12876, https://www0.gsb.columbia.edu/faculty/fmishkin/ papers/nberwp.w12876.pdf, (Erişim Tarihi: 25.2.2017), s.1-67.
• OECD (2011). Divided We Stand: Why Inequality Keeps Rising, OECD, Paris.
• OKTAR, S. , Tokucu, E. ve Kaya, Z. (2013). Finansal Küreselleşme Sürecinde Merkez Bankacılığı ve Para Politikaları, Nobel Yayıncılık, İstanbul.
• ÖZMEN, E. (2015). Türkiye’de Cari Açıklar, Dış Ticaret ve Finansal Kırılganlıklar, İktisat İşletme ve Finans, 30(351), s.35-72.
• ÖZTÜRK, S. , Sözdemir, A. ve Ülger, Ö. (2014). The Effect of Inflation Targeting Strategy on The Growing Performance of Developed and Developing Countries: Evaluation of Pre and Post Stages of Global Financial Crisis, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 109(2014), s.57-64.
• RAHMAN, A. (2015). Stability Outcomes Of Bangladesh Bank’s Developmental Central Banking İnitiatives, BDI Conference 2015, University of California Berkeley, 7 November, s.1-3.
• ROGER, S. (2009). Inflation Targeting at 20: Achievements and Challenges, IMF Working Paper, WP/09/236, s.1-31.
• SCHMIDT-HEBBEL, K. ve Carrasco, M. (2016). The Past and Future of Inflation Targeting: Implications for Emerging-Market and Developing Economies, Ghate, C. ve Kletzer, K. M. (Ed.), Monetary Policy in India: A Modern Macroeconomic Perspective, Springer, India, s.583-622.
• SEENIVASAN, R. (2015). High Interest Rates Are an Amorality in Microfinance, Economic & Political Weekly, Vol:1 No:3, s.75-77.
• SHAW, E. (1973). Financial Deeping In Economic Development, Oxford University Press, New York.
• STIGLITZ, J. E. (2016). Eşitsizliğin Bedeli: Bugünün Bölünmüş Toplumu Geleceğimizi Nasıl Tehlikeye Atıyor?, (Çev. O. İşler), İletişim Yayınları, İstanbul,.
• SWEEZY, P. (1997). “More (or less) on Globalization”, Monthly Review, Vol.49, Issue.4, September, s.1-5.
• T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI (2016). Uluslararası Doğrudan Yatırımlar 2015 Yılı Raporu, Eylül, http:// www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-231834, (Erişim Tarihi: 25.02.2017).
• T.C. KALKINMA BAKANLIĞI (2013). Onuncu Kalkınma Planı:2014-2018, Ankara, http://www. kalkinma.gov.tr/Lists/Kalknma%20Planlar/Attachments/12/Onuncu%20Kalk%C4%B1nma%20 Plan%C4%B1.pdf, (Erişim Tarihi: 14.10.2016).
• TCMB (2008). Dünden Bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• TCMB (2011). Dünden Bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara, http:// www.tcmb.gov. tr/wps/wcm/connect/a717854c-6020-4da5-981f-e376516b6fe2 /Dunden_Bugune TCMB2011. pdf?MOD=AJPERES, (Erişim Tarihi: 20.10.2016), s.1-30.
• TÜRKİYE BANKALAR BİRLİĞİ, Sektör Bilgileri, https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektorbilgileri/ 4, Erişim Tarihi (10.04.2017).
• ÜNAY, S. (2015). Türkiye’nin “Kalkınmacı Merkez Bankası” İhtiyacı, SETA Perspektif, Sayı. 89, Şubat, http : // file.setav.org / Files /Pdf/20150213000112_89 _perspektif_s_unay.pdf, (Erişim Tarihi: 08.09.2016), s.1-6.
• ÜZAR, U. (2017). Post Keynesyen İktisat, Ana Akım İktisada Alternatif Olabilir mi? 2008 Krizi Bağlamında Bir Değerlendirme, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 39, Sayı 1, s.281- 305.
• ÜZAR, U. ve Başoğlu, A. (2017). Merkez Bankacılığı Ve Yeni Arayışlar: Nominal GSYH Hedeflemesi ve Kalkınmacı Merkez Bankacılığı Tartışmaları, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (13), s.123-145.
• VEGA, M. ve Winkelried, D. (2005). Inflation Targeting and Inflation Behavior: A Successful Story?, International Journal of Central Banking, Vol. 1, No.3, s.153-175.
• VURAL, U. (2013). Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi, TCMB Uzmanlı Tezi, Ankara.
• WALKER, A. (2016). Inflation Targeting is 25 Years Old, But Has It Worked?, http://www.bbc.com/ news/31559074, (Erişim Tarihi: 24.11.2016).
• YILMAZ, A. ve Uçak, A. (2012). Dünya Ekonomisinde Finansallaşma Sürecinin Eleştirel Bir Değerlendirmesi, Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt XXXIII, Sayı II, s.67-84.
• Veri Kaynakları: The World Bank, World Development Indicators OECD Database IMF Database, IMF World Economic Outlook T.C. Ekonomi Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası EVDS Türkiye Bankalar Birliği