VERGİLEMEDE ADALET İLKESİNİN ANAYASAL TEMELLERİ VE UYGULAMAYA YANSIMALARI: SEÇİLMİŞ OECD ÜLKELERİ AÇISINDAN KARŞILAŞTIRMALI BİR ANALİZ

Yıl 2013, Cilt: 34 Sayı: 1, 269 - 292, 18.03.2015

Musa Gök , Özgür Biyan , Sevda Akar

Öz

Bu çalışmada seçilmiş OECD ülkelerinde vergilemede adalet ilkesinin anayasal içeriklerini uygulamaya yansıtma düzeyleri irdelenmektedir. Araştırma kapsamında, seçilmiş ülkelerin vergilemede adaletin sağlanmasına yönelik anayasal ilkelerini uygulamaya yansıtma düzeyleri; vergi sistemlerinin genel yapısı, en az geçim indirimi ve ayırma ilkesi uygulamaları, vergi sistemlerinin artan oranlılık dereceleri, vergi ve transfer sistemlerinin yeniden dağıtım etkileri ve kayıt dışı ekonominin yaygınlığı açısından ele alınmıştır. Çalışma sonuçlarına göre, anayasalarında açıkça mali güce göre vergilendirme, sosyal devlet ve adil gelir dağılımı gibi ilkelere yer veren ülkeler ile bu ilkelere doğrudan yer vermeyen ülkeler arasında; gerek vergilemede adaleti sağlamaya yönelik tekniklerin uygulanması bakımından gerekse ülkelerin vergi ve transfer sistemlerinin gelir eşitsizliğini giderme düzeyleri açısından anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Anayasa, vergilemede adalet, gelir eşitsizliği, OECD ülkeleri, Türkiye

Kaynakça

• AKDOĞAN, A., Kamu Maliyesi, Gazi Kitabevi, Ankara, 2011.
• AKSOY, Ş., Kamu Maliyesi, 3. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1998.
• APAK, S., AB Ülkeleri ve Türkiye Anayasalarında Ekonomi, Maliye ve Finans Yazıları, 2008, Yıl. 22, Sayı. 79.
• ATEŞ, L., Vergilendirmede Eşitlik, Derin Yayınevi, İstanbul, 2006.
• BAŞARAN YAVAŞLAR, F., Gelir Vergilendirmesinin Temelleri, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2011.
• BORGE, L., RATTSO, J., “Income Distribution and Tax Structure: Empirical Test of the Meltzer-Richard Hypothesis”, European Economic Review, Vol. 48(4), 2004, ss. 805 – 826.
• EDİZDOĞAN, N., ÇELİKKAYA, Ö., GÜMÜŞ, E., Kamu Maliyesi, Ekin Yayıncılık, Bursa, 2011.
• EDİZDOĞAN, N., ÇELİKKAYA, A., Vergilerin Ekonomik Analizi, Dora Yayıncılık, Bursa, 2010.
• ERDEM, M., ŞENYÜZ, D., TATLIOĞLU, İ., Kamu Maliyesi, Ekin Kitabevi, Bursa, 2009.
• ERGİNAY, A., Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları, Ankara, 1990.
• JOURMAD, I., PISU, M., BLOCH, D., “Less Income Inequality and More Growth – Are They Compatible? Part 1. Mapping Income Inequality Across the OECD”, OECD Economics Department Working Paper, 2012, No. 924.
• KİRMANOĞLU, H., Kamu Ekonomisi Analizi, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• LIPSEY, R, G., STEINER, P. O., PURVIS, D.D., COURANT, P.N., İktisat 1, (Çev. Ömer Faruk Batırel V.D.), Bilim Teknik Yayınevi, İstanbul, 1963.
• NADAROĞLU, H., Kamu Maliyesi, Beta Yayıncılık, İstanbul,1996.
• ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD, Taxing Wages: Special Feature: Trends in Personel Income Tax and Employee Social Security Contribution Schedules, OECD Publishing, 2012.
• ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD, “Income Inequality and Growth: The role of Taxes and Transfers”, OECD Economics Department Policy Notes, 2012, No. 9.
• ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD, Growing Unequal? Income Distribution and Poverty in OECD Countries:, Paris, 2008. http://www.oecd.org/els/soc/41521804.pdf
• ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD, Revenue Statistics 1965 – 2011, 2012. http://www.oecd.org/tax/taxpolicyanalysis/revenuestatistics2012edition.htm
• ORGANISATION FOR ECONOMIC CO-OPERATION AND DEVELOPMENT, OECD, Reforming Personel Income Tax, Pociy Brief, 2006.
• OWENS, J., “Fundamental Tax Reform: The Experience of OECD Countries”,Presented at the 67th Annual Meeting of Tax Foundation Washington D.C., 2004, http://www.taxfoundation.org/files/67thnationalconfdoc1.pdf
• ÖNCEL M.., KUMRULU, A., ÇAĞAN, N., Vergi Hukuku, Turhan Kitapevi, Ankara, 2011.
• PISU, M., Less Income Inequality and More Growth – Are They Compatible, Part 5, Poverty in OECD Countries Economics Department Working Paper, No. 928, 2012, ss. 22
• SCHNEIDER, F., BUEHN, A., “Shadow Economies in Highly Developed OECD Countries: What Are the Driving Forces?” Discussion Paper, 2012, No. 6891
• ŞENER, O., Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi, Beta, İstanbul, 2010.
• THE WORLD BANK, Lessons of Tax Reform, Washington DC, 1991.
• TURHAN, S., Vergi Teorisi ve Politikası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1998.
• TÜRK, İ., Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi, 9. Baskı, Ankara, 2011.
• TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ ARAŞTIRMA MERKEZİ, Bazı Ülke Anayasalarındaki Ekonomik ve Mali Hükümler, 2011, https://yenianayasa.tbmm.gov.tr/docs/anayasada_ ekonomik_ve_mali_hukumler.pdf., (Erişim:12/11/2012)
• TÜRKİYE CUMHURİYETİ ADALET BAKANLIĞI, Avrupa Birliği Üyesi Bazı Ülkelerin Anayasaları, http://www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/anayasalar.htm, (Eri- şim:12/11/2012)
• ULUATAM, Ö., Kamu Maliyesi, İmaj Yayınevi, Ankara, 2011.
• VERBIST, G., “Redistributive Effect and Progressivity of Taxes: An International Comparison Across the EU Using Euromod”, Euromod Working Paper, 2004, EM5/04.
• YERELİ, A.B., ATA, A.Y., “Vergi Adaletine Ulaşma Yöntemleri Çerçevesinde Fayda İlkesinin Teorik Açıdan Değerlendirilmesi”, Maliye Dergisi, Sayı:161, 2011, ss. 21 – 32.
• www.tdk.gov.tr, (Erişim:12/11/2012)
• http://www.servat.unibe.ch/icl/, (Erişim:12/11/2012)
• http://confinder.richmond.edu/, (Erişim:12/11/2012)
• http://www.butce.org/dokumanlar/OECD.pdf, (Erişim:12/11/2012)
• http://stats.oecd.org/Index.aspx?QueryId=26068, (Erişim:12/11/2012)