ANADOLUYLA TANIŞAN TÜRKLER'E KÜLTÜR TARİHİ AÇISINDAN BAKIŞLAR

Yıl 2013, Sayı: 8, 13 - 36, 01.08.2013

Emine Sonnur Özcan

Öz

A Cultural Historical Approach to the Arrival of Turks to Anatolia What sort of a picture does the Turks coming from Middle Asia and meeting with the Anatolian people present when considered from a cultural historical approach? The picture presented in this paper is mainly based on chronicles of Anatolian people who met the Turks and oral sources of Turks which were later translated to the written form. The most important difficulty we faced while writing this article was the fact that the sources mentioned have mostly political and legendary contents rather than cultural ones. However, we tried to trace the few cultural historical traces hidden among the lines of political history. In a similar manner, we tried to elucidate and describe the legendary elements and metaphors which were probably based on a practice or reality.

Anahtar Kelimeler

Turks, cultural history, Medieval Anatolia, Alparslan, Tugrul Bey, Meliksah, nomad life, gaza.

ANADOLUYLA TANIŞAN TÜRKLER'E KÜLTÜR TARİHİ AÇISINDAN BAKIŞLAR

Öz

Orta Asya‟dan gelip Anadolu halklarıyla tanışan Türkler, kültür tarihi açısından ele alındığında nasıl bir fotoğrafla karşılaşırız? Bu makaleyle çekilen fotoğraf temel olarak Türkleri karşılarında bulan Anadolu halklarına ait kronikler ve Türklerin sözlü tarihlerinin daha sonraki yüzyıllarda yazıya aktarılmış kaynaklarına dayanmaktadır. Anılan kaynakların kültür tarihinden ziyade siyasi ve efsanevi izler taşıyor olması bu çalışma ortaya koyulurken karşılaşılan en büyük güçlüklerdir. Buna rağmen elden geldiğince siyasi tarih satırları arasına sıkışmış çok az miktardaki kültür tarihi unsurunun izi sürülmüş, efsanevi unsurlar ve metaforların hangi gerçekliğin soyutlaştırılmasıyla elde edildiği anlaşılmaya ve anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkler, kültür tarihi, Ortaçağ Anadolu‟su, Alparslan, Tuğrul Bey, Melikşah, konargöçer hayat, gaza.

Kaynakça

• Abu’l-Farac Tarihi (1999). (Ö.R. Doğrul, Haz.). TTK Yayınları: Ankara.
• Anna Kommena (Tarihsiz), Alexiad (B. Umar, Çev.). İnkılap Kitabevi: İstanbul. Âşıkpaşaoğlu. (1949). Tevârîh-i Âl-i Osman (N. Atsız, Haz.). Türkiye Yayınevi: İstanbul.
• Âzîmî Tarihi. (2006). (A. Sevim Haz.). TTK Yayınları: Ankara.
• Bedrosyan, R. (1979). The Turco-Mongol invasions and the lords of Armenia in the 13-14th centuries (R. Bedrosian's Ph.D. Dissertation). Columbia University; http://www.rbedrosian.com/atmi1.htm
• Cahen, C. (1994). Osmanlılardan önce Anadolu’da Türkler (Y. Moran, Çev.). eYayınları: İstanbul.
• Cevad Ali (2001). Tarihu’l-Arab Kable’l-İslâm, Dâru‟l-Sâkî: Beyrut.
• Dânişmendnâme. (2004). (Haz. N. Demir). Akçağ Yayınları: Ankara.
• The Georgian Chronicle (1991). (R. Berdosian, Çev.). New York; http://rbedrosian.com/gc1.htm
• Hetum Tarihi, (Tarihsiz). [History of the Tartars, The Flower of Histories of the East];http://rbedrosian.com/hetumint.htm İbn Battûta Seyahatnâmesi (2004). (A.Sait Aykut, Çev.) YKY: İstanbul.
• İbnü’l-Adîm, Seçmeler (1989). (A. Sevim, Çev.). TTK Yayınları: Ankara.
• İbnü’l-Adîm. (1998). (A. Sevim, Haz.). TTK Yayınları: Ankara.
• Kaymaz, N. (1993). Malazgirt savaşı ile Anadolu‟nun fethi. Malazgirt Armağanı (İçinde). TTK Yayınları: Ankara.
• Köymen, M. A. (1986). Tuğrul Bey, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: Ankara. el-Mes‟ûdî (1893). Kitâbu’t-Tenbîh ve’l-İşrâf, Brill.
• Patmut’iwn Aristakisi Lastivertc’woy (1963). (R. Berdosian, Çev.). Erevan;http://rbedrosian.com/alint.htm
• Saltuknâme. (1987). (Ş. H. Akalın, Haz.). Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: Ankara.
• Sevim, A. (2000). Anadolu’nun Fethi. TTK Yayınları: Ankara.
• The Chronicle of Smbat Sparapet. (1956). (R. Berdosian, Çev.). Venice;http://rbedrosian.com/cssint.htm
• Turan, O. (2004). Selçuklular zamanında Türkiye. Ötüken Neşriyat: İstanbul. Umar, B. (1998). Türkiye halkının ortaçağ tarihi. İnkılap Yayınevi: İstanbul. Urfalı Mateos Vekayinâmesi ve Papaz Grigor’un Zeyli. (2000). (H.D. Andreasyan, Çev.). TTK Yayınları: Ankara.
• Yinanç, M. H. (1944). Türkiye Tarihi, Selçuklular Devri. İstanbul Üniversitesi Yayınları: İstanbul.