ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME TEKNİKLERİ İLE TÜRKİYE’NİN EKONOMİK PERFORMANSININ AVRUPA BİRLİĞİ ÜYE ÜLKELERİ İLE KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2013, Cilt: 35 Sayı: 2, 329 - 360, 12.03.2015

Fatma Urfalıoğlu , Tolga Genç

Öz

Bu çalışma Türkiye’nin Avrupa Birliği sürecinde ekonomik açıdan durumunun tespit edilmesi ve Çok Kriterli Kara Verme yöntemlerinin ekonomik veriler ile
uygulanabilirliğinin ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede
ikili karşılaştırmalar yaparak organizasyonların kriterler bazında skorlarını ortaya
koyma temeline dayanan ELECTRE (Elemination and Choice Translating Reality
English) yöntemi, önceden belirlenmiş tercih fonksiyonlarından yararlanarak ikili
karşılaştırma yapan PROMETHEE (The Preference Ranking Organization Method
for Enrichment Evaluation) yöntemi ve organizasyonların performanslarını pozitif
ideal çözüme yakınlığına göre sıralayan TOPSIS (Technique for Order Preference
by Similarity to Ideal Solution) yöntemi araştırmada kullanılmıştır. Bu yöntemlerle,
AB üye ve aday ülkeleri ile Türkiye’nin ekonomik performansları karşılaştırılmış ve
yöntemler hakkında ayrıntılı bilgiler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, ELECTRE, TOPSIS ve PROMETHEE.

COMPARISON OF THE ECONOMIC PERFORMANCE BETWEEN TURKEY AND THE EUROPEAN UNION MEMBERS WITH MULTI CRITERIA DECISION MAKING METHODS

Öz

The aim of this study is to determine the economic status of Turkey in the process of European Union and to put forth the applicability of economic data in Multi Criteria Decision Making (MCDM) methods. In this context, ELECTRE method which makes pairwise comparisons based on the criteria to present performance scores of organizations, PROMETHEE method that makes pairwise comparisons by using predetermined preference functions and TOPSIS method which outranks the alternatives according to the the proximity of the positive ideal solution, are used in this study. Turkey’s and EU member states’ economic performance are compared with MCDM methods and detailed information were given about the methods

Anahtar Kelimeler

Multi Criteria Decision Making, ELECTRE, TOPSIS ve PROMETHEE

Kaynakça

• ATICI, K.B., A., ULUCAN, “Enerji Projelerinin Değerlendirilmesi Sürecinde Çok Kriterli Karar Verme Yaklaşımları ve Türkiye Uygulamaları”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 27, Sayı 1, 2009, s.161-186.
• BRANS, J.P., “L’ingenierie de la decision: Elaboration d’instruments d’aide a la decision. La Methode PROMETHEE”, Universite Laval, Colloque d’aide a la Decision, Quebec, Canada, 1982, s.183-213.
• BRANS, J.P., P., VINCKE, “A Preference Ranking Organisation Method: The PROMETHEE Method for Multiple Criteria Decision Making”, Management Science, Vol.31, No.6, 1985, s.647-656.
• BRANS, J.P., P., VINCKE, B., MARESCHAL, “How to Select and How to Rank Projects: The PROMETHEE Method”, European Journal of Operational Research, Vol. 24, 1986, s.228-238.
• BRANS, J.P., B., MARESCHAL, “PROMETHEE Methods”, Multiple Criteria Decision Analysis: State of The Art Surveys, Der: Jose Figueira, Salvatore Greco ve Matthias Ehrgott, New York, Springer Science, 2005, s.163-196.
• BUCHANAN, J., P., SHEPPARD, Ranking Projects Using Electre Method, http:// orsnz.org.nz/conf33/papers/p58.pdf,ErişimTarihi (09.06.2013)
• BÜLBÜL, S., A., KÖSE, “Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, 27-29 Mayıs 2009.
• CHENG, M.F., G.H., TZENG, “Combining Grey Relation and TOPSIS Concepts for Selecting an Expatriate Host Country”, Mathematical and Computer Modelling, 2004, s.1-18.
• CHENG, S., C.W., CHAN, G.H., HUANG, “Using Multiple Criteria Decision Analysis for Supporting Decisions of Solid Waste Management”, Journal of Environmental Science and Health, Part A: Toxic/Hazardous Substances and Environmental Engineering, Vol. 37, No: 6, (2002), s.975-990.
• DAĞDEVİREN, M., “Decision Making in Equipment Selection: An Integrated Approach with AHP and PROMETHEE”, Journal Intell Manuf, Cilt. 19, 2008, s.397-406.
• DAĞDEVİREN, M., E., ERASLAN, “PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Tedarik- çi Seçimi”, Gazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt. 23, No.1, 2008, s.69-75.
• ERYÜREK, Ö.F., M. TANYAŞ, “Hata Türü ve Etkinlikleri Analizi Yönteminde Maliyet Odaklı Yeni Bir Karar Verme Yaklaşımı”, İstanbul Teknik Üniversitesi Mühendislik Dergisi, Cilt 2, Sayı 6, 2003.
• GILLIAMS, S., D., RAYMAEKERS, B., MUYS, J., VAN ORSHOVEN “Comparing
• Multiple Criteria Decision Methods to Extend a Geographical Information System on Afforestation”, Computers and Electronics in Agriculture, Vol.49, 2005, s.142-158.