Watên Nîşanên Zatê Xudê di Helbesta Cizîrî de (Melayê Cizîrî'nin Divanı’nda Allah'ın Zatının Nişanelerinin Anlamı)
Öz
The Poetry Diwan of Mella Jiziri is one of the
antiques of the classical Kurdish literature. It demonstrates the genius
of the poet Malla Jiziri reflecting a fantastic harmony between form and
content, through the consistency between his artistic images and his thoughts. Considering
the distributional and contextual approaches, this short research explores some
symbols and signs of Sufism in his poetry including circle, light, and numbers.
The circle refers to God, because the circle is a
closed unity with no starting and ending. The circle also represents the center
of the universe and creation. The gyro appears in various forms in Jiziri’s poetry:
through the portrayal of the lovers with their dancing ring and the lovers who
represent the state of the circling planets. He sees the upper world including
the angels, planets, shining sun, shining moon and the bright stars within
the light of this love.
There are scenes that contradict the previous scenes
in which the ring forms intensify and intertwine with the harsh features of the
beloved through the ripples of the beloved's hair, the crooked zigzag, the
crooked bangs, and the iron-clad silhouette of the bird hunt. According to his
imagine it is the poisonous scorpion that could bite and kill him. Her
eyebrows were like a bow that shoved his arrows in the beloved to heart tears
him apart. The light and its sacred curbs by Mella Jiziri appear through the
beauty of the beloved and its bright radiance so that God is represented by it
too.
Mella Jiziri sees
that the fire reflects the attribute of holiness, which makes him to worship
that fire because he believes that light is derived from the fire of Mount Tor,
which was assigned to the Prophet Moses. The fire is sacred to Jiziri, because
it symbolizes the medallions: first is the light, and the second is the symbol
of purification.
Kaynakça
- Hîlmî, M. M. (1985). İbnu’l-Farid we’l-Hubbu’l-İlahî. Qahîre: Daru’l-Me’arif Tûwinî, E. (2006). “Remziyetu’l-Eşkal we Rûhaniyatuha fî’l-Îmare we’l-Funûn”. el-Meda Seqafî. Jimar: 627. Zivingî, E. (1987). El-Eqdu’l-Cewherî fî Şerhi Dîwanu’l-Şeyxu’l-Cezerî. Metbe’etu’s-Sebbah. el-Ecem, R. (1999). Mewsû’atu Mustelehati’t-Tesewwufî’l-İslamî. Mektebetu’l- Lubnan. El-Kaşanî, E. (1992). Mu’cemu’l-Istilahatu’l-Sûfî. Tehqîq: Ebdu’l-Al Şahin. Qahîre: Daru’l-Menar. Nesr, A. C. (1978). Er-Remzu’ş-Şi’rî ‘İnde’l-Mutesewwife. Beyrût: Daru’l-Endelûs, Daru’l-Kindî.- ابه انفارض وانحب الإنه ،ٍ محمد مصطف حهم ،ٍ دار انمعارف، انقاهرة، ط 11002 ، - حى ىَ ،ٍ عه .ٍ رمس تَ الأشكال وروحاو اُحها ف انعمارة وانفىىن، انمدي انثقاف ،ٍ انعدد 211- ، 7891 . ص: 124 ، زفىك ،ٍ أحمد به انملا محمد. انعقد انجىهر ف شرح د ىَان انش خُ انجسر ،ٌ مطبعت انصباح، ط 1،719،118 ،513،780 ،794،28 ،153 ،119،49،42،503 ،80 ،371 ،525-523 ،301،313 ،101 ،789 ،109307 ،381،272 ،305 ،124 ،375 ،785 ،192 ،172 ،14 ،217،142،21 ،790 ،197 ،171 ،717 ،710 ،50- انعجم ، رف كُ. مىسىعت مصطهحاث انخصىف الإسلام ،ٍ مكخبت نبىان واشرون، 7888 . ص 8- . انكاشاو ،ٍ عبد انرزاق. معجم اصطلاحاث انصىف ،ٍ - ححق كُ وحعه كُ: عبد انعال شاه هُ، دار انمىار، انقاهرة، 7881.
