Türkiye'de Çalışma Hayatında Kadın İstihdamı

Yıl 2012, Cilt: 32 Sayı: 1, 231 - 260, 20.03.2015

İlyas Karabıyık

Öz

Günümüzde işsizlik ve istihdam, sonuçları açısından toplumların en önemli sorun alanlarından birini oluşturmaktadır. Toplumsal refah ve kalkınma açısından bu sorunun çözümü önemli bir husustur. İstihdam sorunundan etkilenen kadın işgücünün çalışma hayatına dahil edilmesi, toplumsal kalkınmada önemli bir etkendir. Bu nedenle günümüzde kadın işgücünün yapısı ve kadın istihdamının önemi artmış bulunmaktadır. Kadın işgücünün mevcut durumunun ortaya konulması bu yönde izlenecek politikalara ışık tutacaktır. Bu çalışmada, konu ile ilgili literatür taraması yapılmış ve TÜİK verileri kullanılmıştır. İstatistikî veriler çerçevesinde kadın istihdamı bütün yönleriyle irdelenerek, Türkiye’de kadın işgücünün çalışma hayatındaki profili ortaya konulmuş, ekonominin genel yapısı ekseninde değerlendirilmeler yapılmıştır. Toplumsal kalkınma açısından kadın istihdamının önemli olduğu; ancak mevcut toplumsal yapı ve ekonomide izlenen politikalar münasebetiyle kadın istihdamının arzu edilen düzeyde artırılamayacağı sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

