Ölü Bedenler Üzerinden Sosyal Kimliğin İfşasında Belediyelerin Sanal Mezarlıkları

Yıl 2016, Cilt: 7 Sayı: 1, 157 - 178, 18.04.2016

Celalettin Yanık , Mustafa Kara

https://doi.org/10.19059/mukaddime.93569

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın, iki amacı vardır. İlki, belediyelerin sanal mezarlıkları olarak işlev gören ölüm ilanlarının sosyal kimliğin ifşasında kullanılan bir araç olup olmadığının belirlenmesidir. İkincisi, farklı siyasal söyleme sahip belediyeler arasında sosyal kimliğin ifşası konusunda farklılık olup olmadığının ortaya konmasıdır. Araştırma, Türkiye’deki 51 il belediyesini kapsamaktadır. Büyükşehir belediyeleri ise araştırmanın sınırlarını oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin elde edilmesinde doküman incelemesi yönteminden yararlanılmıştır. MAXQDA11 yazılım programı vasıtasıyla seçilen belediyelerin internet sayfalarından derlenen ölüm ilanlarının içerik analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak, belediyelerin sanal mezarlıklarında yayımlanan ölüm ilanlarının kısmen de olsa sosyal kimliğin ifşasında kullanılan bir araç olduğu ve farklı siyasal söylemlere sahip belediyelerin ölüm ilanları arasında sosyal kimliğin ifşası bakımından anlamlı bir farklılık olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Ölüm, beden, ölüm ilanı, sosyal kimlik, sanal mezarlık