Öz
Cayır, çeşitli şekillerde Cizîrî şiirinde görülür:
Sevgililerin dans halkalarıyla ve gezegenlerin gezegenin durumunu temsil eden
sevgililerin canlandırmasıyla. Melekler, gezegenler, parlayan güneş, parlak ay
ve parlak yıldızları da içeren bu üst dünyayı görür.
Halka biçimlerinin
yoğunlaştığı ve sevgililerin sert özellikleriyle iç içe geçmiş önceki
sahnelerle çelişen sahneler var; sevilen saçların dalgalanmaları, eğri zikzak,
çarpık patlamalar ve kuş avının demir kaplı silueti gibi. Onun hayal gücüne
göre, onu ısırıp öldürebilen zehirli akreptir. Kaşları sevgilileriyi iterek
yürek parçalayan bir yayın oklarını gibiydi.
Mella Cizîri'nın ışığı
ve kutsal sınırları, kişinin güzelliği ve onun parlak parlaklığı ile görünür ki
bu da Tanrı’nın temsilidir.Melayê Cizîrî, yangının kutsallığın özelliklerini
yansıttığını ve buda kendisinin o ateşe tapmasını sağladığını ve bu ışığın Hz.
Musa'ya tayin edilen ateş Tûr dağından geldiğine inandığını görür. Yangın,
Jizir'i için kutsaldır, çünkü madalyonları simgeler: bir yönü ışık, ikincisi
arınmanın sembolüdür.
Kaynakça
- Hîlmî, M. M. (1985). İbnu’l-Farid we’l-Hubbu’l-İlahî. Qahîre: Daru’l-Me’arif Tûwinî, E. (2006). “Remziyetu’l-Eşkal we Rûhaniyatuha fî’l-Îmare we’l-Funûn”. el-Meda Seqafî. Jimar: 627. Zivingî, E. (1987). El-Eqdu’l-Cewherî fî Şerhi Dîwanu’l-Şeyxu’l-Cezerî. Metbe’etu’s-Sebbah. el-Ecem, R. (1999). Mewsû’atu Mustelehati’t-Tesewwufî’l-İslamî. Mektebetu’l- Lubnan. El-Kaşanî, E. (1992). Mu’cemu’l-Istilahatu’l-Sûfî. Tehqîq: Ebdu’l-Al Şahin. Qahîre: Daru’l-Menar. Nesr, A. C. (1978). Er-Remzu’ş-Şi’rî ‘İnde’l-Mutesewwife. Beyrût: Daru’l-Endelûs, Daru’l-Kindî.- ابه انفارض وانحب الإنه ،ٍ محمد مصطف حهم ،ٍ دار انمعارف، انقاهرة، ط 11002 ، - حى ىَ ،ٍ عه .ٍ رمس تَ الأشكال وروحاو اُحها ف انعمارة وانفىىن، انمدي انثقاف ،ٍ انعدد 211- ، 7891 . ص: 124 ، زفىك ،ٍ أحمد به انملا محمد. انعقد انجىهر ف شرح د ىَان انش خُ انجسر ،ٌ مطبعت انصباح، ط 1،719،118 ،513،780 ،794،28 ،153 ،119،49،42،503 ،80 ،371 ،525-523 ،301،313 ،101 ،789 ،109307 ،381،272 ،305 ،124 ،375 ،785 ،192 ،172 ،14 ،217،142،21 ،790 ،197 ،171 ،717 ،710 ،50- انعجم ، رف كُ. مىسىعت مصطهحاث انخصىف الإسلام ،ٍ مكخبت نبىان واشرون، 7888 . ص 8- . انكاشاو ،ٍ عبد انرزاق. معجم اصطلاحاث انصىف ،ٍ - ححق كُ وحعه كُ: عبد انعال شاه هُ، دار انمىار، انقاهرة، 7881.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2017 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ağustos 2017 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2017 |
ISSN: 1309-6087, e-ISSN: 2459-0711
Mukaddime is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).