FRANSIZ MERKANTİLİZMİNİN DİSİPLİNCİ İKTİDAR PROJESİ: BÜYÜK KAPATILMA

Yıl 2021, Cilt: 43 Sayı: 2, 253 - 265, 31.12.2021

Güneş Kurtuluş Mustafa İnci

https://doi.org/10.14780/muiibd.1052065

Öz

Fransa, merkantilist doktrinin en önemli temsilcilerinden biriydi. Bu kadar önemli olmasında hiç şüphesiz
dönemin maliye bakanı J.B. Colbert’in etkisi büyüktür. Öyle ki, Fransız merkantilizmi tarih boyunca
Colbertizm olarak anılmıştır. Colbert döneminde ülkede ekonomik gelişmenin sağlanması amacıyla daha
önce benzeri görülmemiş birtakım uygulamalar hayata geçirilmiştir. Bu uygulamalardan biri, verimli
olarak görülmeyen kişilerin Colbert yönetimi tarafından bazı kurumlara kapatılması olmuştur. “Büyük
Kapatılma” olarak adlandırılan bu sürecin en başından beri bilinçli bir proje olduğu savunulmaktadır. Buna
göre projenin amacı, tek tip insanlardan oluşan bir toplum modeli yaratmaktı. Fransa’da devlet bu projenin
kurgulanmasında ön planda olmuştur. Foucault on yedinci yüzyılda, iktidar kavramının ilişkisellikten
öte somut bir yönetim sanatına dönüşerek farklı bir iktidar biçiminin ortaya çıktığını ileri sürmektedir.
Çalışmanın amacı, Fransız merkantilizmi teorisini, Foucault’nun disiplinci iktidar kavramından hareketle
eleştiriye açmaktır. Bu kapsamda, dönemin maliye bakanı J.B. Colbert tarafından yönetilen Fransa
ekonomisi ile o dönemde yükselişe geçen kapatma kurumları arasındaki ilişki; Foucault’nun disiplinci
iktidar kavramı çerçevesinde değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Büyük Kapatılma, Colbertizm, Disiplinci İktidar, Foucault

THE DISCIPLINARY POWER PROJECT OF FRENCH MERCANTILISM: THE GREAT CONFINEMENT

Öz

France was one of the most important representatives of mercantilist doctrine. Undoubtedly, the Secretary
of the Treasury at the time, J.B. Colbert’s influence was great. So, French mercantilism has been called
Colbertism throughout history. In Colbert’s time, a number of unprecedented practices were implemented
in provision of economic development in the country. One of these practices was the closure of people
who were not seen as efficient to certain institutions by the Colbert administration. It has been argued that
the process called “The Great Confinement” was a conscious project from the beginning. The aim of the
project was to create a model of society consisting of one kind. In France, the state was at the forefront in
the construction of this project. Foucault argues that in the seventeenth century, a different form of power
emerged by transforming the concept of power into a concrete art of government rather than relationality.
The aim of the study is to open the French mercantilism theory to criticism based on Foucault’s disciplinary
power concept. In this context, the relationship between the French economy, which was managed by J.B.
Colbert, the Secretary of the Treasury at the time, and the seclusion practices was examined within the
scope of the literature. This review has been evaluated within the framework of Foucault’s disciplinary
power concept.

Anahtar Kelimeler

Colbertism, Disciplinary Power, Foucault, Great Confinement

Kaynakça

• Akay, A. (2016). Michel Foucault’da iktidar ve direnme odakları (3. baskı). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Aydemir, C. & Güneş, H. H. (2006). Merkantilizmin ortaya çıkışı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 136- 158.
• Charbit, Y. (2006). Les colonies Françaises au XVIIe siècle: mercantilisme et enjeux impérialistes Européens, revue Européenne des migrations internationales, 22(1), 1-16. https://journals.openedition.org/ remi/2724 (Erişim tarihi: 18.11.2020).
• Colyar, H. A. (1912). Jean-Baptiste Colbert and the codifying ordinances of Louis XIV. Journal of the Society of Comparative Legislation, 13(1), 56-86.
• Doğruer, E. (2009). Merkantilizm, farklı merkantilist anlayış ve uygulamaları etkileyen unsurların ülkeler bazında analizi Fransa: Jean Baptiste Colbert ve İngiltere: Sir Josiah Child’ın görüşleri temelinde bir karşılaştırma [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Foucault, M. (2006). Deliliğin tarihi (4. baskı) (M. A. Kılıçbay, Çev.). İstanbul: İmge Kitabevi.
• Foucault, M. (2011). Entelektüelin siyasi işlevi (3. baskı) (I. Ergüden, O, Akınhay ve F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2015a). Büyük kapatılma (4. baskı) (I. Ergüden ve F. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2015b). Biyopolitikanın doğuşu collège de France dersleri 1978-1979 (1. baskı) (A. Tayla, Çev.). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Foucault, M. (2019a). Özne ve iktidar (6. baskı) (I. Ergüden ve O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2019b). İktidarın gözü (5. baskı) (I. Ergüden ve O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hamitoğulları, B. (1982). Çağdaş iktisadi sistemler oluşum ve değişim aşamaları ile strüktürel ve doktrinal bir yaklaşım (3. baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Hobsbawm, E. J. (1954). The general crisis of the European economy in the 17th century. Oxford Journals, 5, 33-53.
• Hunt, E. K. & Lautzenheiser, M. (2019). İktisadi düşünce tarihi eleştirel bir perspektif (2. baskı) (V. U. Aslan, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Keskin, F. (2019). Özne ve iktidar. M. Foucault (2019a), Özne ve iktidar (6. baskı) içinde (s. 11-23). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Keynes, J. M. (2010). Genel Teori: İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi (2. baskı) (U. S. Akalın, Çev.). İstanbul: Kalkedon.
• Koç, A. (2018). Michel Foucault’nun “biyopolitika” kavramının teorik çerçevesi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 2(2), 193-218.
• Loh, P. & Shear, B. (2015). Solidarity economy and community development: emerging cases in three Massachusetts cities. Community Development, 46(3), 244-260.
• Özçağlar Eroğlu, H. (2016). Foucault’nun iktidarları. Amme İdaresi Dergisi, 49(2), 39-54.
• Rothbard, M. N. (2017). Jean-Baptiste Colbert and Louis XIV. https://mises.org/library/jean-baptiste-colbert-and-louis-xiv (Erişim tarihi: 11.12.2020)