Kaynakça

• Aka, A. (2010). “Kimliğe Teorik Yaklaşımlar”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 34, Sayı 1, ss. 17-24.
• Akbaş, M. (2002). “Yahudi ve Hristiyan Düşüncesinde Ölüm Sonrası Hayat ve Diriliş İnancının Dini ve Teolojik Temelleri”, D.E.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 15, ss. 37-60.
• Akıntürk, T. (2008). Medeni Hukuk, 13. Basım, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Akipek, G. J. ve Turgut A. (2004). Türk Medeni Hukuku Yeni Medeni Kanuna Uyarlanmış Başlangıç Hükümleri Kişiler Hukuku, Birinci Cilt, Yenilenmiş 5. Basım, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Arıês, P. (1991). Batılının Ölüm Karşısında Tavırları, (Çev.) M. Ali Kılıçbay, Ankara: Gece.
• Aydoğdu, H. (2004). “Modern Kimlikte Öznenin Ölümü”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 10, ss. 115-147.
• Aygün, C. S. (2001). “Kimlik İnşasında Kağıt Kentlerin Kağıt Mezarlıkları”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, Cilt 4, Sayı 5, ss. 153-163.
• Bardakçı, N. M. (2005). “Aziz Mahmud Hüdayi’nin Tasavvufi Düşüncesinde Ölüm ve Ölüm Sonrası Hayat”, Uluslararası Aziz Mahmud Hüdayi Sempozyumunda sunulan bildiri, 20-22 Mayıs Üsküdar, İstanbul.
• Baş, K. M. (2010). “Kutadgu Bilig’de Ölüm Anlayışı ve Ahiret İnancı”, EKEV Akademi Dergisi, Yıl 14, Sayı 42, ss. 83-105.
• Belek, K. (2006). Modernleşme Sürecinde Türkiye’nin Kimlik Problemleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi Teknikler ve Örnek Çalışmalar, 3. Baskı, Ankara: Siyasal.
• Burcu, E. ve Akalın E. (2008). “Ölüm Olgusu Üzerine Sosyolojik Tartışmalar”, Türkiyat Araştırmaları, Yıl 5, Sayı 8, ss. 29-55.
• Caims, E. (1982). Inter Group Conflict in Northern Ireland, In H. Tajfel (ed.). Social Identity and Intergroup Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
• Cıblak, N. (2012). “Anadolu’da Ölüm Sonrası Mezarlıklar Çevresinde Oluşan İnanç ve Pratikler”, Türk Kültürü, Yıl 40, Sayı 474, ss. 605-614.
• Çalışkan A. N. (2010). “Heideger’in Düşüncesinde ‘Ölüm’”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl 3, Sayı 4, ss. 1-7.
• Demirtaş, H. A. (2003). “Sosyal Kimlik Kuramı, Temel Kavram ve Varsayımlar”, İletişim Araştırmaları, Cilt 1, Sayı 1, ss. 123-144.
• Ersoy, R. (2002). “Türklerde Ölüm ve Ölü İle İlgili Rit ve Ritüeller”, Milli Folklor, Yıl 14, Sayı 54, ss. 86-102.
• Fidan, A. (2010). “Çevre Kirliliği Açısından İlçe veya Küçükşehirlerdeki Belediye Anonsları Üzerine Bir İnceleme”, http://www.yerelyonetim.net/ilce-veya-kucuksehirlerdeki-belediye-anonslari/ 150/, (Erişim, 18.08.2014).
• Gazali. (2011). Huccet-ul-İslam Ölüm ve Sonrası Kabir Kıyamet Ahiret, (Çev.) Hüseyin Okur, 11. Basım, İstanbul: Semerkand Basım Yayın Dağıtım A.Ş.
• Gündoğan, A. O. (t.y.), “Ölüm Üzerine”, http://www.aliosmangundogan.com/PDF/ KisaDenemeler/Ali-Osman-Gundogan-Olum-Uzerine.pdf, (Erişim, 13.07.2014).
• Güzel, S. (2010). Ölüm, Ruh Ve Kabir Hayatı, Konya: Dizgi Ofset.
• Hökelekli, H. (2008). Ölüm, Ölüm Ötesi Psikolojisi ve Din, İstanbul: Dem.
• Işık, C. (2012). “Halk İnançlarında Kalıp Değiştirme-Ruh Göçü”, Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Yıl 4, Sayı 8/1, ss. 46-61.
• Kara, Z. (2009). Ölüm Fenomeni Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması Kayseri Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Karaali, R. (2008). Hint Kökenli Dinlerde Kurtuluş Anlayışı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Karaca, F. (2000). Ölüm Psikolojisi, Beyan Yayınları, http://www.ilimdunyasi.com/olum-psikolojisi/dinlere-gore-olum/?wap2, (Erişim, 19.07.2014).
• Kerman, U. vd. (2014). “Türkiye Düzenli İlerleme Raporlarının Kapasite Kavramı Açısından İncelenmesi”, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 6 Sayı 2, ss. 33-46.
• Koç, M. (2002). “Ölüm Olgusu Üzerine Kuramsal Açıdan Psikolojik Bir Değerlendirme”, Sakarya Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6/2002, ss. 7-21.
• Kolukırık, S. ve Yıldırım, A. R. (2009). “Kimlik İnşasında Söylem ve Anlam İlişkisi: Kocabaş Abdalları Örneği”, Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 8, ss. 145-158.
• Kübler, R. E. (1987). Living With Death And Dying, London: Souvenir Press.
• Malpas, S. (2006). Ölüm ve Felsefe, Çev. Nur Küçük, İstanbul: İthaki.
• Merriam, S. B. (2013). Qualitative Research-Nitel Araştırma, (Çev.) Selahattin Turan, 3. Basımdan Çeviri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık Tic. Ltd. Şti.
• Oğuzman, M. K., Seliçi, Ö. ve Oktay Özdemir, S. (2009). Kişiler Hukuku Gerçek ve Tüzel Kişiler, 9. Basım, İstanbul: Filiz.
• Onay, İ. (2013). “İslamiyetten Önce Türklerde Ölüm Anlayışı ve Defin Yöntemleri”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, Sayı 7, ss. 232-245.
• Öğer, A. ve İnayet, A. (2013). “Uygur Türklerinde Ölüm İle İlgili İnanış ve Adetler”, Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, Sayı 1/2, ss. 49-64.
