HER BİRİMİZ İÇİN AYRI AYRI UYGUN/DOĞRU OLAN HEPİMİZ İÇİN DE UYGUN/DOĞRU OLUR MU? TERKİP YANILGISININ EKONOMİDEKİ YANSIMALARI

Yıl 2019, Cilt: 41 Sayı: 1, 106 - 125, 12.07.2019

Ömer Demir

https://doi.org/10.14780/muiibd.582313

Öz

Parçaya ait olan bazı özelliklerin, parçası olduğu bütüne aktarımı, gündelik hayattaki bilgiden bilimsel araştırmalara kadar geniş uygulama alanı olan önemli bir yeni bilgi üretme yöntemlerinden biridir. Bu yöntemler, bilişsel süreçleri kolaylaştırır ve kullanışlı bilgi üretmenin işlem maliyetlerini düşürür. Ancak parçayken sahip olunan durum veya özelliklerin, parçaların bir araya gelmesi ile oluşan bütünde de aynen var olması, ne olgusal ne de mantıksal bir gerekliliktir. Bir kısım özellikler parça ve bütünde aynen korunurken bir kısmı da farklılaşabilir. Bu farklılaşma, önermelerin mantıksal formundan ziyade olgusal içeriklerine bakarak anlaşılabilir. Farklılaşmanın kolayca algılanamaması durumunda terkip yanılgısı gündeme gelir. Terkip yanılgısı, bireysel özelliklerin, o bireylerden oluşan bütüne aynen taşınmasının her zaman mümkün olmadığını, bu yüzden bütüne aynen taşıma işleminde oldukça dikkatli olunması gerektiğini gösterir. Başta iktisat olmak üzere mikro ve makro alanlarda analizler yapan sosyal bilim dallarında bu konu büyük önem taşır. Ekonomide terkip yanılgısı enflasyon, tasarruf, gelir, borçlanma, lüks tüketim, nitelikli işgücü çekme, ücret düşürerek karlılığı artırma, verimlilik artışı olmadan toplu sözleşmeyle ücret artışı elde etme, risk yönetimi, korumacılık, devalüasyon, orta malların trajedisi ve nüfus artışı gibi konularında daha sık karşımıza çıkar.

Anahtar Kelimeler

Mikro makro Ayırımı, Bilişsel Yanlılıklar, Terkip Yanılgısı, Ekonomide Yanılgılar

Kaynakça

• AHMED, F. Z., Bastiaens, I. ve Johnston, N. P. (2015). FDI, Global Attitudes, and the Fallacy of Composition”, https://www.bsg.ox.ac.uk/sites/www.bsg.ox. ac.uk/files/Johnston_FDI_Preferences.pdf, (Erişim Tarihi, 18.3.2018).
• BLECKER, R. A. ve Razmi, A. (2008). The fallacy of composition and contractionary devaluations: output effects of real exchange rate shocks in semi-industrialised countries, Cambridge Journal of Economies, 32: 83-109.
• BLECKER, R. A. ve Razmi, A. (2010). Export – led growth, real exchange rates and the fallacy of composition”, Derleyen: Mark Setterfield, Handbook of Alternative Theories of Economic Growth, (ss. 379-396), Cheltenham ve Northampton, Edward Elgar.
• BROSSARD, O. ve Moussa, I. (2016). Is there a fallacy of composition of external R&D? An empirical assessment of the impact of quasi-internal, external and offshored R&D, Journal of Industry and Innovation, 23(7): 551-574.
• DEMİR, Ö. (der.), (2018). Uluslararası Politik Ekonomi, Eskişehir: AÖF Yayınları.
• DEMİR, Ö. ve Acar, M. (2005). Sosyal Bilimler Sözlüğü, Ankara, Adres Yayınları.
• DEMİR, Ö. (2013). İktisat ve Ahlak, ikinci baskı, Ankara, Liberte Yayınları.
• DEMİR, Ö. (2018a). Akıl ve Çıkar: Davranışsal İktisat Açısından Rasyonel Olmanın Rasyonelliği, 2. Baskı, Bursa, Sentez yayınları.
• FAIN, R., Clavijo, F. ve Senheadji-Semlali, A. (1992). The fallacy of composition argument: Is it relevant for LDCs’ manufactures exports? European Economic Review, 36(4): 865-882.
• FINOCCHIARO, M. A. (2015). The fallacy of composition: Guiding concepts, historical cases, and research problems, Journal of Applied Logic, 32(2): Part B, 24-43.
• GIGERENZER, G. ve Goldstein, D. G. (1996). Reasoning the fast and frugal way: Models of Bounden Rationality, Psychological Review, 650-669.
• GOUGH, J. E. ve Daniel, M. (2009). The Fallacy of Composition, Derleyen: J. Ritola, Argument Cultures: Proceedings of OSSA 09, CD-ROM (ss. 1-10), Windsor, ON: OSSA.
• GOVIER, T. (2009). Duets, Cartoons, and Tragedies: Struggles with the Fallacy of Composition, Derleyen: F.H. van Eemeren, B. Garssen, Pondering on Problems of Argumentation, (ss. 91-104), Springer.
• GOVIER, T. (2014). A Practical Study of Argument, Enhanced Seventh Edition, New York, Cengage Learning.
• GWARTNEY, J. D., Straup, R. L., Sobel, R. S. ve Macperson, D. A. (2006). Economics: Public and Private, New York, Thoivision.
• HARDIN, G. (1968). The Tragedy of Commons, Science, 162: 1243-1248.
• HOAG, A. J. ve Hoag, J. H. (2006). Introductory Economics, Fourth ed. London: World Scientific.
• KAHNEMAN, D. (2011). Thinking, Fast and Slow, London: Penguin Books.
• KIRMAN, A. (1992). “Whom or What Does the Representative Individual Represent?” Journal of Journal of Economic Perspectives, 6(2): 117–136.
• KITROMILIDES, Y. ve Skouras, T. (2018). “The ‘Fallacy of Composition’ Market Failure: A Sufficient Reason for the Necessity of Macroeconomics and the Futility of Microfoundations”, https://www.landecon.cam.ac.uk/research/real-estate-and-urban-analysis/centres/ccepp/copy_of_ccepppublications/
• YIANNISTHANOSPAP ERFNL2.pdf, (Erişim Tarihi 18.3.2018).
• KREININ, M. E. (2007). Economics: An Introductory Text, Fifth ed. Boston: Pearson.
• LEBIENSTEIN, H. (2000). Tüketici Talep Teorisinde Bandwagon, Snob ve Veblen Etkileri, Çev. Muzaffer Demirci, İçinde, Derleyen Ömer Demir, Devlet Rekabet Mülkiyet ve İktisat, (ss. 249-284), Sakarya Değişim Yayınevi.
• MANDEVILLE, B. (1989). The Fable of the Bees, Londra: Penguin.
• MAYER, J. (2002). The Fallacy of Composition: A Review of the Literature, The World Economy, 25(6):875-94.
• MCKINNON, R. (2002). Social Risk Management: A Conceptual Fallacy of Composition, Risk Management, 4(2):21–31.
• ROBERTS, R. D. (2008). Tercih: Bir Serbest Ticaret ve Korumacılık Öyküsü, (çev. M. Acar), 5. baskı, Ankara, Liman yayınları.
• SAMUELSON, P. ve Nordhaus, W. D. (1992). Economics, 14. Baskı, New York ve London: McGraw-Hill.
• WOODS, J. (2013). Errors of Reasoning: Naturalizing the Logic of Inference, London, College Publications.