MARDİN'DEKİ TARİHİ KÖPRÜLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 2, 97 - 118, 01.02.2010

İrfan Yildiz&erkan Koç

Öz

Anahtar Kelimeler

-

MARDİN'DEKİ TARİHİ KÖPRÜLER ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Mardin ilk çağlardan günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Bu medeniyetlerden günümüze çeşitli mimari eserler kalmıştır. Bu yapıların önemli bir grubunu oluşturan köprülerden Mardin ilinin sınırları içerisinde günümüze ulaşan sekiz köprü ele alınmıştır. Köprülerden ikisi Kızıltepe’de, üçü Savur’da ikisi Nusaybin’de biri ise Dargeçit’de yer almaktadır. Bunlar Roma, Artuklu ve Osmanlı dönemlerinde inşa edilmiş olup, her bir yapı dönemlerinin mimari özelliklerini üzerinde taşımaktadır. Dara I. Köprü ve Dara II. Köprü Roma dönemine ait eserlerdir. Kızıltepe İlçesi’ndeki Dunaysır Köprüsü ile Harzem Köprüsü, Artuklu döneminde inşa edilmiştir. Savur İlçesi’nde bulunan Başkavak (Ahmedi) Köyü Köprüsü, Hisarkaya Köyü Köprüsü, Sürgücü Ahmet Ağa Köprüsü ile Dargeçit İlçesi’ndeki, Dargeçit Köprüsü ise, Osmanlı döneminden kalmadır. Yapılan bu çalışma kapsamında sekiz köprü kısaca tanıtılmış ve bunların köprü mimarisi içerisindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Köprü, Kemer, Selyaran, Korkuluk, Tempan

Kaynakça

• Abdülgani Efendi, (1996). Mardin tarihi (B. Zengin, Çev.). Ankara: Mardin Valiliği.
• Ahunbay, M. (1991). Dara-Anastasiopolis 1990 yılı çalışmaları. XIII. Kazı Sonuçları Toplantısı, I, 197–203.
• Ahunbay, M. (2005). Antik Mardin. Taşın Belleği Mardin, 41–74.
• Boran, A., ve diğerleri. (2002). Siirt İli ve İlçelerindeki 2000 Yılı Yüzey Araştırması. 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı, C.I., 17–32.
• Çupan, C. (1970). Artukoğulları devri taş köprüleri ve özellikleri. Sanat Tarihi Yıllığı, III., 89–119.
• Çupan, C. (1973). Türk taş köprüleri. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
• İlter, F. (1978). Osmanlılara kadar Anadolu taş köprüleri. Ankara: Karayolları Genel Müdürlüğü.
• Kılavuz, B. N. (1996). Muş‟taki mimari eserler. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Öztürk, Ş. (2002). Van Gölü havzası Ortaçağ ve sonrası su mimarisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van,
• Öztürk, Ş. (2004). Bitlis su mimarisi. Bitlis: Bitlis Valiliği
• Sözen, M. ve Tanyeli, U. (1994). Sanat kavram ve terimleri sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Top, M. (1996). “Şemdinli’deki mimari eserler”. Van Gölü Çevresi Kültür Varlıkları Sempozyumu, 130–142.
• Top, M (1998). Hoşap‟taki Mahmudi beylerine ait mimari eserler. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Tunç, G. (1979). Taş köprülerimiz. İstanbul: Karayolları Genel Müdürlüğü.
• Tüfekçioğlu, A.- Boran, A. (2009). Eruh‟ta Osmanlı dönemi eserleri. Ankara: Siirt Valiliği.
• Uluçam, A. (1992). “Kars’taki mimari eserler.” Yakın Tarihte Kars ve Doğu Anadolu Sempozyumu, 147–165.
• Uluçam, A. (2000). Ortaçağ ve sonrasında Van Gölü çevresi mimarlığı I. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Ünal, R. H. (1975). Diyarbakır İli‟ndeki bazı Türk İslam anıtları üzerine bir inceleme. Erzurum: Atatürk Üniversitesi. Yeşilbaş, E. (2007). Diyarbakır‟da su mimarisi. yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya. Yıldız, İ. ve Koç, E. (2007). “Mardin’in Kızıltepe ilçesindeki Artuklu dönemi köprüleri”, Artuklular, I.Uluslararası Artuklu Sempozyumu Bildirileri, II, 283–94.
• Yıldız, İ. (2010) Savur‟daki tarihi eserler. İstanbul: Mardin Valiliği.
• Yıldız, İ. (2008). Mardin‟deki su mimarisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van.
• Yıldız, İ. (1998). “Van’ın Tarihi Köprüleri”, Dünyada Van, 9, 12–17.