• Özel, Ç. (2002). “Medeni Hukuk Açısından Ölüm Anının Belirlenmesi ve Ceset Üzerindeki Hakka İlişkin Bazı Düşünceler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 51, Sayı 1, ss. 43-77.
• Özel, H. (2000). “Ölümün Politik İktisadı: Polanyi ve Marx’ın İnsan Anlayışlarına Dayanan Bir Deneme”, Hacettepe Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, ss. 61-81.
• Polat, N. (2011). “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Yazılı Basınında Kişisel İlanlar ve Ölüm İlanları”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 40, ss. 87-100.
• Reicher, S. (1982). The Determination of Collective Behaviour, In H. Tajfel (ed.), Social Identity and Intergroup Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
• Sağır, A. (2013). “Modern Dünya ve Ölüm”, Karabük Üniversitesi Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, Cilt 2, Sayı 4, ss. 213-222.
• Sağır, A. (2012). “Toplu Merasimlerden Belediye Hizmetlerine Kurumsallaşan Ölüm Bağlamında Bir Ölüm Sosyolojisi Denemesi”, Turkish Studies, Vol 7, No 2, ss. 903-925.
• Sevim, O. (2003). “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Sosyal Kimlik Algıları”, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 3, Sayı 11, ss. 89-106.
• Sözen, E. (1991). “Sosyal Kimlik Kavramının Sosyolojik ve Sosyal Psikolojik Bir İncelemesi”, Sosyoloji Konferansları, Yirmiüçüncü Kitap, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Sosyoloji ve Metodoloji Araştırmaları Merkezi, İstanbul, ss.93-108.
• Şekeryan, A. (2009). “Kutadgu Biliğ’de Ölüm Kavramı”, http://turkoloji.cu.edu.tr/ESKI% 20TURK%20DILI/ari_sekeryan_kutadgu_bilig.pdf, (Erişim, 23.07.2014).
• Kazancı, Ş., Asiye, F. (2009). “Mevlana’nın Ölüm Algısının Kur’ani Arka Planı”, Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Sayı 2, ss. 67-80.
• Tapucu, A. ve Aksoy, Ş. (2004). “Şanlıurfa’da Ölümden Defin’e Kadar Yapılan Uygulamalara Genel Bir Bakış”, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 4, ss. 53-58.
• Tatlılıoğlu, D. (2009). “Tasavvuf ve Tarikatlara Sosyolojik Bir Bakış”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 9, Sayı 1, ss. 99-129.
• T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı. (2005). Kur’an-ı Kerim Meali, (Haz.) Halil Altuntaş ve Muzaffer Şahin, Kalkan Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti., 2. Basım, Ankara.
• T.C. Başbakanlık Diyanet İşleri Başkanlığı. (2002). Sala Verilmesi, http://www2.diyanet.gov.tr/dinisleriyuksekkurulu/Sayfalar/SalaVerilmesi.aspx, (Erişim, 04.07.2014).
• TDV Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (2009). Sala, http://www.islamansiklopedisi. info/index.php, (Erişim, 04.07.2014).
• TDV Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (1993). Cenaze Salası, http://www. islamansiklopedisi.info/index.php?klme=cenaze+salas%C4%B1, (Erişim, 14.08.2014)
• Thomas, V.L. (1991). Ölüm, (Çev.) Işın Gürbüz, 2. Basım, İstanbul: İletişim.
• Tokyürek, H. (2009). “Eski Uygur Türkçesinde ‘Ölüm’ Kavramı İle İlgili İfadeler”, Biliğ, Yaz, Sayı 50, ss. 169-198.
• Turner, C. J. (1982). Towards a Cognitive Redefinition of The Social Group, In H. Tajfel (ed.), Social Identity and Intergroup Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
• Turner, C. J. (1975). “Social Comparison and Social Identity: Some prospects for Intergroup Behavior”, European Journal of Social Psychology, Vol 5, No 1, pp. 5-34.
• Uyanık, Z. ve Kala, A. (2013). “Ardahan Yöresi (Damal) Alevilerinde ‘Hakka Yürüme Erkanı’: Ölümle İlgili İnanış ve Uygulamalar”, Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, Sayı 7, ss. 60-77.
• Ünal, S. M. (2011). “Zamansız Ölüm: Geleneksel ve Modern Toplum Karşıtlığında Ölümün Yeri”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, ss. 121-133.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 9. Baskı, Ankara: Seçkin.
• Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkında Kanun, RG: 03/06/1979-16655.
• Sayılı Türk Medeni Kanunu, RG: 08/12/2001-24607.
• Mezarlık Yerlerinin İnşası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmelik, RG: 19/01/2010-27467.
• http://www.bayburtpostasi.com.tr/m/?id=8509, (Erişim, 18.08.2014).
• http://www.fikih.info/kategoriler/olum-ve-kabir-hayati/3565-cenazede-neden-salaokuyoruz.html? Tmpl=component&print=1, (Erişim, 04.07.2014).
• https://kurul.diyanet.gov.tr/SoruSor/Cevap.aspx?ID=36387&q=cenaze-icin-sala-vermek-gerekir-mi--sala-vermenin-hukmu-nedir-#.U7Z0zKOKCbF, (Erişim, 04.07.2014).
• http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.54da6060c2f927.53233616, (Erişim, 10.02.2015).
• http://www.turkyahudileri.com/content/view/262/223/lang,tr/, (Erişim, 20.07.2014).
• http://www.utwente.nl/cw/theorieenoverzicht/Theory%20Clusters/Interpersonal%20Communication%20and%20Relations/Social_Identity_Theory/, (Erişim, 14.02.2015).