İşgücü, İstihdam, Kadın İşgücü, Kadın İstihdamı

Kaynakça

• ANSAL, H. ve diğerleri, Türkiye Emek Piyasasının Yapısı ve İşsizlik, İstanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları, Kasım 2000.
• BAùBAKANLIK KSGM, Kadın İstihdamı İçin Yeni Perspektifler ve Kadın İşgücüne Muhtemel Talep, Ankara, Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Nisan 2000.
• BAùBAKANLIK KSGM, Kadın ve Ekonomi, Ankara, Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Eylül 2008.
• BAùBAKANLIK KSGM, Türkiye’de Kadının Durumu, Ankara, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Aralık 2010.
• BERBER, M., ESER, B.Y., “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Ülke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, Cilt:10, Sayı:2 , Nisan 2008, ss.1-16.
• BİÇERLİ, M.K., Çalışma Ekonomisi, 4.Baskı, İstanbul, Beta Yayınları, Eylül 2007.
• ÇAKIR, Ö., “Türkiye’de Kadının Çalışma Yaşamından Dışlanması”, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı: 31, Temmuz-Aralık 2008, ss.25-47.
• ÇETİNKAYA, E., YILDIRIMALP, S. “Türkiye’de Kadınların Kayıt dışı İstihdamdaki Durumu”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 4-5, Kasım 2009 – ùubat 2010, ss.75-86.
• DAYIOöLU, M., KIRDAR, M.G., Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımında Belirleyici Etkenler ve Eğilimler, Çalışma Raporu:5, Ankara, DPT Yayınları, Mart 2010.
• DOöRAMACI, E., Türkiye’de Kadının Dünü ve Bugünü, Ankara, İş Bankası Yayınları, 1989.
• DPT, Binyıl Kalkınma Hedefleri Raporu Türkiye 2010, Ankara, DPT Yayınları, 2011.
• DPT, Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013), İşgücü Piyasası Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara, DPT Yayınları, Yayın No: 2709-ÖİK: 662, 2007.
• DPT, Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı: Eğilimler, Belirleyici Faktörler ve Politika Çerçevesi, Ankara, DPT Yayınları, Rapor No: 48508-TR, 23 Kasım 2009.
• DÜLGER, İ., Türkiye’de ùehirde Yaşayan Kadının Siyasi Haklarını Kullanma Eğilimleri, Ankara, DPT Yayınları, 1984.
• ECEVİT, Y., İşgücü Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği El Kitabı, Ankara, İùKUR, ùubat 2010.
• ECEVİT, Y., Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri, İstanbul, TÜSİAD Yayın No: TÜSİAD-T/2008-07/468, Temmuz 2008.
• ERDUT, T., “İşgücü Piyasasında Enformelleşme ve Kadın İşgücü”, Çalışma ve
• Toplum, 2005/3, ss.11-49.
• EUROPEAN COMMİSSİON, Employment in Europe 2010, , Luxembourg, Publications Office of the European Union, October, 2010.
• EVANS, M.D.R., KELLEY, J., “Trends in Women’s Labor Force Particitation in Australia: 1984-2002”, Social Science Research,Volume 37, Issue 1, 2008, pp.287-310.
• GHOSE,.A.K., ve diğerleri, Küresel İstihdam Sorunu, Çeviri Edit.: Ömer Faruk Çolak, Ankara, Efil Yayınevi, Mart 2010.
• GÜRSEL, S., ULUSOY, V., Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam, İstanbul, Yapı Kredi
• Yayınları, Ağustos 1999.
• HAZİNE MÜSTEùARLIöI, Aylık Ekonomik Göstergeler, Ankara, Haziran 2011.
• HOTAR, N., “Ekonomik Toplumsal Kalkınma ve Kadın İstihdamı”, TÜRK – İù Dergisi, Sayı: 392, Ankara, Mart 2011, ss.84-86.
• ILO, Decent Work and The Informal Economy. Report VI, , Geneva, International Labour Office, International Labour Conference, 90th Session2002.
• ILO, Global Employment Trends 2011, Geneva, International Labour Office,2011.
• ILO, Global Employment Trends 2012, Geneva, International Labour Office, 2012.
• IùIöIÇOK, Ö., XXI. Yüzyılda İstihdam ve İnsana Yakışır İş, Bursa, Ezgi Kitabevi, 2005.
• İùÇİ, Ö., GÖRGÜLÜ, H., “AB Sürecinde Türkiye’de Kadın İstihdamı”, http://cws.emu.edu.tr/en/conferences /2nd_int/pdf/ Oznur%20Isci%20&%20Hatice%20Gorgulu.pdf (29.06.2011).
• KARABIYIK, İ., “Türkiye’de İstikrar Politikaları ve İşsizlik”, İstanbul, İ.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2009, (Yayınlanmamış Doktora Tezi ).
• KARAGÖL, E.T., AKGEYİK, T., “Türkiye’de İstihdam Durumu: Genel Eğilimler”, Seta Analiz, Sayı:21, Mayıs 2010, ss. 3-27.
• KOCACIK, F., VGÖKKAYA, V. B., “Türkiye’de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”, C.Ü. İktisadi İdari Bilimler Dergisi, Cilt:6, Sayı:1, 2005, ss.195-219.
