CEVRİ ÇELEBİ'YE NİSPET EDİLEN HFIZ-I ŞİRAZİ GAZELİ ŞERHİ

Yıl 2012, Sayı: 6, 51 - 70, 01.06.2012

Turgay Şafak

Öz

Osmanlı coğrafyasında en çok okunan ve eseri yaygın olan şairlerin başında gelen Hafız-ı Şirazî’nin divanı pek çok kez tercüme ve şerhedilmiştir. Bu şerhlerden bazıları bütün divanı kapsarken bazıları ise sadece bir gazel ve bir beyitle de sınırlıdır. Genellikle tasavvufi bir yaklaşımla şerhedilmiş olan Hafız divanının ilk gazeli 17. Yüzyıl şairlerinden olan Cevri Efendi tarafından yine tasavvufi şerh geleneğine uygun olarak şerhedilmiştir. Bugüne kadar sadece matbu nüshası olan eserin Cevrî’ye ait olmadığı iddia edilmekteydi ama bizim ulaşmış olduğumuz bir yazma nüsha eserin Cevrî’ye ait olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

-

CEVRİ ÇELEBİ'YE NİSPET EDİLEN HFIZ-I ŞİRAZİ GAZELİ ŞERHİ

Öz

Osmanlı coğrafyasında en çok okunan ve eseri yaygın olan
şairlerin başında gelen Hâfız-ı Şirazî‟nin divanı pek çok kez
tercüme ve şerh edilmiştir. Bu şerhlerden bazıları bütün
divanı kapsarken bazıları ise sadece bir gazel veya bir
beyitle de sınırlıdır. Genellikle tasavvufi bir yaklaşımla şerh
edilmiş olan Hâfız divanının ilk gazelinin bir başka şerhi 17.
yüzyıl şairlerinden olan Cevrî Efendi‟ye nispet edilmektedir.
Tasavvufi şerh geleneğine uygun olarak şerh edilmiş olan bu
eserin bugüne kadar sadece matbu nüshası bilinmekteydi.
Bizim tespit etmiş olduğumuz yazma nüshada Cevrî‟nin
kaleminden çıktığı belirtilmektedir. Ancak dönemin meşhur
hattatlarından olan Cevrî‟nin istinsah ettiği eserlerden biri
olma ihtimali de oldukça fazladır. Bu çalışmada Cevrî‟ye
nispet edilen bu eserin ilim dünyasına tanıtılması
hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hâfız-ı Şirazî, Cevrî Efendi, Şerh, Divan şiiri, Şerh geleneği

Kaynakça

• Ayan, H. (1981). Cevrî: hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve divanının tenkidli metni. Erzurum: Erzurum: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi.
• Ayar, M. T. (2007). Hâfız-ı Şirazî‟nin bazı gazellerine şerh tekniği açısından Sûdî ve Konevî‟nin yaklaşım tarzları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Bursalı Mehmet Tahir. (1333). Osmanlı Müellifleri. (1-3 cilt) İstanbul: Matbaa-ı Amire.
• Devvanî, C. (1373 h.ş.). Nakd-i Niyazi der şerh-i du beyt ve yek gazel ez hace Hâfız Şirazî. (Hüseyin Muallim, haz.). Tahran; İntişarat-ı Emir Kebir.
• Ergun, S. N. (1936). Türk Şairleri.(1-3 Cilt) [y.y.]
• Genç, İ. (2000). Esrar Dede: Tezkire-i şuara-yı mevleviyye : inceleme, metin, Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi.
• Gölpınarlı, A. (1931). Melamilik ve Melamiler. İstanbul: Devlet Matbaası.
• Güleç, İ. (2004). Türk Edebiyatında Cezire-i Mesnevi Şerhleri” Osmanlı Araştırmaları: The Journal of Ottoman Studies, XXIV s. 159–179.
• Gümüş, S. (2006). Cevrî İbrahim Çelebi ve Hilye-i Çihar-Yar-ı Güzin adlı eseri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Gümüş, Z.(2009). Mesnevî‟ye Cevrî‟nin Manzum Şerhi: Hall-i tahkîkât, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/6, 231-250
• Hidayetoğlu, S. (1986). Cevrî‟nin Aynü‟l-Füyûz adlı eserinin tenkildi metni. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Kolunsağ, İ. (2012). Derviş Hâfız Abdülkadir Galebe-i Sultan-ı Aşk (metin- inceleme). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal bilimler enstitüsü, İstanbul.
• Muallim Naci. (1986). Osmanlı Şairleri, (Cemel Kurnaz, haz.). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
• Naima, M. (1281). Naima Tarihi: Ravzatü'l-Hüseyn fi hulasati ahbari'l- hafikeyn. İstanbul: Matbaa-ı Amire.
• Şeyh Gâlib. (1994). Şeyh Galib Divanı (Muhsin Kalkışım, haz.) Ankara: Akçağ Yayınları.
• Şükri-i Bitlisi. (1997). Selimname (Mustafa Argunşah, haz.). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları.
• Yümni, M. E. (1337). Kitab-ı Cezbe-i Aşk: Tahmis-i Yümni ber Divan-ı Hâfız-ı Şirazî, İstanbul: Matbaa-ı Amire.