SÜRYANİLERİN MANTIK İLMİNE KATKILARI

Yıl 2013, Sayı: 7, 1 - 21, 01.07.2013

İbrahim Çapak

Öz

The Syriac Contribution to the Science of Logic After Aristotle had written his seminal works about logic, the subject was developed further by Stoic philosophers who dealt with conditional propositions and conditional comparisons in great detail. Syriac-speaking authors also made contributions to logic by writing commentaries on Aristotle‘s works. This article consists of two parts. It briefly mentions the views of Aristotle who was primarily responsible for the systematisation of the science of logic. Then it presents a survey of works on logic by Syriacspeaking authors and explores some themes in greater depth.

Anahtar Kelimeler

Logic, aristotle, syriac, categories, analytics.

SÜRYANİLERİN MANTIK İLMİNE KATKILARI

Öz

Aristoteles ve ondan sonraki Stoacı filozoflar mantıkla ilgili önemli eserler vermiş, bu alana katkıda bulunmuşlardır. Örneğin Stoacı filozoflar, şartlı önerme ve şartlı kıyaslar üzerinde ayrıntılı bir şekilde durmuşlardır. Süryani mantıkçılar da Aristoteles‘in eserlerine şerhler yazarak mantığın gelişmesine katkıda bulunmuşlardır. Bu çalışmada öncelikle mantık ilminin sistemleştiricisi olan Aristoteles‘in kısaca mantık hakkındaki görüşlerine değinerek Süryanilerin mantık külliyatı ve bazı Süryani âlimlerin mantık hakkındaki görüş ve eserlerine değinmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Mantık, aristoteles, asur âlimleri, kategoriler, analitikler

Kaynakça

• Bilen, O. (2001). Mantık ile gramer ilişkisi üzerine iki görüş. D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi. Sayı XIII-XIV.
• Çapak, İ. (2011). Porphyrios ve İbn Sina mantığında tümeller. Ankara: Elis Yayınları.
• Çapak, İ. (2004). İslam dünyasındaki ilk mantık çalışmalarına genel bakış. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı 9.
• Çetinkaya, B. A. (2006). İslam felsefesinin ilk inşacıları Urfalı ve Harranlı mütercimler. I. Uluslararası Katılımlı Bilim, Din ve Felsefe Tarihinde Harran Okulu Sempozyumu. Konya: Şelale Matbaası.
• Doru, N. (2005). Süryanilerde felsefe akademileri. Süryanilik ve Süryaniler II (Haz. Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli). Ankara: Orient Yayınları.
• Doru, N. (2005). Süryani filozofların İslam felsefesine katkıları. Süryanilik ve Süryaniler II (Haz. Ahmet Taşğın, Eyyüp Tanrıverdi, Canan Seyfeli). Ankara: Orient Yayınları.
• Doru, N. (2007). Doğu’da Batı’ya köprü Süryaniler felsefe ve çeviri geleneği. Ankara: Dip Not Yayınları.
• Hayes, E. R. (2005). Doğu - Batı Asur/Süryanilerin kurduğu Urfa Akademis (Çev., Yaşar Günenç). İstanbul: Yaba Yayınları.
• Efrem İsa Yusif (2007). Mezopotamya’nın bilim öncüleri Süryani tercüman ve filozoflar (Çev. Mustafa Arslan). İstanbul: Doz Basım Yayın. Fârâbî. (1990). İhsa’ül-Ulu (Çev. Ahmet Ateş). İstanbul: MEB.
• Gutas, Dimitri (2003). Yunanca düşünce Arapça kültür (Çev. Lütfü Şimşek). İstanbul: Kitap Yayınevi.
• İbn Ebi Useybia (Trhs.). Uyûnu’l-enba’ fî tabakâti’l-etibbâ. Beyrut: Dâru‘lMektebeti‘l-Hayât. Kayacık, A. (2010). Mantık tarihinden bir sayfa: Yahya b. Adi. İslami İlimler Dergisi. Yıl: 5. Sayı: 2.
• Keklik, N. (1969). İslam mantık tarihi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi. Nicholas, Rescher (1964). The development of Arabic logic. London: University of Pittsburgh Press.
• Öner, N. (1986). Klasik mantık. Ankara: Bilim Yayınları.
• Özpilavcı, F. (2009). Ebü‘l-Ferec İbnü‘t-Tayyib‘in Eisagoge şerhi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı 19.
• Porphyrios (1986). Isagoge (çev. Betül Çotuksöken). İstanbul: Remzi Kitapevi
• Ülken, H. Ziya (1997). Uyanış devirlerinde tercümenin rolü. İstanbul: Ülken Yayınları.