Er-Revvas lakabıyla Meşhur Şair Muhammed Mehdî Bahauddîn es-Sayâdî'nin (h. 1220-1287/m. 1805-1870) Divanı "Mi'râcu'l-kulûb"ta yer alan Aşk Hikâyelerindeki "Aşk Acısı" Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2023, , 278 - 296, 19.03.2023

Samer Katea

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1242620

Öz

Bu araştırma Sûfî Şair Muhammed Mehdî Bahâüddîn er-Revvâs’ın kişiliği ve Osmanlı dönemi tasavvuf şairleri arasında ki konumunu tanıtmayı amaçlamaktadır. Araştırma çerçevesinde şairin hayat hikayesi, biyografi alanında eşsiz bir örnek sayılan, yazarı olduğu Hakikat’in Parıltıları adlı kitabında anlattığı gibidir.
Ravvas’ın düz yazı ve şiir alanlarında sayısız eseri olmasına rağmen araştırmacıların ilgisinden yeterli payı alamadığına dair düşüncelerimiz bizi bu araştırmayı yapmaya teşvik etti. Bunun başlıca sebebi kendi döneminde ki bilinirliğinin oldukça az olmasıdır.
Bu incelemede şairin hayatında doğumundan gençlik yıllarına, yaşlılığından öğrenciliğine kadar en önemli süreçleri hakkında konuştuk. Ardından hayatında ki iki önemli merhaleyi inceledik. İlki: Şeriat hükümleri noktasında ki duruşunu sağlamlaştıran şeriat ilmi öğrenciliğidir. İkincisi ise kişiliğine ve şiirlerine adeta bir mühür gibi vurulan ve tasavvufi bir karakter oluşturan sufilik yolculuğudur. Sonrasında şairin, aralarında kendi hayat hikayesini yazdığı ( Hakikat’ın Parıltıları) adlı kitabınında bulunduğu en önemli düz yazı eserlerinden ve içine tasavvuf görüşünü yerleştirdiği (Kalplerin Miracı) adlı en meşhur şiir divanından bahsettik.

Anahtar Kelimeler

özgeçmişi, er-Revvâs, sufilik seyahati, Bevariku-l hekaik, Mi

لَواعجُ الحبّ عند الشاعر محمد مهدي بهاء الدين الصَّيادي الشهير بالرَّواس قراءة في باب (الغراميّات) من ديوان (معراج القلوب)

Öz

يهدف هذا البحث إلى التعريف بشخصية الشاعر الصوفي محمد مهدي بهاء الدين الصيادي الشهير بالرَّوّاس، والتنويه بمكانته بين شعراء التصوف في العصر العثماني. من خلال الحديث عن سيرة حياته اعتمادًا على ما دوّنه في كتابه (بوارق الحقائق) الذي يُعدُ نموذجا فريدا لفنِّ السيرة الذاتية لشاعرٍ صوفيّ، آثر الخفاء على الظهور، إمعاناً منه في الزهد بما في أيدي الناس. وقد شجّعنا على كتابة هذا البحث اعتقادنا أن الرواس لم ينل نصيبا من عناية الباحثين، مع غزارة إنتاجه الشعري والنثري، ويرجع السبب في ذلك إلى قلّة شهرته في عصره، وزهده في الدنيا وانقطاعه عن أهلها، فخملَ ذِكرُه بين الناس على الرغم من عُلوِّ كعبه في فنّ الشعر. وقد وقف البحث على أهم مراحل حياة الشاعر من مولده إلى نشأته الأولى، وعرّفنا بشيوخه وتلامذته، ثم تحدّثنا عن مرحلتين في حياته: الأولى في طلبه للعلم الشرعي الذي مكّنه من الوقوف على الضوابط والأحكام الشرعية، والثانية في سياحته الصوفية التي طبعت شخصيته وشعره بطابع العرفان والتصوف، وذكرنا أهمَّ مؤلفاته النثرية وهو كتاب (بوارق الحقائق) الذي قصّ فيه سيرته الذاتية، وأشهر دواوينه الشعرية المسمّى (معراج القلوب) الذي أودعه رؤيته الصوفية، وقسّمه إلى سبعة أبواب فريدة، اخترنا منها باب (الغراميّات) لنسلّط الضوء على لواعج الحب عند الرواس، ووصفه معاناة الوجد وآثار العشق، بأسلوب بديع شائق يشفّ عن نفس عاشقة توّاقة لرؤية الأحبّة.

Anahtar Kelimeler

özgeçmişi, er-Revvâs, sufilik seyahati, Bevariku-l hekaik, Mi

Kaynakça

• ʻAbdulhakîm ʻA.(Ed.). Yayın yeri yok: Yayın evi yok.
• el-Bîtâr, Abdurrezzâk (1993). Hulyetu’l-Beşer, Muhammed Behcet (Ed.). Beyrut: Dâr Sâdır.
• el-Feyrûzâbâdî (1994). el-Kâmusu’l-Muhît. Beyrut: Dâru’r-Risâle.
• er-Revvâs, Muhammed Mehdî (1968). Bâriku’l-Himâ ve Keşfu’l-Ğayn ʻani’l-ʻAyn.
• er-Revvâs, Muhammed Mehdî (1980). Bevâriku’l- Hakâik. Trablus: Yayın evi yok.
• er- Revvâs, Muhammed Mehdî (1986). Divânu Miʻrâci’l-Kulûb. ʻAbdulhakîm ʻAbdulbâsit (Ed.).
• er- Revvâs, Muhammed Mehdî (1985). Faslu’l-Hitâb. Libya: Mektebetu’n-Necâh.
• er- Revvâs, Muhammed Mehdî (1068). Rafrefu’l- ʻİnâye. ʻAbdulhakîm ʻAbdulbâsit (Ed.). Yayın yeri yok: Yayın evi yok.
• er- Revvâs, Muhammed Mehdî (1997). Tayyu’s-Sicl. Hasan ʻAbdulhakîm (Ed.). Şam: Dâru’l-Beşâir.
• es-Sayâdî, Muhammed Ebu’l-Hudâ (2001). Vesîletu’l-ʻÂrifîn. Mahmûd ed-Durra (Ed.). Şam: Yayin evi yok
• et-Tirmizî, Muhammed b. ʻÎsâ (1999). El-Câmiʻ, Amman: Dâru Beyti’l-Efkâr.
• Kahhale, ʻU. (1957). Mucemu’l-Müellifîn, Şam: el-Mektebetu’l-ʻArabiyye.