• KORAY, M., Sosyal Politika, Bursa, Ezgi Kitabevi, 2000.
• KURNAZ, I., “İstihdam Edilebilirliğin Önemi Açısından Eğitim–İstihdam İlişkisi ve Ankara Bölgesi İmalat Sanayi Uygulaması”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KURTSAN, M., “İş Hayatında Kadının Yeri ve Karşılaştığı Engeller” http://www.ba.metu.edu.tr/~manclub /yayinlar/glokal/insan_kaynaklari/kadin.html (01.07.2011)
• MEHMET, Ö., KILIÇ, C., Çalışma Ekonomisi Teorisi, Ankara, Gazi Kitabevi, Mayıs 2009.
• MİLLİ EöİTİM BAKANLIöI STRATEJİ GELİùTİRME BAùKANLIöI, Milli Eğitim İstatistikleri 2010-2011, http://sgb.meb.gov.tr/istatistik/meb _istatistikleri_orgun_egitim_2010_2011 (09.01.2012).
• MURAT, S., "AB Ülkelerinde ve Türkiye'de İşgücünün Yapısı", Prof.Dr. Nusret EKİN'e Armağan, Ankara, TÜHİS Yayın No:38, 2000, ss. 303–352.
• MÜTEVELLİOöLU, N., Antalya’da İstihdam ve İşsizlik, Antalya, Türkiye İş Kurumu – İİMEK Yayını, Mart 2011.
• OECD, Employment Outlook 2011, Paris, OECD Publishing, 2011.
• ÖZ, S., “Kadın İstihdamında Sınıfta Kaldık” Koç Üniversitesi, KULE Dergisi,
• Sayı:31, Bahar 2011, ss.20-23.
• ÖZBAY, F., “Kadınların Ev içi ve Ev dışı Uğraşlarındaki Değişme”, Kadın Bakış Açısından Kadınlar, Yay. Hazır.: ùirin Tekeli, İstanbul, İletişim Yayınları, 1995, ss.129-158.
• ÖZDEMİR, S., ve diğerleri, İşsizlik Sorununun Çözümünde KOBİ’lerin Desteklenmesi, İstanbul, İTO Yayınları, 2006.
• ÖZER, M., BİÇERLİ, M.K., “Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi”, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı:1, Eskişehir, 2003–2004, ss.55-86.
• SAYIN, A., Avrupa Birliği’nde Çalışma Yaşamında Kadın – Erkek Eşitliği: Türkiye Açısından Karşılaştırmalı Bir İnceleme, İstanbul, KEİG Yayınları, Aralık 2008.
• SOSYAL-İù SENDİKASI, 8 Mart’ın 100. Yıldönümünde Türkiye’de ve Dünyada Kadın Emeği ve İstihdamı Raporu Sosyal-İş Sendikası, Mart 2010.
• ùENER, Ü., “8 Martın 101. Yılında Kadınlar”, TEPAV Değerlendirme Notu, Mart 2011.
• TAYMAZ, E., Büyüme, İstihdam, Vasıflar ve Kadın İşgücü, Ankara, DPT Yayın., Mart 2010.
• TOKGÖZ, G., “Neoliberal Piyasa ve Muhafazakâr Aile Kıskacında Türkiye’de Kadın Emeği”, Kürerselleşme, Kriz ve Türkiye’de Neoliberal Dönüşüm, Der.: Nergis Mütevellioğlu, Sinan Sönmez, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, ùubat 2009, ss. 205 – 233.
• TOKGÖZ, G., Kriz Koşullarında Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İşgücü Piyasaları Raporu, ILO Ankara Ofisi, Aralık 2009.
• TOKGÖZ, G., Türkiye’de Kadın istihdamının Durumu, Ankara, Uluslararası
• Çalışma Ofisi, 2007.
• TUNA, O., YALÇINTAù, N., Sosyal Siyaset, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1999.
• TÜİK, İstatistiklerle Kadın 2010, Ankara, TÜİK Matbaası Yayınları, Yayın
• No:3518, Nisan 2011.
• TÜİK, İstatistik Göstergeler 1923–2009, Ankara, TÜİK Matbaası, Yayın No: 3493, Aralık 2010.
• TÜİK, İstatistik Göstergeler 1923-2010, Ankara, TÜİK Matbaası, Yayın No:3641, Aralık 2011.
• TÜİK, Hane Halkı İşgücü Araştırması 2010, Haber Bülteni, Sayı: 42, Ankara,
• TÜİK Yayınları, 1 Mart 2011.
• TÜİK, İşgücü İstatistikleri Veritabanı (1990-2010), tüik.gov.tr, (10.02.2012).
• TÜRK-İù, Türkiye’de Emek Piyasasında Kadınların Durumu, Ankara, TÜRK- İù Yayınları, 2005.
• TÜSİAD, Kadın – Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, İstanbul, TÜSİAD Yayınları, Yayın No: TÜSİAD-T/2000 -12/290, Aralık 2000.
• TÜSİAD, Türkiye’de İşgücü Piyasasının Kurumsal Yapısı ve İşsizlik. İstanbul, TÜSİAD Yayınları, Yayın No:2004-11/381, 2004.
• UùEN, ù., DELEN, M. G., “Eğitimli Kadınların Çalışma Hayatına İlişkin Tercihleri: İstanbul Örneği”, Kamu-İş Dergisi, Cilt:11, Sayı:4, 2011, ss. 127 – 182.
• YILMAZ, A., ve diğerleri, “Kamu Örgütlerinde Çalışan Kadın İşgörenlerin Çalışma Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (2), 2008, ss. 89 - 114.
• YILMAZ, F., “Türkiye’de Kadın Çalışanların Mesleki Sağlık ve Güvenlik Koşulları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 3 , Sayı: 13, 2010, ss.268 – 284.
• ZAİM, S., Çalışma Ekonomisi, 10.Baskı, İstanbul, Filiz Kitabevi, 1997.
• İnternet: http://www.sendika.org/yazi.php?yazi_no=29650, (12.01.2012).
• İnternet: http://www.tüik.gov.tr